نویسنده : حسن قدوسی زاده

روح لطیفش تجلی واقعی عرفان و رفتار و خلق کریمانه اش نمادی از حضور عالمان آگاه در سطح جامعه بود سخن از عارف کامل آیت الله میرزا محمد علی شاه آبادی است، در این نوشتار برای بهره مندی از دریای ژرف معارف از منظر آن حکیم الهی دست به دامان بزرگی شده ایم که به تعبیر خودش شاید هیچ کس به اندازه ایشان، آیت الله شاه آبادی را نشناخته است . برخی از نکته های نابی که در پی می آید، نقل قول هایی است که حضرت امام خمینی (ره) در کتاب هایشان از مرحوم شاه آبادی بیان نموده اند .

بهت فرشتگان
«سه آیه آخر سوره مبارکه حشر را تلاوت کنید تا ملکه شما شود و اولین اثری که از آن مترتب می شود، پس از مرگ و شب اول قبر است . وقتی که ملکین از طرف پروردگار برای سؤال و جواب می آیند، در جواب «من ربک؟» (1) بگوئی: «هو الله الذی لا اله الا هو عالم الغیب و الشهاده هو الرحمن الرحیم × هو الله الذی لا اله الا هو الملک القدوس السلام المؤمن المهیمن العزیز الجبار المتکبر سبحان الله عما یشرکون × هو الله الخالق البارئ المصور له الاسماء الحسنی یسبح له ما فی السماوات و الارض و هو العزیز الحکیم » (2)
وقتی این طور پاسخ بگویی ملائکه الهی مبهوت و متحیر می شوند، چون این معرفی حق است به زبان حق، نه معرفی حق به زبان خلق .» (3)

گوش کردن به تغنیات (4)
ای عزیز، بکوش تا صاحب عزم و دارای اراده شوی، (5) که خدای نخواسته اگر بی عزم از این دنیا هجرت کنی، انسان صوری بی مغزی هستی که در آن عالم به صورت انسان محشور نشوی. زیرا که آن عالم، محل کشف باطن و ظهور سریره است و جرات بر معاصی، کم کم انسان را بی عزم می کند و این جوهر شریف (6) رااز انسان می رباید . استاد معظم ما می فرمودند:
«بیشتر از هر چه، گوش کردن به تغنیات، سلب اراده و عزم از انسان می کند .» (7)

سگ درگاه خدا
به قول شیخ بزرگوار ما: «شیطان، سگ درگاه خداست. اگر کسی با خدا آشنا باشد، به او عوعو نکند و او را اذیت نکند.»
سگ در خانه، آشنایان صاحب خانه را دنبال نکند. شیطان نمی گذارد کسی که آشنایی با صاحب خانه ندارد، وارد خانه شود. پس اگر انسانی با صاحب خانه در ارتباط است، می تواند از او بخواهد که شر سگ خانه اش را از او کم کند و از صاحب خانه بخواهد که صدای آن سگ را بخواباند. (8)

راهی برای اصلاح نفس
جناب عارف بزرگوار می فرمودند که:
«مواظبت به آیات شریفه آخر سوره حشر، از آیه شریفه: یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد (9) تا آخر سوره مبارکه، با تدبر در معنی آن ها در تعقیب نمازها، خصوصا در اواخر شب که قلب فارغ البال است، خیلی مؤثر است در اصلاح نفس .» (10)

محبت دنیا، در وقت مردن
بدان که «نفس» در هر حظی که از این عالم می برد، در «قلب » اثری از آن واقع می شود . . . و سبب تعلق آن است به دنیا، و التذاذات هر چه بیشتر باشد، قلب از آن بیشتر تاثیر پیدا می کند و تعلق و حبش بیشتر می گردد تا آن که تمام وجهه ی قلب، به دنیا و زخارف آن گردد، و این منشا مفاسد بسیاری است . تمام خطاهای انسان و گرفتاری به معاصی و سیئات، برای همین محبت و علاقه است، و از مفاسد بزرگ آن ، چنان چه حضرت شیخ عارف ما، روحی فداه می فرمودند آن است که:
«اگر محبت دنیا، صورت قلب انسان گردد و انس به او شدید شود، در وقت مردن که برای او کشف شود که حق تعالی او را از محبوبش جدا می کند و ما بین او و مطلوباتش افتراق می اندازد، با سخطناکی و بغض به او از دنیا برود .»
و این فرمایش کمر شکن، باید انسان را خیلی بیدار کند که قلب خود را خیلی نگاه دارد . (11)

حضور قلب
همه ارباب صنایع و حرف (12) و اهل لذات و معاملات و عادات، اعمال خود را به حضور قلب انجام می دهند، به جهت آن که قلب دارای محبوب است و لذا متوجه به محبوب خواهد بود; فقط اهل عبادت، محروم از قلب اند! با آن که اس اساس پرستش و ستایش بر حضور است و حقیقتا تمام عاملین، اخطار می کنند به اهل عبادت که ما عملی نکرده ایم مگر به حضور قلب، آیا شما در تمام عمر عبادت کرده اید به حضور قلب یا نه؟ (13)

پی‌نوشت‌ها:

1 . یعنی: خدای تو کیست؟
2 . سوره حشر، آیه 24- 22 .
3 . آیت الله نصرالله شاه آبادی، برنامه رادیویی سیمای فرزانگان، سال 1365 .
4 . آوازها و موسیقی های مطرب .
5 . امام خمینی (ره) در کتاب آداب نماز می فرمایند که شیخ بزرگوار، شاه آبادی روحی فداه، از عزم و اراده به «مغز انسانیت » تعبیر می کردند .
6 . عزم و اراده .
7 . چهل حدیث، امام خمینی (ره)، حدیث 1، ص 8 .
8 . چهل حدیث، امام خمینی (ره)، ص 52 .
9 . سوره حشر، آیه 18 .
10 . چهل حدیث، امام خمینی، ص 207 و 208 .
11 . چهل حدیث، امام خمینی (ره)، ص 123 و 124 .
12 . حرفه ها .
13 . شذرات المعارف، شذره چهارم، معرفه 146 .
منبع مقاله :
مجله پرسمان، اسفند 1380، پیش شماره 7