تقویت قلب، اعصاب، درمان افسردگی و وسواس از خواص «به» محسوب می شود و جوشانده ی برگ آن برای درمان بی خوابی مؤثر است.

به یک میوه پرخاصیت بوده و از درختی با ارتفاع حداکثر 5 متر حاصل می شود. درخت به شبیه درخت سیب بوده و در فصل پاییز میوه می دهد، تخم میوه به را به دانه گویند که اثر درمانی آن بسیار زیاد است.
بهترین به ایران در اصفهان پرورش داده می شود و گاهی درخت به تا 50 سال عمر می کند و از سه تا پنج سالگی آغاز تولید میوه این درخت است، البته در نیشابور هم به پرورش داده شده که به اندازه اصفهان نیست.
برگ، میوه، دانه و سایر قسمت های درخت به دارای خاصیت درمانی بوده و به، به صورت خام، پخته، شربت، مربا، ژله، کمپوت و جوشانده مصرف می شود و به طور کلی برای تقویت قلب و اعصاب بسیار مفید است.
فیبر موجود در میوه به نیز خواص درمانی داشته و مربای آن ضد نفخ بوده بر خلاف خود به که نفاخ است.
به دارای ویتامین های A،B و C و همچنین املاحی مانند پتاسیم، روی، فسفر، کلسیم، آهن، منیزیم و سلنیوم است لذا از آنجایی که یک مولتی ویتامین کامل محسوب می شود برای درمان لاغری و جلوگیری از چاقی مصرف این میوه توصیه می شود. “به” همچنین دارای ویتامین E و آنتی اکسیدان بوده و جلوی سرطان را می گیرد.
“به” و سلامت دستگاه گوارش

تانن موجود در به در معالجه اسهال و ورم روده بسیار مؤثر است، به دانه نیز ورم معده را رفع کرده و می توان 4 گرم به دانه را با سه چهارم لیوان آب مخلوط کرد و پس از هم زدن و ایجاد حالت ژلاتینی برای رفع معده درد آن را استفاده کرد.
جوشانده ی برگ به قابض است و در هضم مؤثر واقع می شود.
آب به مخلوط با شکر نیز در معالجه معده و روده مؤثر است.
به همچنین برای اسهال مزمن، خلط خونی و ورم کبد مفید و این مشکلات را در افراد دچار این بیماری ها رفع می کند.
زنان باردار نیز برای رفع مشکل تهوع در این دوران می توانند به مصرف کنند.
جوشانده ی برگ به بهترین راه درمان عصبانیت است. ویتامین B موجود در به نیز سبب آرامش اعصاب و تقویت قلب می شود.
رفع بی خوابی با “به”

جوشانده برگ درخت به بی خوابی را درمان کرده و در صورتی که این جوشانده طی 10 دقیقه تهیه شود و با شکوفه نارنج شیرین مخلوط شود و قبل از خواب افرادی که دچار بی خوابی هستند آن را مصرف کنند دیگر دچار مشکل اختلالات خواب نمی شوند.
دم کرده شکوفه ی “به” به اضافه عرق بهار نارنج نیز برای خواب آوری مناسب است.
درمان سرماخوردگی با “به دانه”

لعاب خیس کرده به دانه گلودرد را تسکین و سرفه را درمان می کند. همچنین برای رفع عطش، سوزش دهان و گرفتگی صدا خوردن به دانه بسیار مؤثر است.
“به” و سلامت روان

جوشانده ی برگ به بهترین راه درمان عصبانیت است. ویتامین B موجود در به نیز سبب آرامش اعصاب و تقویت قلب می شود.
خداحافظی با پیکا با “به”

کودکانی که میل به خوردن خاک و گل دارند با به دادن به آن ها می توان این مشکلشان را رفع کرد.
“به” و سلامت پوست و مو

جوشانده ی به دانه روی پوست برای ترک لب، پوست و ناراحتی های بواسیر بسیار مناسب بوده و جوشانده برگ درخت به برای پانسمان سطح بدن و شست و شوی چشم به کار می رود.
به برای کسانی که عرق بدن آن ها بدبو است نیز مفید است و مشکلشان را رفع می کند.
یک لیوان آب به، به همراه نصف لیوان روغن زیتون زمانی که جوشانده شوند روغن به تهیه می شود؛ مالش روغن به، به بدن برای شوره سر و سوزش دهان مفید است.

«به» ترین چای

معمولاً آنچه در متون سنتی به عنوان چای انواع میوه ها اشاره می شود همان دمنوش است و منظور از چای «به» در واقع همان دمنوش «به» است. دمنوش «به» یکی از نوشیدنی های سنتی قدیمی ایرانی ها است که برای تهیه آن ابتدا باید «به» را خشک کرد. البته برای خشک کردن «به» هرگز نباید آن را تحت حرارت یا آفتاب قرار داد. روش درست این است که آن را به قطعات کوچک تقسیم کنیم یا در سایه قرار دهیم تا خشک شود. اگر «به» را یک تکه بگذاریم گرچه روند خشک شدن طولانی تر می شود اما مواد بیشتری در آن باقی می ماند. وقتی «به» خشک شد، می توان آن را بسته بندی کرد و در فریزر قرار داد.

روش تهیه
برای تهیه دمنوش «به» باید به اندازه نصف قاشق غذاخوری «به» خشک شده را در یک لیوان آب جوشیده ریخت و در آن را گذاشت تا دم بکشد. بعد از یک ربع این دمنوش آماده نوشیدن است.
دم کرده شکوفه ی “به” به اضافه عرق بهار نارنج نیز برای خواب آوری مناسب است

در فصولی که «به» در دسترس است، می توان برای تهیه دمنوش آن از میوه تازه هم استفاده کرد. به این ترتیب که میوه را رنده می کنند و یک قاشق غذاخوری از آن را در آب جوش می ریزند و بعد از یک ربع دمنوش به دست آمده را مصرف می کنند. البته بهتر است آن را صاف و بعد میل کنید. خوردن این دمنوش بعد از غذا اشکالی ندارد اما در این شرایط باید کمی غلیظ تر مصرف شود و میزان آب جوشیده اضافه شده به نصف لیوان کاهش یابد تا به تقویت دستگاه گوارش کمک کند. این نوشیدنی آرامش بخش است و به تقویت قوای مغزی نیز کمک می کند.
توجه توجه

* کرک یا پرزی که روی به می باشد، هضمش سنگین است و برای حلق و صدا مضر می باشد، لذا باید قبل از خوردن به پرزهای روی آن را پاک نمود.
* مصرف “به” به صورت خام مضر است زیرا “به” خام رگ های بدن را مسدود می سازد؛ پس هنگام انتخاب، “به” های زردرنگ و رسیده را انتخاب کنید و اگر نرسیده و سبز هستند چند روزی در دمای اتاق قرار دهید تا برسند.
* جویدن هسته ی “به” یا همان “به دانه” به میزان کم برای تقویت نیروی جنسی و رفع کندی دندان مفید است اما هرگز نباید آن را به صورت له شده یا خرد شده، جوشاند و خورد؛ زیرا با این کار، موادی به نام آمیگدالین در «دانه به» تجزیه (هیدرولیز) می شوند و اسید سیانیوریک تولید می کنند که اسیدی خطرناک است. با مکیدن یا خوردن دانه به، لعاب از روی آن جدا و دانه بدون هیچ تغییری دفع می شود؛ در این صورت خطر تولید اسید سیانیوریک وجود ندارد، اسید سیانیوریک فقط با له یا خرد شدن دانه در محیط معده تولید می شود.
منابع:
سلامت – دکتر مهرداد کریمی، متخصص طب سنتی
فارس – مرتضی صفوی، متخصص تغذیه
ایسنا ٓ محمد اکبرزاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی