افزایش شناخت و معرفت نسبت به امام زمان پیش از هر چیز نیازمند آن است که مطالعات خود درباره آن وجود مقدس را بیشتر کنیم و از هر منبع و شخص مطمئنی برای افزودن بر دانش خود در این رابطه بهره بگیریم. بیشک در این راه باید ابتدا از قرآن کریم و دریای معارف اهل بیت بهره گرفت و به سراغ منابع اصیل شیعه چون کتاب شریف کافی، الغیبه شیخ طوسی و نعمانی، کمالالدین شیخ صدوق و… رفت. همچنین مطالعه و دقت در معانی زیارات مربوطه نیز بسیار راهگشا است.
اما بهصرفنظر از این امور باید توجه داشت که شناخت امام معصوم و ایمان به او از سنخ هدایت تکوینی امام است که بدون عنایت او محقق نمیگردد؛ ازاینرو میبایست آمادگیهایی را در خود ایجاد کرد که هدایت آن امام هادی شامل حال ما نیز بشود و باید دانست اگر این زمینه فراهم نگردد چهبسا خواندنها و پژوهشها جز تردید و ظلمت برای فرد حاصلی نداشته باشد؛ چنانکه خداوند متعال درباره قرآن میفرماید:
«وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً؛[۱] و از قرآن آنچه را براى مؤمنان شفا و رحمت است نازل میکنیم، ولى ستمگران را جز زیان نمیافزاید».
این زمینه با ایمان به خدا و عمل به واجبات دینی فراهم میشود؛ اما به طور خاص در مورد امام زمان باید به دو امر مهم دیگر نیز اشاره کرد:
۱. انتظار
برای اینکه بتوانیم حالت انتظار را در خود ایجاد کنیم، ابتدا باید معنای انتظار را در خود ایجاد کرده و آن را بفهمیم، سپس در تحصیل آن بکوشیم. انتظار، کیفیتی روحی است که موجب به وجودآمدن حالت آمادگی برای آنچه انتظارش را میکشیم میشود. ضد آن یأس است. هرچه انتظار بیشتر باشد، آمادگی نیز بیشتر است. انتظار فرج آثاری دارد، یکی از آثار آن، این است که انسان را از هرگونه انحراف و کجروی برحذر میدارد و روح و جسم منتظر را برای درک بیشتر امام خود مهیا میسازد. یکی دیگر از آثار انتظار به دست آوردن توفیق، عنایات و توجهات امام عصر است. امام بهطور ناشناخته در میان ما رفتوآمد دارد. دلهای بسیار آماده و منتظر را بر میگزیند و در اختیار میگیرد و گروه منتظران را بیش از پیش آماده میسازد و آنها را تربیت میکند.
۲. محبت به ولی عصر
محبت گوهری است که خودبهخود، محب را به محبوب میرساند. محبت اکسیری است که هرکجا آمد، ماهیت را عوض میکند.
خداوند میفرماید:
«قل لا أسألکم علیه أجراَ إلاّ المودّه القربی؛ بگو ای پیامبر برای انجام این رسالت [خطیر که ایفا نمودم،] از شما جز مودت و محبت نسبت به نزدیکانم نمیخواهم».[۲]
اگر واقعاَ به امام زمان محبت داریم، باید آثاری داشته باشد. بزرگترین اثر آن، تزکیه نفس و تحصیل تقواست واثر دیگرش آن است که باید دائماً به یاد محبوب بوده و به دنبال تحصیل رضای محبوب باشیم.
اثر دیگر محبت، دوست داشتن آثار و متعلقات محبوب است. انسان هرچه را که به محبوب منتسب است دوست میدارد و نیز هرچه را که برای خود میخواهد، اول برای محبوب طلب میکند؛ اگر دعا میکند، اول برای محبوب دعا میکند و دایماً انتظار او را میکشد.
به هر حال بهطور خلاصه باید گفت: برای درک بیشتر امام زمان، باید رضای او را به دست آورد و رضایت او در گرو ترک گناه و انجام واجبات میباشد. باید خود را صالح کنیم و از فساد و گناه دور شویم. هدف قیام و ظهور امام زمان اصلاح دین و برچیدن فساد و گناه میباشد؛ پس باید در راه هدف آن بزرگوار، خود را مشغول سازیم و با عمل خود، آن را تقویت کنیم.
معرفی منابع برای مطالعه بیشتر
• معرفت امام عصر، سید محمد بنیهاشمی؛
• سلوک منتظران، سید محمد بنیهاشمی؛
• وظایف منتظران، جمعی از نویسندگان؛
• درسنامه انتظار، جمعی از نویسندگان؛
• مهر محبوب، سید حسین حسینی؛
• مهر بیکران، محمدحسن شاهآبادی؛
• نام محبوب، سید حسین حسینی؛
• شمیم آشنایی، صدر الحفّاظی.
پینوشتها
۱. اسراء: ۸۲؛
۲. شوری: ۲۳.