حدیث قدسی در اصطلاح، کلامی است که به پیامبر وحی شده است اما جزء کتاب آسمانی قرآن محسوب نمیشود چنانچه به کلماتی که به عنوان قرآن بر پیامبر نازل شده است حدیث قدسی اطلاق نمیشود.
البته کلمات دیگر کتب آسمانی در زمره احادیث قدسی به شمار میروند.
در روایات شیعه مواردی از احادیث قدسی توسط ائمه هدی (صلوات علیهم) نقل شدهاند که در برخی سلسلۀ سند به پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) میرسد. چنانچه امام سجاد (علیهالسلام) فرموده است:
« خداوند به موسی وحی نمود مرا نزد مخلوقاتم محبوب کن و مخلوقاتم را نیز نزد من محبوب کن موسی گفت: پروردگارا چگونه چنین کنم؟ خطاب رسید:
نعمتهای مرا یاد آور شو تا مرا دوست بدارند… »
تفاوت حدیث قدسی با قرآن:
1- قرآن الفاظ و معانیش با عنصر اعجاز نازل شده است. ولی در احادیث قدسی، الفاظ وحی شده مراد خداوند نبوده است؛
بلکه معانی آنها مورد نظر خداوند بوده است؛ اگر چه پیامبر خود در الفاظ آنها تغییری نمیدهد.
2- در آیات قرآن به خاطر متواتر بودن، بحث از صحت سند مطرح نمیباشد،
ولی حدیث قدسی مانند دیگر احادیث مورد بررسی سندی قرار میگیرد.
این احادیث از نظر علمی با احادیث دیگر تفاوتی ندارند، از اینرو اگر همین احادیث در علمی چون فقه مورد نیاز واقع شوند، هیچ تفاوتی با احادیث دیگر در استناد ندارند.
از نظر محتوایی، مضمون غالب احادیث قدسی اخلاقی میباشد؛
اگر چه در لابهلای آنها اخباری خاص در مورد اهل بیت و قیامت نیز میتوان یافت.
کتابهای زیر به احادیث قدسی پرداختهاند:
«جواهر السنیه، الاحادیث القدسیه المشترکه بین السنه و الشیعه، صحیح الاحادیث القدسیه و موسوعه شرحها، الاحادیث القدسیه الضعیفه و الموضوعه، موسوعه الاحادیث القدسیه الصحیحه و الضعیفه».
منبع:همشهری