فرزندم در سال دوم راهنمایی می باشد. من تاکنون نتوانسته ام در خصوص حجاب وی را متقاعد کنم و همیشه موهایش را بیرون می گذارد و همچنین در خصوص نماز نیز کوتاهی می کند. لذا خواهشمندم با توجه به جامعه امروزی مرا راهنمایی کنید که فرزندم را درست تربیت کنم.

برای اینکه فرزند شما مسائل شرعی و حجاب اسلامی را رعایت کند و حرف شنوی داشته باشد، راهکار های زیر می تواند مفید باشد:
1. ارضاء نیازهای عاطفی:
منزل شما باید کانون مهر و محبت باشد تا فرزندتان کاملاً از جهت عاطفی ارضاء گردد. اگر به این امر توجه نشود، او به دنبال ارضاء این نیاز از راه های دیگر بر می آید و ممکن است گاهی برای جلب توجه دیگران دست به کارهایی بزند که مورد تأیید اسلام نیست. در منزل رابطه ای بسیار صمیمی با او داشته باشید. ابعاد مثبت شخصیت او را تشویق کنید و از این صفات خوبش نزد دیگران (محارم) تعریف و تمجید کنید.[1] 2. دوست یابی:
نوجوانان و جوانان در این دوره سنّی دوست دارند بیشتر وقتشان را با دوستشان باشند و با آنها درباره مسائل مختلف سخن بگویند. با توجه به این امر، شما وظیفه دارید که دوست یابی او را جهت دهی کنید، یعنی خودتان به او کمک کنید تا دوستی مؤمن، شایسته، با وقار و با نشاط انتخاب کند و حتی از دوستش بخواهید گاهی به خانه شما بیاید. خصوصیات خوب دوستش به مرور زمان بر او اثر مثبت می گذارد.
3. مذاکره و گفتگوهای صمیمانه:
در طول شبانه روز، قسمتی از وقت خود را به او اختصاص داده و با او از مدرسه اش، دوستش، نیازهایش، سخن بگویید. در مورد نظافت منزل و دکوراسیون آن نظرخواهی نمایید. این گفتگوهای صمیمی شما را به هم نزدیک تر می کند به گونه ای که هیچ گاه شما را از خود دور نمی پندارد و شما را نزدیک ترین دوست خود می داند و به گفته هایت توجه می کند و حاضر نیست دلت را آزرده کند و… . هیچ گاه به طور مستقیم او را نصیحت نکنید. سعی کنید در مذاکره های خود با سؤال های هدفمند او را به فکر وا دارید. بگذارید قضاوت با خودش باشد به عنوان مثال می توانید این گونه شروع کنید: فلانی عجب خوش اخلاق است همه از او تعریف می کنند به نظر تو چه خوبی هایی دارد که همه از او خوب می گویند؟ شاید بخاطر این باشد که به زیارت امام یا امام زاده می رود و یا… همین طور ادامه دهید تا او خود به این نکته برسد که رعایت حجاب و توجه به نماز در زندگی مؤثر است (مثال دوم؛ در مورد فریب خوردن یک دختر و علل آن گفتگو کنید)
4. هدیه دادن:
یکی از چیزهایی که دل ها را به هم نزدیک می کند هدیه دادن است. شما می توانید با در نظر گرفتن این امر، در یکی از اعیاد مذهبی برایش چادر، چادر نماز، مقنعه، عطر، تسبیح، کتاب دعا و… تهیه کنید و به او هدیه بدهید. اگر به این ها علاقه خاصی ندارد در کنار هدیه ای که به او می دهید از این هدیه های فوق نیز استفاده کنید. به وی بگویید: دختر خوبم چون قلب تو پاکتر از ماست در نمازهایت حتماً دعایم کن چون خداوند جوانان را دوست دارد و دعایشان زودتر پذیرفته می شود. کتاب هایی جذاب برای او خریداری کنید که متناسب سن او و در مورد حجاب و یا نماز باشد. از او بخواهید نکات زیبای او را برای شما بگوید.
5. زیارت:
هر از چندگاهی سفرهایی ترتیب بدهید که به زیارت اماکن مقدس بروید و او را به ائمه ـ علیهم السلام ـ نزدیک تر کنید در این سفر، ایشان جوانان هم سن خود را می بیند، در دعاها و مراسم نماز شرکت می کند و به طور غیرمستقیم از آنها درس می گیرد.
6. شیوه های انتقاد را یاد بگیرید:
هرگز در بین جمع از او انتقاد نکنید،[2] در انتقاد از صفت بد او هیچ گاه به کل شخصیت او حمله نکنید یعنی نگوئید؛ من شما را دوست ندارم. بگوئید من این رفتار خاص شما را دوست ندارم. برای انتقاد کردن سعی کنید از نکات مثبت شخصیت او سخن بگوئید و بعد به طور غیرمستقیم از او انتقاد کنید. سعی کنید انتقادهای خود را در قالب جملات امر و نهی ای بیان نکنید و بجای آنها از جملاتی مثل «شاید بهتر باشد»، «به نظر شما آیا این طور باشد بهتر نیست» و… استفاده کنید.[3] 7. تشویق:
هرگاه دیدید او حجابش را رعایت کرده او را تشویق کنید بخاطر این کارش او را تفریح، مهمانی و… ببرید.
8. خداشناسی:
در مورد خدا با او سخن بگویید و از صفات خداوند (رحمت، مهربانی، دعاپذیر، توبه پذیر و…) برایش صحبت کنید این جلسه ها نباید خسته کننده باشد (تدریجی باشد) عوامل ایجاد محبت بین فرد و خالق را مطالعه کنید و از آن عوامل برای تحکیم رابطه او با خدایش کمک بگیرید این امر کمک می کند تا جهان بینی اش تغییر کند و نسبت به دستورات شرعی توجه بیشتری داشته باشد.
9. پرهیز از مقایسه:
صفات بد او را با صفات خوب دیگران مقایسه نکنید. خوبی های دیگران را به رخ او نکشید. طوری رفتار کنید که احساس کند او و شخصیت اش نزد شما محبوب و دوست داشتنی هستند. بگویید: امروز از دیروز دوست داشتنی تر شده ای، چون امروز نمازت را اول وقت خواندی (البته خود والدین نیز باید در عمل به این مسایل دینی توجه داشته باشند و گرنه انتظار صحیحی نیست که خودشان رعایت نکنند و از او انتظار داشته باشند)
10. تدریجی بودن تربیت دینی:[4] تربیت دینی از آغاز کودکی و حتی قبل از تولد نوزاد آغاز می شود. گاهی مواقع والدین در دوره های اولیه زندگی فرزندشان از تربیت دینی وی غافل هستند. بعد یک دفعه متوجه می شوند که فرزندشان در تربیت دینی مشکلاتی دارد. والدین نباید فکر کنند که همه عیب ها متوجه فرزند است. باید متوجه خطای خود نیز باشند. باید توجه داشته باشند که تربیت دینی امری تدریجی است لذا نباید یک دفعه به انتقاد کردن از فرزند شان شروع کنند و به او درباره حجاب، نماز… تذکر دهند. این مسائل باید تدریجی و آگاهانه و همراه با تشویق انجام گیرد یعنی نباید انتظار داشته باشند ظرف یکی چند روز او در نماز و حجاب خود کامل کامل باشد. مطمئن باشید که توجهات شما در فکر او اثر مثبت می گذارد که در آینده ای نه چندان دور این افکار در رفتار ظاهر می گردد.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. رفتار والدین با فرزندان، محمدعلی سادات، انجمن اولیاء و مربیان.
2. مشکلات تربیتی را چگونه حل کنیم، دکتر محمدرضا شرفی، انتشارات تزکیه.
3. هشدارهای تربیتی، علی اکبر مظاهری، انتشارات هجرت.

پی نوشت ها:
[1] . سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، 1376، ص 38.
[2] . امام علی ـ علیه السلام ـ نُصحک بین الملاء تقریعٌ نصیحت و انتقاد در بین جمع باعث خرد شدن شخصیت طرف مقابل است. به نقل از محدثی، جواد، اخلاق معاشرت. بوستان کتاب، چاپ پنجم، 1382، ص 311.
[3] . شرفی، محمدرضا، جوان و نیروی چهارم زندگی، انتشارات سروش، چاپ دوم، 1380، ص 24-21.
[4] . سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، 1376، ص 78.