نویسنده: علی محمد رفیعی محمدی

داشتن زبان مشترک در باورها و ارزش ها و نگرش ها؛
کسی که از نظر اعتقادی، نگرش او این است که دنیا محل لذت جویی و سرخوشی انسان است و باید از هر فرصتی استفاده کرد تا در دنیا خوش باشی و برای رسیدن به این خوشی، هدف وسیله را توجیه می کند، و از هر راهی کسب درآمد می کند تا بتواند به لذت جویی های خود پاسخ مثبت بدهد، مسلماً با کسی که دنیا را مزرعه ی آخرت دانسته و ازدواج را وسیله ی تکامل خود و همسر خویش می داند، مسلماً با هم متفاوت هستند؛ لذا در ازدواج باید دختر و پسر به دنبال هم کفو خود باشند تا در کنار هم با درک متقابل به تفاهم برسند.

اصل کفویت در آیات و روایات
منظور از هم کفو بودن، هم شأن بودن زن و شوهر است و آن از نظر شرع، عبارت از مساوات در دین و از نظر عرف، مساوات در حسب و نسب، ثروت و شرف و مانند اینها است.(1)
هم کفو بودن از نظر اسلام اهمیت بسیاری دارد. قرآن کریم درباره ی لزوم رعایت این معیار مهم می فرماید:
( الْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ وَ الطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ ).(2)
زنان ناپاک از آن مردان ناپاکند و مردان ناپاک نیز به زنان ناپاک تعلق دارند و زنان پاک از آن مردان پاک، و مردان پاک از آن زنان پاکند.
اگر دختر و پسری هم شأن یکدیگر باشند و همدیگر را درک کنند، همچون دو کفه ترازو در هر شرایطی در کنار هم خواهند بود. و هیچ ناراحتی و کمبودی نمی تواند زندگی آن ها را از هم فرو پاشد.
از قول نبی مکرم اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله نقل شده است:
« اذا جائکم الا کفاه فانکحوهن و لا تربصوا بهن الحدثان ».
وقتی اشخاص هم شأن برای خواستگاری آمدند، دخترتان را به آن ها بدهید و منتظر حوادث نباشید.(3)
تکیه ی اسلام بیشتر روی محور هم شأن بودن در دین، ایمان، اعتقاد، اخلاق و ارزش های معنوی است. اگر زن و مرد در امر دین و اخلاق در یک سطح بودند ولی از نظر زیبایی، ثروت، علم، موقعیت اجتماعی و خانوادگی با هم تفاوت داشتند، ازدواج مانعی ندارد. چرا که تساوی در دین، ایمان و اخلاق کمبودهای ناشی از فقر و تهیدستی و نداشتن موقعیت اجتماعی، خانوادگی و دیگر موارد کم بیش جبران می کند و باعث موفقیت زن و مرد در زندگی زناشویی خواهد شد.

الف: کفو بودن در دین و ایمان
هم شأن بودن در دین و ایمان، همان طور که گذشت، از موارد مهم در هم کفو بودن زن و شوهر است و در روایات اسلامی، مورد تأکید قرار گرفته است؛ چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
« المؤمن کفو المؤمنه و المسلم کفُو المسلمه ».(4)
مرد مؤمن هم شأن زن مؤمن و مرد مسلمان نیز هم شأن زن مسلمان است.
و در روایت دیگر فرمودند:
« المومنون بَعضُهم اکفاءُ بَعض ».(5)
مؤمنان بعضی هم شأن بعضی دیگرند.
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
« اگر خداوند امیرمؤمنان علیه السلام را برای فاطمه علیها السلام نیافریده بود، در تمام روی زمین برای آن بانو همتایی یافت نمی شد ».(6)
در فقه اسلامی نیز با توجه به هم شأنی در دین و ایمان، فتوا داده شده که زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر درآید. مرد مسلمان نیز می تواند با زنان کافر غیر کتابی بطور دائم ازدواج کند و به احتیاط واجب ازدواج دائم با زنان کافر اهل کتاب نیز جایز نیست، ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود و نصارا مانعی ندارد.(7)

ب: هم کفو بودن در اخلاق
هم شأنی در اخلاق و رفتار نیز مورد تأکید اسلام قرار گرفته است. دختر و پسری که یک عمر می خواهند با یکدیگر زندگی کنند، باید هر دو به زیور اخلاق پسندیده آراسته باشند تا بتوانند به آسانی بر مشکلات زندگی چیره شوند. اینکه درپاره ای از روایات اسلامی از ازدواج با افراد بدرفتار، بد دهن، شرابخوار و قمار باز،…منع شده، ناظر به رعایت هم شأنی در اخلاق و رفتار است.
امام باقر علیه السلام به نقل از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند:
« هر گاه کسی برای خواستگاری نزد شما آمد که اخلاق و دینش را می پسندید به او زن بدهید و گر نه فتنه و فساد بزرگی در زمین به وجود می آید ».(8)
روشن است که اخلاق پسندیده و برخورداری از مکارم اخلاق، کمبودهای ناشی از ثروت و زیبایی را جبران می کند و مایه ی سازش و زندگی سعادتمندانه زن و شوهر می شود.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
« هم شأن بودن در ازدواج عبارت از پاکدامنی و امکان تأمین زندگی است ».(9)
لذا اگر زن و مرد هر دو هم شأن و هم کفو هم باشند روی سعادت را خواهند دید و در آینده در تقویت بنیه ای اعتقادی و اخلاقی، یکدیگر را کمک خواهند کرد.
وقتی رسول خدا صلی الله علیه و آله از حضرت علی علیه السلام سؤال کردند « همسرت را چگونه یافتی »، عرض کرد:
« نِعمَ العَونِ عَلی طاعَهِ اللهِ؛ بهترین یاور برای اطاعت خدا ».
از حضرت زهرا علیها السلام سؤال کردند که:« همسر خود را چگونه یافتی »، عرض کرد:
« خیر بعل؛ بهترین همسر است ».(10)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: « دختر شوهرت بهترین همسر است از امر او سرپیچی نکن ».
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: « یا علی با همسر خود مهربان باش و مدارا کن، فاطمه پاره ی تن من است. هر کس او را ناراحت کند، مرا ناراحت کرده و هر کس او را خوشحال کند، مرا خوشحال کرده است ».(11)

پی نوشت ها :

1. فرهنگ معارف اسلامی، سید جعفر سجادی، واژه ی کفویت.
2. سوره ی نور، آیه ی 26.
3. نهج الفصاحه، مترجم ابولقاسم پاینده، ص 37.
4. وسایل الشیعه، ج14، ص 44.
5. وسایل الشیعه، ج 14، ص 39.
6. بحارالانوار ج 43، ص 97.
7. رساله ی امام خمینی قدس سره مسأله ی 2397، آستان قدس رضوی.
8. وسایل الشیعه، ج14، ص 51.
9. وسایل الشیعه، ج 14، ص 51.
10. بحارالانوار، ج 43، ص 117.
11. ابن ابی الحدید، ج 16، ص 273.
منبع مقاله :
رفیعی محمدی، علی محمد؛ (1389)، نسیم عشق: عوامل تحکیم و تزلزل خانواده، قم: انتشارات رسول اعظم ( صل الله علیه و آله و سلم )، چاپ هفتم