نویسنده: احمد ابراهیمی هُرستانی

چکیده
زندگی همراه با آرامش، سرمایه ای عظیم است که هر کدام از زن و شوهر باید به اندازه ی خود، از این سرمایه بزرگ محافظت نمایند ، و برای موفقیت در آن تدبیراتی را بیاندیشند تا بیش از پیش نشاط و خوشبختی را در خانه ی خود به همراه آورند .ما در این مقاله محورهای را به عنوان قدم های اولیه برای رسیدن به زندگی موفق، همچون؛ محور خوش خلقی، اعتماد متقابل، عشق ورزیدن ، حفظ اسرار یکدیگر، حمایت همه جانبه و… بیان نموده ایم، تا زن و مرد با کاربردی نمودن آن در بستر خانواده بتوانند زندگی خود را از تلخی ها و نا آرامی ها به سمت تعالی و رشد و آرامش و خوشی بکشانند.

مقدمه
بنیان نهادن «زندگی مشترک »، تأمین کننده نیازهای روحی و عاطفی و ایجاد روحیه از خود گذشتگی و بستر سازی مناسب برای ایجادآرامش است که با آشنایی با محورهای زندگی به عنوان گام های موفقیت می توان تحکیم خانواده را بیش از پیش مقاوم نمود و رشد و ترقی را فراهم ساخت و از وزیدن طوفان تلخی ها در درون این نهاد پر ارزش جلوگیری کرد. اگر همسران، در یابند که «تحول پذیری» در زندگی مشترک زیر سایه «عملکرد صحیح» آنان ، امکان پذیر خواهد بود، برای رونق یافتن زندگی خویش و جذاب شدن آن ، خود را موظف به رعایت اصول و گام های موفقیت در زندگی می نمایند؛ بطور مثال اگر فردی در خانواده بجای بد خُلقی کردن با همسرش، هزینه بی سرمایه ای به نام اخلاق خوشِ بدون هر تنشی را جایگزین کند، می تواند رضایت بخشی را در زندگی خویش جاری سازد و تلخی ها را به شادابی و ارتباط صمیمانه تبدیل کند، بنابراین زمینه سازی «ارتباط مطلوب» با رعایت بخشی از محورهای موفقیت، در این مقاله راهگشایی همسران خواهد بود.

فضای موفقیت در زندگی

الف) محور خوش خُلقی
زندگی با ابعاد مختلفی که دارد، انسان را وارد می کند تا در هر بعدی از آن اندیشه ای برای، رونق یافتن و دست پیدا کردن به آرامش بیابد. از این رو از گام های که می توان به عنوان موفقیت در زندگی مشترک نام برد، گام خوش خلقی است که جایگاه بس عظیم در زندگی یک انسان دارد.
خوش خُلقی سرمایۀ بی هزینه ای است که با بودنش زندگی آرام و گوارا و در نبودش زندگی پر از تنش و تلخی است. امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمودند: «انسان بداخلاق بسیار خطا کند و زندگی اش تلخ شود.» (1) احساس رضایت در زندگی، وابستگی زیادی به خوش اخلاقی زن و مرد دارد. با وجود اخلاق خوش، انس زن و شوهر هر روز بیشتر از دیروز خواهد بود. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «حُسن خلق، رشتۀ دوستی را استوار می کند.»(2)
یکی از مواردی که خداوند بعنوان روزی یک خانواده و عنایت خاص به آنها مورد نظر دارد خوش اخلاقی است. همان طور که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «آن گاه که خداوند خیر خانواده ای را بخواهد، سازگاری در زندگی و خوش اخلاقی را روزی آنان می‎کند.» (3)
محک زندگی زیبا و با موفق، آن است که با مدیریت عاقلانه و مدبرانه استدام پیدا کند و مدیریت عاقلانه در پرتو خوش خُلقی امکان پذیر است. امام صادق (علیه السلام) فرمود: «کامل ترین مردم ازنظر عقل،خوش اخلاق ترین آنهاست.»(4)
خوش اخلاقی از جنس اخلاق بهشتیان است که با وجود آن، زندگی بدون مبالغه بوی بهشت می گیرد. از ان سو بداخلاقی از جنس اخلاق جهنّمیان است که با آن، زندگی پر از آتش اختلاف می شود. شاید از همین رو است که خوش اخلاق را بهشتی و بداخلاقی را جهنّمی گفته اند. امام رضا (علیه السلام) از قول پدران بزرگوارش و آنها از قول رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل کردند که فرمود:«بر شما باد بر اخلاق خوش که خوش اخلاق حتماً وارد بهشت می شود و بر شما باد که از بداخلاقی پرهیز کنید که بداخلاق حتماً وارد جهنم می شود.» (5)
چرا فکر می کنیم آبادی خانه به زیبایی در و دیوار و فراهم بودن امکانات مادی آن است؟ خانه با زیبایی اخلاق اهالی آن آباد می‎شود. شما خانه ای را در بهترین نقطه شهر تصور کنید که خیلی بزرگ و زیبا بوده و همۀ امکانات رفاهی هم در آن قرار دارد. سفره‎ای که در این خانه پهن می شود، پراز غداهای رنگارنگ است؛ ولی افراد آن، با هم مهربان و خوش اخلاق نیستند.
کوچکترین حرکت خلاف میلی در این خانه منجر به داد و فریاد می شود. آیا زیبایی، بزرگی و امکانات این خانه می تواند، محیط آن را برای اهالی اش قابل تحمّل کند؟ حالا خانه ای را در پایین شهر تصوّر کنید که خیلی کوچک است و کمترین امکانات هم به سختی در آن یافت می شود. سفرۀ این خانه بسیار ساده و گاهی هم تنها عضو سفره، نان خالی است؛ اما اهالی این خانه با هم مهربان و خوش اخلاق هستند. نگاه اعضای این خانه به یکدیگر همیشه پر از محبت بوده و دعوا و عصبانیت در فرهنگ زندگی شان بی معنا است. آیا تنگنای اقتصادی می تواند احساس خوش با هم بودن را از این خانه بگیرد؟ در چنین خانه ای اگر اختلافی رخ دهد و کینه‎ای ایجاد شود، به راحتی با همین اخلاق خوش از بین می رود. امام کاظم (علیه السلام) فرمود:که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:«خوش رویی موجب از بین رفتن کینه هاست»(6)

ب) محور اعتماد متقابل
اعتماد متقابل یکی از اساسی ترین پایه های زندگی مشترک است. اعتماد متقابل یعنی این که زن وشوهر در رفتار و گفتار با یکدیگر اطمینان داشته و نسبت به هم شک و تردید نداشته باشند. اگر اعتماد میان زن وشوهر از بین برود، تمام رفتارها و گفتارهای آن دو برای هم معنادار می شود. در این صورت دیگر آرامش از این زندگی رخت برخواهد بست. اصلی ترین عاملی که می تواند اعتماد متقابل را از بین ببرد «دروغ» است. امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: «کسی که به دروغ گویی شناخته شود، اعتماد به او کم می‎شود» (7) وقتی اعتماد از بین رفت، همسر تمام حرف های انسان را با یک گوش شنیده و تمام رفتارهای انسان را با یک چشم می‎بیند بنابراین صداقت چنین شخصی بی مشتری خواهد بود. در این زمینه امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمودند:«کسی که به دروغ گویی شناخته شود، حرف راستش هم پذیرفته نمی شود.» (8)
گاه این بی اعتمادی تا اندازه ای پیش می رود که فرمود با دلایل محکم هم نمی توان اعتماد همسر را به خود جلب کند؛ چرا که دروغ های زیاد، او را به عنوان یک دروغ گوی تمام عیار معرفی کرده است. این گونه می شود که زندگی برای فرد دروغ گو بی معنا خواهد شد.
امیرمؤمنان علی(علیه السلام) فرمود: «کسی که زیاد دروغ می گوید، در گفتارش مورد اتهام است، هرچند دلیل مدعایش محکم باشد و راست بگوید.» (9)
از آن جا که دروغ یکی از نشانه های نفاق و دورویی است، رفتارهای محبّت آمیز و محترمانه هم که آب حیات هر زندگی است، کارکرد خود را از دست می دهد؛ چون همسر فرد دروغ گو، محبّت و احترام او را غیرواقعی می پندارد؛ البته شاید برخی بگویند اگرچه ما تابه حال چندبار دروغ گفته ایم؛ امّا دورویی در فرهنگ زندگی ما جایگاهی ندارد. در پاسخ به این افراد باید گفت که اوّلاً همان طور که گفته شد، خود دروغ ها نوعی دورویی است، ثانیاً اگر انسان دست از دروغ که نفاق گفتاری است برندارد، عاقبت به نفاق باطنی هم مبتلا خواهد شد. یکی از دلایل مخرّب بودن دروغ آن است که همسر فرد دروغ گو، احساس می کند که مورد خیانت واقع شده، چرا که دروغ نوعی خیانت است. امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمودند:«صداقت، امانت داری، و دروغ، خیانت است.»(10)

ت) محور عشق ورزیدن
عشق یکی از مسائل مهم بشریت است. آنچه باعث تداوم زندگی انسان ها در سراسر دنیا شده، امید به زندگی از طریق عشق است. در زندگی مشترک زن و شوهر بایدنسبت به یکدیگر از عشق ورزیدن لحظه ای دریغ نورزند؛ زیرا این عشق است که تداوم زندگی زناشویی را برقرار می نماید و از لرزش و ریزش آن خودداری می نماید. عشق خودتان را بر زبان آورید. خیلی از مردان از گفتن جمله «دوستت دارم» پرهیز می کنند. آنها می گویند: همسرم می داندکه من دوستش دارم، پس این کارهای کودکانه برای چیست؟ بعضی مردان می گویند: ما در عمل اثبات می کنیم که دوستش داریم و نیازی به این کارها نیست.
در جواب مردانی که چنین اعتقادی دارند باید بگوییم: هر زنی نیاز دارد جمله دوستت دارم را حداقل سه بار در روز بشنود این دو کلمه سحرآمیز و جادویی را از او دریغ نکنید. او از شنیدن این کلمات هرگز خسته نمی شود و انرژی مثبتی برای ادامه زندگی‎اش می گیرد و فوق العاده روحیه اش تازه می شود.
مرد برای اثبات دوست داشتن همسرش می تواند از راه های مختلفی که روح و روان همسرش را شاد می کند، مانند هنگامی که حوصله او در منزل سر می رود شرایطی را برایش به وجود آورد تا به او نشان دهد که به زندگی و همسرش علاقه دارد و او را بیشتر از روز قبل دوست دارد؛ مثلاً به خاطر همسرش از محل کار خود یک روز مرخصی بگیرد و به او بگوید که سراسر روز در اختیار اوست تا هر کاری که می گوید برایش انجام دهد. این عمل شما به او اثبات می کند که واقعاً از صمیم قلب دوستش دارید و حاضرید هر کاری را برای او بکنید. ممکن است شامل انجام دادن بعضی از کارهای خانه، مانند رفتن به خرید و … تمام روز را با او خوش اخلاق باشید و به دلش رفتار کنید. پیامی که او از این عمل شما می گیرد این است که تو بیش از کارم برایم ارزش داری. می خواهم عشقم را به تو ثابت کنم.
همچنین با انجام دادن کارهای جزئی برای همسرتان، او احساس می کند که مورد مهر و محبت شما قرار گرفته است؛ به همین دلیل بیشتر به شما عشق می ورزد و اعتماد می کند. (11)
عشق زن وشوهر همانند یک باغ است. اگر می خواهید همواره سرسبز و خرم باشید باید مرتباً باغ خود را آبیاری کنید و بدان برسید. همسر ایده آل، آن همسری است که در عشق ورزی به شوهر خود نباشد و سر سبزی زندگی خود را همیشه پایدار نگه دارد واز فرسوده شدن باغ زندگی اش جلوگیری نماید.
آری! عشق و محبت زن و مرد به یکدیگر و از غیر همسر چشم بستن و به کسی دیگر توجه نکردن، موجب آسان شدن سختی ها و شیرین شدن تلخی هاست. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «کُلّما ازدادَ العَبدُ ایماناً ازدادَ حُبّاً لِلنِّساءِ»(12)؛ «هرچه ایمان مرد بیشتر شود، محبتش به همسرش بیشتر می گردد.»
زن و شوهر باید این نکته را فراموش نکنند که در این محوریت شیرین زبانی و جلوه نمایی خود برای یکدیگر را فراموش نکنند که این در نوع نگاه زن و شوهر تأثیر بسزایی دارد؛ بطوری که وقتی مردی یا زنی در داخل خانه اشباع شد دیگر به دنبال فردی دیگر نخواهد رفت. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «إظهارُ العِشقِ لَهُ بالخَلابَهِ وَ الهَئیهِ الحَسَنَهِ لَها فی عَینِهِ»(13) زن باید به شوهرش اظهار عشق و محبت کند و با شیرین زبانی و عشق بازی و آراستگی خود را در چشم او زیبا و دلربا گرداند. عشق و محبت را باید به اثبات رسانید؛ اگرچه با لقمه در دهان طرف مقابل گذاشتن باشد.
همان طور که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «إنَّ الرَّجُلُ لَیُؤجَرُ فِی رَفعِ اللُّقمَهِ إلی فی اِمرَئَتِهِ» (14) مرد با گذاشتن لقمه در دهان همسرش مأجور می شود.

س) محور حفظ اسرار زندگی
آدمی درخانه خود چیزی جز آرامش و راحتی را خواستار نیست و هر آنچه را کهب ه این آرامش ضربه وارد سازد را دوست ندارد و بدی می پندارد. محفوظ بودن محیط زندگی زناشویی با حفظ اسرار خانوادگی از مسائلی است که بعنوان محوریت خوشی مطرح است. بازگو نکردن اسرار خانواده برای، مادر، برادرها و یا فامیل و همسایگان می تواند به تحکیم خانواده کمک نماید. عده ای در خانواده ها متأسفانه به این محور زیاد توجه ندارند و زبان خود را رها می سازند و اسرار شوهر خود را جلوی چشم دیگران بازگو می‌کنند و باعث می شوند که خود بخود، همسرشان از دست آنها ملول و خسته شوند و دیگر توجهی به او نداشته باشند و هر سخنی را به او نگویند و درنتیجه وقتی زن یا مرد هر کدام دید طرف مقابلش اسرار را نگه نمی دارد، بالأخره چون سینه اش پر است می‌خواهد جای برای خود برگزیند تا این سخنان را بازگو کند ممکن است، توجّه اش را به دیگران که به خیالش با اعتماد اند جلب کند و با آنها هم کلام شود و کم کم توجهاتش به خانواده کمرنگ شود و مسبب چنین عملی از همسر را باید در کسی دانست که اسرار خانه را نگه نداشت و حریم آن را شکست که این همان سقوط زندگی است. امام صادق (علیه السلام) فرمود: «إفشاءُ السّرِّ سُقُوطٌ»(15)؛«افشای راز، سقوط زندگی است.» و علاوه بر آن موفقیت زندگی های زناشویی زمانی افزون خواهد بود که توأم با سرپوشی باشد تا لطافت و زیبائی اهداف معین شده در زندگی بیشتر احساس شود. امام علی (علیه السلام) فرمودند: «أنجَحُ الاُمُورِ مَا أحاطَ بِهِ الکِتمانُ» (16)؛«موفق ترین کارها آن است که پوشیده شد.»

ش) محور خود را تنها ندیدن
ازدواج، یعنی خود را تنها ندیدن و درکنار یار دیدن، یعنی اینکه علاوه بر خواسته های خود، خواسته و نیاز همسر مهربان را نیز مهم بشماریم. ازدواج، یعنی برداشتن تابلوی «من» از سر در خانه و نصب تابلوی «ما» بر سر در گلخانه. زن و مرد یادشان باشد که فراموششان نشود که رفیقان راه زندگی هستند و باید در خوشی ها و لذت ها و ناخوشی ها و تلخی ها در کنار هم بمانند. آنها با دنیایی از آرزوهای رنگارنگ و زیبا و دلپذیر دست به دست هم داده اند، به امید آنکه یکدیگر را در راه رسیدن به قله های ترقی و پیشرفت، یاری رسانند. آرزوی هر کسی دست یافتن به بهرورزی و کامیابی و ایستادن بر قله پر افتخار موفقیت است. این آرزوی هر انسانی است. و همسر ما هم خواهان رسیدن به چنین شادی و افتخاری است. پس همان گونه که او ما را برای دست یابی به این آرزو یاری می رساند و از هیچ گونه حمایت و یاری کوتاهی نمی نماید، ما نیز رسم دوستی و مهر و وفا به جا آورده، او را برای رسیدن به پیروزی یاری کنیم. این کمترین کاری است که دوست برای دوست خود انجام می دهد.
مکتب عشق، خودخواهی را برنمی تابد. اگر قرار باشد تنها به خود و خواسته ها و آرزوها و نیازهای خویش بیندیشیم و خواسته‌ها و آرزوها و نیازهای همسرمان برای ما مهم نباشد، سرانجام پیمان عاشقانۀ ما چه خواهد شد؟ آنگاه که فرد به عدل و داد و رعایت انصاف با همسر رفتار نماید و خواسته ها و آرزوها و نیازهای وی برایش مهم جلوه کند و بهره مندی وی را از لذت ها، خوشی ها، پیشرفت ها امتیازات و تمامی بهره های پیمان مشترک، حق او بداند، عشق را شناخته و آن را به همسر خویش نشان داده است و برای همیشه پیمان ازدواج خود را از گزند طوفان بلا حفظ نموده، خود و همسر و فرزندان را از نعمت سرشار زندگی سرخوش و لذت‎بخش بهره مند ساخته است. حضرت علی (علیه السلام) می فرماید: «انصاف داشتن، محبت و دوستی را دوام می‎بخشد.» (17)

د) محور حمایت همه جانبه
دست یابی به موفقیت بدون یاری یکدیگر امکان پذیر نیست. شما و همسرتان هر دو با امید و آرزوهای زیبا و رنگارنگ هستید که دستیابی به این آرزوها و رسیدن به پیشرفت و بهرورزی و موفقیت و کامیابی به تنهایی محال است؛ و دو همسر باید یکدیگر را تحت حمایت همه جانبۀ خود قرار دهند. خوشبختی برای یک مرد درکنار داشتن زنی مهربان است؛ و بهروزی برای یک زن، بهره‎مندی از همسری است که تکیه گاه او باشد. هر مرد و زنی انتظار دارد که همسرش وی را از حمایت جانانه و یاری عاشقانه بی بهره نسازد. که اگر اینگونه باشد، تفاوتی میان همسر انسان و یک غریبه وجود ندارد. عدم حمایت در زندگی، ظلم درحق همسر است و باعث
نا امنی روح می گردد. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:«آنکه هر کمکی از دستش برمی آید از تو دریغ نکند وی را دوست خود بدان»(18) و براستی که ازدواج چون پازلی است که تعدادی از تکه های این پازل در دست من است و تعدادی در دست همسرم و ما با شراکت و همیاری می توانیم این پازل را کامل کنیم و به آرامش و شادی و خوشبختی دست یابیم. (19)

ذ) محور ارتباط کلامی
یکی از رایج ترین انواع ارتباط، ارتباط کلامی است. ما با گفتن و شنیدن، با دیگران ارتباط برقرار می کنیم و از این راه، به تبادل اطلاعات و نیز تبادل عاطفی می پردازیم. در ابتدا به نظر می رسد که ارتباط کلامی ، به مهارت های زیادی نیاز ندارد ولی درحقیقت: مهارت های زیادی لازم است تا ما بتوانیم از راه «کلام» با دیگران ارتباطی سالم برقرار کنیم. بنابراین گفتگوی زن و شوهر تنها برای تبادل اطلاعات نیست بلکه وسیله ای برای تبادل عاطفی نیز هست. ارتباط سالم، ارتباطی فعال و متقابل است. باید به سخنان طرف مقابل با علاقه و توجه کامل گوش کنیم و به این وسیله به او نشان دهیم که سخنان او برای ما مهم است. قطع کردن سخن طرف مقابل، هنگام سخن گفتن او به جای دیگر توجه کردن یا به کار دیگری پرداختن، واکنش نشان ندادن و با نوعی بی تفاوتی به سخنان او گوش کردن و امثال اینها، علاوه بر اینکه با ادب و اخلاق سازگار نیست، نشانۀ نوعی بی توجّهی نیز هست و بنابراین موجب ضعیف شدن ارتباط می شود. از ویژگی های مهم ارتباط سالم با دیگران بویژه در روابط زناشویی، داشتن صداقت است. زن و شوهر در روابط خود باید جز به صدات و راستی نیندیشند. اگر رنجش و کدورتی نسبت به یکدیگر دارند، در موقع مناسب آن را در میان بگذارند؛ اگر سوءتفاهمی در کار است، هر چه زودتر آن را مطرح کنند تا روابط قلبی آنها با سرپوش گذاردن بر روی ناراحتی‎ها و کدورت های جزیی مخدوش نشود. به هر حال، ارتباط میان زن و شوهر باید ارتباطی باز باشد و آنها همواره بتوانند مسائل خود را مطرح کنند. ارتباط خوب، ارتباطی است که به دو طرف امکان می دهد که بدون ترس و اضطراب احساسات خود را براحتی با یکدیگر در میان بگذارند.
در مورد ارتباط کلامی باید لحن گفتار را با اهمیت دانست. یک جمله ساده را با لحن های گوناگون می توان ادا کرد امّا هر لحنی معنایی خاص به آن جمله می بخشد که با لحن دیگر، آن معنا فهمیده نمی شود. گاهی لحن کلام چنان است که بوی نامهربانی، بی توجهی، استهزا و تنبیه و تحقیر از آن به مشام می رسد و گاهی رایحۀ محبت و ادب از آن بر می خیزد. باید بکوشیم تا زبان را در اختیار عقل و ارادۀ خویش بگیریم و از طغیان آن جلوگیری کنیم. گاهی بیان یک حرف ناپسند یا به کارگیری یک لحن نامناسب عواقب بدی به وجود می آورد که جبران آن کار آسانی نیست. روابط انسانی بویژه در محدودۀ خانواده مبتنی بر روابط قلبی است و قلب آدمی بسیار حسّاس و شکننده است.

ر) محور ادب خواهی
یکی از محورهای اساسی زندگی مشترک رعایت ادب است. هر چه بر کمالات درونی انسان افزوده شود، بر میزان ادب و حیا و عفّت او نیز افزوده می شود نقش ادب در روابط میان انسان ها، نقش محافظ است که بسیاری از آفت ها را دفع می کند. بنابراین، اگر روابط زن و شوهر بر اساس ادب و احترام متقابل باشد، بسیاری از مشکلات پیش نمی آید. در عین حال، تجربه نشان می دهد که نزدیکی روابط میان بسیاری از زن و شوهرها باعث می شود که حریم ادب را زیر پا بگذارند و شاید مراعات آن را دور از صمیمیّت بدانند؛ حال آن که چنین نیست.

ف )محور تقسیم خوشی ها به یکدیگر
برای زن و شوهر هیچ چیز به اندازۀ زندگی خانوادگی و پرداختن به وظایف همسری مهم نیست و هیچ چیز نباید آنها را از پرداختن به این وظایف بازدارد. این امر به سبب اهمیتی است که خانواده در زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد. برخی به این نکته توجه لازم را ندارند. و زندگی خانوادگی و وظایف زناشویی را به آسانی تحت الشعاع کارهای دیگر قرار می دهند. معمولاً این قبیل افراد در درون خانواده و در اساسی ترین بخش زندگی خود دچار نابسامانی هستند. یا دست کم، چنان که باید از زندگی خانوادگی خود بهره‌مند نمی‎شوند. این مشکل بیش از آن که دامنگیر زنان باشد، گریبانگیر مردان است؛ زیرا اشتغالات و سرگرمی های مردان درخارج از خانه زمینه را برای این لغزش فراهم می آورد و گاه کار به زیاده روی های زیابنار می کشد. طبیعی است که هر مردی دوستان، همکاران و همراهانی دارد که علاقه مند است ساعاتی از وقت خود را با آنها بگذارند و درکنار آنها باشد. گاه این کار در همین حدّ باقی نمی‎ماند و مرد در حالی که سرگرم این گونه روابط دوستانه است، حقوق همسر و خانوادۀ خود را فراموش می کند و آنها را از حقوق مشروع خود محروم می سازد. اصول انسانی حکم می کند که مرد قبل ازآن که لذّتی را برای خود روا بداند، آن را برای همسر خویش نیز بخواهد و در هیچ شرایطی او را فراموش نکند؛ همچانکه روش جوانمردان و شایستگان نیز جز این نیست. (20) در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است که در نشستن مرد کنار همسر، نزد خدا محبوبتر از اعتکاف در مسجد پیامبر (صلی الله علیه وآله) است. (21)

ق) محور چشم پوشی
زن و شوهر باید این واقعیت را بپذیرند که همسر آن ها مثل هر انسان دیگری دارای نقاط قوت و ضعفی است. آدم کامل و بی‎عیب در جهان پیدا نمی شود. اگر بپرسند تنها چیزی که می تواند به اختلاف پایان دهد کدام است؟ پاسخ داده خواهد شد: گذشت و اغماض. با اجبار و اکراه نمی شود بعضی از خصائص انسان را تغییر داد، اما با گذشت و سازش و مدارا می توان دلی را منقلب و گمراهی را به راه راست هدایت نمود، هیچ همسری صد در صد مطابق سلیقه انسان پیدا نمی وشد. به هر کجا که بروید آسمان همین رنگ است. اما گاهی مرغ همسایه غاز به نظر می آید، در زندگی شخصی اش دارای صفاتی است که شاید اگر همسر شما این صفات را داشت هرگز حاضر نبودید با او زندگی کنید. (22)
و براستی که چشم پوشی و مدارا کردن با همسر از اساس عقل به شمار می آید. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «رأسُ العَقلِ المُدارَاه»(23)؛ اساس عقل مداراست.

نتیجه
یکی از توجهاتی که باید در درون زندگی مشترک مورد «تدبیر و دور اندیشی» قرار گیرد ،«گام های موفقیت» است. مناسب نیست که انسان سال ها با فردی زندگی نماید، ولی همیشه زندگی اش به تلخی و سردی دچار باشد، از این رو بر همه خانواده ها لازم و ضروری است که بر اساس «الگو گیری» از سخنان معصومین علیهم السلام، کلام ایشان را به عنوان گام های موفقیت در زندگی خود جاری سازند و از این راه «ترقی مطلوبی » را به «نهاد خانواده» هدیه نمایند.

پی‌نوشت‌ها:

1. تا ساحل آرامش، ص 21؛ به نقل از عیون الحکم و المواعظ، ص 50.
2. تحف العقول، ص 45.
3. بحار، ج68، ص 394.
4. الکافی، ج1، ص 23.
5. عیون اخبارالرضا علیه السلام، ج1، ص 34.
6. الکافی، ج2، ص 104.
7. غررالحکم، ص220.
8. همان.
9. تا ساحل آرامش، ص 54.
10. الخصال، ج2، ص 505.
11. نیازها و روابط زن و شوهر، ص 33.
12. مستدرک، ج14،ص 157.
13. بحار، ج75، ص 237.
14. ازدواج موفق، رحیمی، عباس، ص 38؛ به نقل از محجه البیضاء.
15. بحار، ج75، ص 229.
16. غرر الحکم و درر الکلم ، ص334
17. آیین دلبری، ص 53-52؛ به نقل از میزان الحکمه، ج13، ص 6307، ح20196.
18. میزان الحکمه، ج6، ص 3025، ح 10306.
19. ر.ک:آیین دلبری، ص 60-59.
20. راهنمای همسران جوان، ص 154-153.(تلخیص)
21. تنبیه الخواطر، ص 362.
22. پله پله تا خوشبختی، ص157.
23. نهج الفصاحه، ص 342.
منابع و مأخذ
1-بحارالأنوار، مجلسی، محمدباقر، نشر داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم، بیروت، سال 1403 ق.
2-غررالحکم، تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، نشر دفتر تبلیغات، چاپ اول، سال 1366 ش.
3-اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، نشر دارالحدیث، چاپ قم، سال 1429 ق
4-تا ساحل آرامش ، عباسی ولدی، محسن، نشر جامعه الزهراء، چاپ سوم ،سال 1390ش
5-تنبیه الخواطر، ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى، نشر مکتبه فقیه، قم، چاپ اول، سال 1410 ق‏
6–ازدواج موفق، رحیمی، عباس، نشر جمال ،قم ، چاپ ششم ،سال 1390ش
7-آیین دلبری، صدری مهدی، نشر عطر یاس ، چاپ دوم، سال 1390ش
8-پله پله تا خوشبختی، حججی، محمد هادی، نشر صبح صادق ، چاپ اول ، سال 1390 ش
9-نیازها و روابط زن و شوهر، ماجرا جو، محسن، نشر پارسیان، قم، سال 1384ش
10-تحف العقول،ابن شعبه ،حسن بن علی؛ ترجمه جنتی ، نشر امیر کبیر، سال 1382 ش
11-الخصال‏، ابن بابویه، محمد بن على، نشر جامعه مدرسین‏ قم،‏ چاپ اول‏، سال 1362 ش‏