نویسنده: ابراهیم امینی

یک منزل مرتب که هر یک از اسباب و لوازم زندگى در جاى مخصوص و مناسب قرار گرفته باشد از جهاتى بر یک منزل شوریده ودرهم و برهم مزیت دارد.
اولا نظم و ترتیب مخصوص به منزل صفا و رونق و زیبایى مى بخشد،تماشاى تکرارى خانه نه تنها موجب ملال نمیشود بلکه مسرت بخش و دلپذیر خواهد بود.
ثانیا انجام کارهاى خانه دارى را آسان میکند،اوقات کدبانوى خانه بیهوده تلف نمیشود زیرا به هر چیز احتیاج پیدا کرد میداند کجاست،براى پیدا کردن آن معطل نمیشود،در نتیجه کارها بآسانى انجام مى پذیرد و خانم را وامانده و خسته نمیگرداند.
ثالثا رونق و صفاى محیط مرتب منزل که از ذوق و سلیقه کدبانوى خانه حکایت میکند مرد را به خانه و زندگى علاقه مند ساخته از خطرات ولگردى و وقوع در دامهاى فساد محفوظش میدارد.
رابعا چنین خانه مرتبى اسباب آبرو و سرافرازى خانواده بوده هر کس آنرا ببیند از زیبایى آن لذت مى برد و به ذوق و سلیقه کدبانوى خانه آفرین خواهد گفت.
با خرید و تهیه اسباب لوکس زندگى زیبا نمیشود بلکه نظم و ترتیب خاص زیبایى بوجود میآورد،خود شما حتما خانواده هاى مرفه و ثروتمندى را دیده اید با اینکه از انواع و اقسام گوناگون لوازم لوکس زندگى برخوردارند اما زندگى آنها چون درهم و برهم است صفا و رونقى ندارد ودیدن آن ملال آور است،به عکس خانواده هاى فقیرى را دیده اید که در عین فقر و ندارى، زندگى زیبا و مسرت بخشى دارند،چون همان اسباب و لوازم مختصر،مرتب و منظم و تمیز است،اصولا مگر زیبایى جز نظم و ترتیب خاص چیز دیگرى است؟
بنابراین،یکى از وظائف مهم خانه دارى رعایت نظم و ترتیب است،خانمهاى خوش سلیقه و کدبانو خودشان بهتر میدانند اسباب و لوازم خانه را چگونه مرتب سازند لیکن در عین حال یادآورى نکات زیر بى فائده نیست:
اسباب و لوازم منزل را درجه بندى نموده براى هر نوعى از آنهاجاى مخصوصى انتخاب نمایید،همه ظرفها را یک جا روى هم نریزید، ظرفهایى را که مورد احتیاج همیشگى است در دسترس قرار دهید،اسباب شیرینى خورى و آجیل خورى را در یک جا قرار دهید، ظرفهاى شربت خورى جاى مخصوص داشته باشند،یک جا را اختصاص بدهید به اسباب چایخورى،اسباب و ظروف غذاخورى را در یک جا قرار بدهید،قاشق و کارد و چنگال جاى مخصوصى داشته باشند،اسباب و لوازم میوه خورى را در یک جا بگذارید،ظرفهاى ماست خورى و مرباخورى جاى مخصوصى داشته باشند،و به طور خلاصه اسباب و لوازم زندگى به قدرى مرتب باشد که خود شما و شوهرتان و فرزندانتان جاى مخصوص آنها را بدانند به طوریکه اگر در شب تار هم خواستید آنها را پیدا کنیدبتوانید مستقیما به سراغشان بروید.
شاید بعض خانمها بگویند:برنامه مذکور براى اعیان و اشراف خوب است که زندگى مفصلى دارند،اما براى زندگانى فقیرانه ما این همه تشریفات ضرورت ندارد،لیکن خاطر نشان میشود که اسباب و لوازم زندگى به هر حال باید مرتب باشد،چه فقیر چه غنى.شخص فقیر هم بایدهمان اسباب و لوازم مختصر خویش را مرتب سازد،مثلا همه ظروف خانه اش را میتواند در یک جاظرفى قرار بدهد لیکن هر گوشه اى از آنرابراى یک نوع ظرف اختصاص بدهد، لباسهاى تابستانى را در یک جا ولباسهاى زمستانى را در جاى دیگر قرار بدهید،لباسهاى خودتان را دریک جا و لباسهاى شوهرتان را در یک جا و لباسهاى فرزندانتان را درجاى مخصوص بگذارید،لباسهاى مورد احتیاج همیشه را در دسترس بگذارید و لباسهاى دیگر را در جایى محفوظتر،لباسهاى نشسته را درجاى مخصوص بریزید،رختخوابهاى مورد لزوم در دسترس باشد لیکن رختخوابهاى مهماندارى را کنار بگذارید،بعد از صرف غذا ظرفهاى چرب و نشسته را فورا جمع کنید و براى شستن در جاى معین بگذارید،هریک از اسباب و لوازم زینت اتاق را در جاى مناسب قرار دهید که همیشه در آنجا باشد،لباسهاى خودتان و فرزندانتان در گوشه و کنار اتاق پراکنده نباشد بلکه آنها را در کمد مخصوص یا روى چوب لباسى بیندازید،به کودکانتان توصیه کنید که اسباب و لوازم خودشان را از قبیل لباس و کتاب همیشه در جاى مخصوص بگذارند،مطمئن باشید که اگر شما نظم و ترتیب را کاملا رعایت کنید کودکانتان نیز با همین وضع عادت خواهند کرد.
زنهاى بى انضباط براى اینکه خودشان را بیگناه معرفى کنندشوریدگى منزل را به گردن بچه ها میگذارند،در صورتیکه این موضوع اشتباه است زیرا بچه ها از پدر و مادر تقلید مینمایند،اگر پدر و مادر منظم باشند آنها هم منظم تربیت میشوند،بچه ها در آغاز امر با رعایت نظم وترتیب مخالف نیستند بلکه بدان اظهار علاقه مینمایند.لیکن وقتى اوضاع نامنظم داخلى را مشاهده نمودند از آنها درس زندگى میآموزند.
پول و اوراق بهادار از قبیل چک و سفته و اسناد و مدارک را درجاى محفوظى بگذارید که در دسترس بچه هاى کوچک نباشد،زیرا ممکن است در اثر غفلت از بین بروند و ضررهایى به شما وارد گردد،زدن و تنبیه کردن بعد از عمل سودى ندارد،علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد، بچه نادان گناهى ندارد،تقصیر از جانب مادر بى انضباط است که اشیاءارزشدار را در دسترس او قرار داده است.
به داستان زیر توجه فرمایید:«مردى سه هزار تومان به همسر خودسپرد و تاکید کرد پولها را در محل امنى نگهدارى کند…پولها را لب تاقچه گذاشت و براى انجام کار کوچکى بیرون رفت وقتى به اطاق برگشت پولهارا ندید.هراسان به اطراف نگاه کرد دید طفل پنجساله چیزى را در باغچه حیاط مى سوزاند و شادى میکند.مادر به قدرى عصبانى شد که طفل پنجساله را بلند کرد و به زمین کوبید،طفل جابجا مرد،مادر وحشت زده به جسد بیجان طفل نگاه میکرد شوهرش از در وارد شده توضیح خواست،زن جریانرا تعریف کرد،مرد عصبانى شد و کتک مفصلى به همسرش زد،سوار موتور سیکلت شد تا ماجرا را به کلانترى گزارش دهد،اما هیجان وناراحتى او سبب شد که با یک تاکسى تصادف کند و مجروح شود اکنون حال مرد وخیم است. (1) »
به عقیده شما مقصر واقعى در این جریان کیست؟قضاوت آنرا به عهده خود خوانندگان میگذارم.براى این قبیل حوادث نظائر فراوانى سراغ دارید حتى در زندگى خود شما نیز بوقوع پیوسته است.
داروها و مواد خطرناک و سمى را حتى نفت و بنزین را در جایى بگذارید که دست بچه هاى کوچک و غیر ممیز بدانها نرسد،زیرا ممکن است در اثر نادانى آنها را بخورند و تلف شوند،آنگاه باید عمریرا داغدارباشید،احتیاط کردن ضرر ندارد لیکن در اثر غفلت و بى احتیاطى صدهاخطر در کمین شما است،اطفال بیگناهى که در اثر غفلت و نامرتبى پدر ومادر تلف شده و میشوند فراوانند که برخى از آنها در صفحات روزنامه ها ومجلات منعکس میشود.از باب یادآورى به نمونه هاى زیر توجه فرمایید:
خواهر و برادر خردسالى بنام اصغر 6 ساله و عالم چهار ساله محتویات یک ظرف پر از محلول «د.د.ت »را به جاى دوغ نوشیدند،و عالم در گذشت،این دو بچه در خانه تنها بودند، هنگامى که احساس تشنگى کردند چون آب در دسترس نداشتند محلول گرد«د.د.ت »را به تصور دوغ نوشیدند.
مادر بچه ها در بیمارستان اظهار داشت:«دیشب مقدارى «د.د.ت »را حل کردم تا در زیر زمین خانه نزدیک لانه موشها بپاشم که این حادثه رخ داد.» (2)
«دو کودک به جاى آب ظرف نفت را سرکشیدند و یک کودک پنجساله ده قرص پا درد مادرش را خورد،در بیمارستان بسترى شدند. (3) »
در خاتمه یادآور میشوم که البته نظم و انضباط خوب است لیکن نه بحدیکه از شما و شوهرتان سلب آسایش کند،اگر از حد متعارف و عادى گذشت به وسواسیگرى و سلب آزادى منجر میشود که خود آن یکى ازمشکلات بعضى خانواده ها بشمار میرود و ممکن است سبب جدایى وافتراق واقع شود.به نمونه زیر توجه فرمایید:
«مردى میگوید:از دست پاکیزگى هاى عجیب و غریب همسرم دیوانه شدم،از اداره خسته و کوفته ساعت 5/4 بعد از ظهر که برمیگردم باید حتما هفت مرتبه دست و پایم را در آب حوض که یخ بسته کر بدهم،کفشم را جاى مخصوص بگذارم و سرپایى مخصوص منزل را بپوشم. توى دستشویى سرپایى مخصوص گذاشته،در آشپزخانه و هال و همه جاى خانه،لباس را باید به جالباسى مخصوص بیاویزم و از جالباسى مخصوص بردارم،اگر اجازه بدهد سیگار بکشم باید حتما در اتاق مخصوص بکشم که همه جا بو نگیرد،خلاصه من که یک عمر به راحتى وآزادى گذرانده ام در عرض چهار سال زندگى زناشویى از هر زندانى بدبخت تر شده ام،چه لزومى دارد که آدم آنقدر زیاد اهل نظافت بى جهت باشد.این وسواس است و من از وسواس بیزارم (4)
در هیچ کارى افراط و تفریط خوب نیست بلکه میانه روى در هرحال اصلح است،نه بقدرى بى انضباط باش که اوضاع زندگیتان شوریده و بى حساب باشد نه آنقدر در حفظ انضباط زیاده روى کن که به وسواسیگرى منجر شود و راحتى را از شما بگیرد.

پی‌نوشت‌ها:

1-اطلاعات 23 بهمن ماه 1348
2-اطلاعات دوشنبه 26 تیر ماه 1351
3اطلاعات 11 اسفند ماه 1348
4-اطلاعات 3 بهمن ماه 1350
منبع:امینی، ابراهیم؛ (1367؟)، آئین همسرداری یا اخلاق خانواده، تهران: اسلامی، چاپ پانزدهم.