روزی ضرار بن ضبی که از علمای بزرگ اهل تسنّن و رئیس مذهب جبر بود نزد یحیی بن خالد وزیر هارون الرّشید آمد، و پس از گفتاری گفت: «من برای بحث و مناظره آماده هستم، هر کس را بخواهی بگو برای بحث حاضر گردد.»
یحیی: آیا آماده‌ای با «رکن شیعه» مناظره کنی؟
ضرار: آری، با هر شخصی آماده مناظره هستم.
یحیی برای هشام بن حکم (شاگرد برجسته امام صادق ـ علیه السّلام ـ پیام فرستاد، هشام حاضر شد، و مجلس بحث و مناظره به ترتیب زیر، شروع گردید:
هشام: در مسئله امامت، آیا شایستگی شخصی برای مقام رهبری، از ظاهر فهمیده می‌شود یا از باطن؟
ضرار: ما از ظاهر می‌فهمیم، زیرا درک باطن اشخاص جز از راه وحی، میسّر نیست.
هشام: درست‌گفتی، اکنون به من بگو بدانم در مورد ابوبکر و علی بن ابیطالب ـ علیه السّلام ـ ، کدام‌یک در ظاهر، با شمشیر از حریم رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ دفاع می‌کرد، و با ایثار و فداکاری به میدان‌ها می‌رفت و دشمنان کینه‌توز پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ را به خاک هلاکت می‌افکند، و نقش بسیار در پیروزی مسلمانان در جنگها داشت؟
ضرار: علی ـ علیه السّلام ـ جهاد بیشتر داشت، ولی از لحاظ معنوی (باطن) ابوبکر داری مقام ارجمندتری بود
هشام: این سخنی که گفتی از امور باطنی است، ولی ما هم اکنون به اقرار خودت، در امور ظاهری گفتگو می‌کنیم، تو اکنون با اعتراف به برتری علی ـ علیه السّلام ـ در مسئله جهاد، ضمناً شایستگی علی ـ علیه السّلام ـ را برای مقام رهبری، در ظاهر، اقرار نمودی.
ضرار: از نظر ظاهر، آری.
هشام: هرگاه ظاهرنیک با باطن نیک هماهنگ شد، آیا چنین چیزی بیان‌گر قاطع برای برتری صاحبش نخواهد بود؟
ضرار: قطعاً بیان‌گر برتری صاحبش خواهد شد.
هشام: آیا می‌دانی که (مطابق احادیث مسلّم و مورد قبول همه گروه‌های اسلام) پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به علی ـ علیه السّلام ـ فرمود: اَنْتَ مِنّیِ بِمَنْزِلَهِ هاروُنَ مِن مُوسی اِلاّ اَنَّهُ لاَنبِیَّ بَعْدی: «نسبت تو به من همانند نسبت هارون (برادر و وصیّ موسی) به موسی ـ علیه السّلام ـ است، با این فرق که بعد از من پیامبری نیست».
ضرار: این حدیث را قبول دارم (با توجّه به این‌که ضرار گفته بود حقّانیّت باطن به وسیله وحی الهی شناخته می‌شود، و سخن پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ از وحی سرچشمه می‌گیرد).
هشام: آیا صحیح است که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ علی ـ علیه السّلام ـ را این‌گونه تعریف کند، مگر در هنگامی که علی ـ علیه السّلام ـ در باطن، نزد پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ لیاقت چنین تعریفی داشته باشد؟
ضرار: «نه، صحیح نیست مگر در وقتی که علی ـ علیه السّلام ـ در باطن دارای لیاقت آن تعریف باشد.»
هشام: بنابراین، با این بیان به اعتراف خودت، علی ـ علیه السّلام ـ در ظاهر و باطن، برتری دارد و از این رو او به مقام امامت و رهبری امّت از دیگران شایسته‌تر می‌باشد[1][1] ـ رک: فصول المختاره، سیّد مرتضی، ج 1، ص 9، نشر مکتبه الداوری؛ قاموس الرّجال، ج 9، ص 342، (به‌طور اقتباس و توضیح).
هشام بن‌حکم باضرار ابن منبی (استاد مذهب جبر)