شارح : محمد محمدی ری شهری
منبع:    پایگاه رسمی آیت الله ری شهری

وَ ألبِسْنِی زِینَهَ المُتّقینَ فی… إیثارِ التَفضُّلِ‌.[۱]

بحث درباره تبیین یکی دیگر از ویژگی‌های مردم صالح و باتقوا بود که عبارت است از انتخاب احسان ابتدایی، یعنی انسان برای نیکی کردن به دیگران، منتظر نماند تا به او نیکی کنند؛ بلکه خود او ابتدا به نیکی کند. این خود یکی از مکارم مهم اخلاقی است. از امیر المؤمنین (علیه السّلام) چنین نقل شده است:

اصطَنِعُوا المَعروفَ‌ بِما قَدَرتُم‌ عَلَى اصطِناعِهِ؛ فَإِنَّهُ یَقی مَصارِعَ السّوءِ.[۲]

تا مى‌توانید، کار نیک انجام دهید؛ چرا که از مرگ‌هاى بد جلوگیرى مى‌کند.

حتی نیکی کردن به حیوانات، به ما سفارش شده است. این کار نیز از مصادیق احسان ابتدایی است، زیرا حیوانات که نمی‌توانند در مقابل نیکی ما کاری کنند. در روایتی که مرحوم کلینی آن را از امام صادق(علیه السّلام) نقل کرده، آمده است: حضرت عیسى ـ علی نبیّنا و آله و علیه السلام ـ هنگام عبور از ساحل دریا، قرص نانى از غذای خویش را در آب انداخت. یکى از حواریان به او گفت: چرا چنین کردى؟ آن قرص نان از قوت تو بود؟! ایشان پاسخ فرمودند:

فَعَلتُ‌ هذا لِدَابَّهٍ تَأکُلُهُ‌ مِن دَوابِّ الماءِ، وثَوابُهُ عِندَ اللَّهِ عَظِیمٌ.[۳]

این کار را براى این کردم که برخى حیوانات درون آب، آن را بخورند. این کار، ثواب بزرگى نزد خدا دارد.

این درسی است برای ما یعنی نیکی به انسان‌ها که جای خود دارد، باید به حیوانات هم نیکی کنیم، ولی امروزه متأسفانه در کشورهای غربی گربه و سگ و دیگر حیوانات خانگی مریض‌خانه دارند و برای آنها خرج‌های متعدد می‌شود؛ اما در طرف دیگر دنیا مردم از گرسنگی می‌میرند!