نویسنده: عبداللطیف نظری

ولادت
چهارم شعبان، سال‌روز ولادت پرچم‌دار بزرگ کربلا، حضرت عباس‌بن علی علیه‌السلام است. عباس‌بن علی علیه‌السلام در سال 26 هجری قمری، در مدینه، دیده به جهان گشود. وی در دامان امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام و مادر گرامی‌اش به گونه‌ای پرورش یافت که به مظهر غیرت، ایثار و شجاعت، بدل گشت. عباس‌بن علی علیه‌السلام در طول حیات خویش از محضر پدر و برادرانش، بیشترین بهره را برد و جامع فضایل نیکو گردید. آن بزرگوار آن چه را از محضر آن سه امام معصوم آموخته بود، در کربلا آشکار ساخت و حماسه ساز نام‌آور عاشورای حسینی شد.

طلوع ماه در مدینه
عباس علیه‌السلام فرزند امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در چهارمین روز از شعبان سال 26 هجری قمری، دیده به جهان گشود. میلاد عباس، نوری دیگر به این هستی بخشید و دل‌های شیفتگان امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام از شور و عشق، لبریز گشت. چهره‌ی علاقه‌مندان اهل‌بیت علیهم‌السلام را شبنم شادی فراگرفته بود و هریک برای دیدار نورسیده‌ی مولای خویش بر یکدیگر، پیشی می‌گرفتند. هنگامی که نسیم اذان و اقامه بر روان پاک و سپید این طفل نیک‌بخت فرو نشست، امام علی علیه‌السلام با واژه‌ای مهرآفرین، نام فرزند خود را عباس نهاد. عباس یعنی شیر بیشه‌ی شجاعت و قهرمان میدان نبرد.

دوران کودکی
باید در لحظه لحظه‌ی دوران کودکی عباس علیه‌السلام ، به دقت اندیشید؛ زیرا در همه‌ی این دوران شیرین و حساس زیر نظر و عنایت کانون عصمت و طهارت بوده است. او در دوران کودکی از دانش و زهد و تقوا و ایثار و عبادت و شجاعت پدر ـ که آیت بی‌همتای همه‌ی کمال بشری است ـ الهام می‌گیرد و می‌کوشد خود را آن‌گونه بپروراند که ایده‌آل و مطلوب پدری بزرگوار چون علی است.

فضایل
پرچم‌دار کربلا و پاسدار حرم اهل بیت مصطفی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ؛ حضرت عباس علیه‌السلام ویژگی‌ها و فضایل فراوانی دارد که القاب و کنیه‌های آن حضرت، نشان‌گر برخی از آن‌هاست. ماه بنی‌هاشم، از جمال او حکایت دارد. سقای کربلا، از فداکاری عباس علیه‌السلام در رساندن آب به اهل‌بیت علیهم‌السلام حکایت می‌کند. قهرمان علقمه و پرچم‌دار کربلا، شجاعتش را بازگو می‌کند. پاسدار حرم، گواه جانبازی او در راه اهل بیت علیهم‌السلام است. باب‌الحوایج، شکوه او را نزد خداوند، نشان می‌دهد و سرانجام، عبد صالح، از عظمت معنوی عباس بن علی علیه‌السلام حکایت دارد.

حضرت عباس علیه‌السلام در کلام امام سجاد علیه‌السلام
بزرگی و عظمت مقام عباس‌بن علی علیه‌السلام به گونه‌ای است که امامان معصوم علیهم‌السلام در موارد متعدد بر فداکاری‌ها، جانبازی‌ها و عظمت شخصیت آن بزرگوار تأکید فرموده‌اند. امام سجاد علیه‌السلام که خود در کربلا حضور داشت و شاهد فداکاری‌های عمویش بود، درباره‌ی حضرت عباس علیه‌السلام می‌فرماید: «خداوند، عمویم عباس را رحمت کند که با ایثار و جانبازی، در راه برادرش جانبازی کرد تا آن که دست‌هایش قطع شد و خداوند به جای آن، دو بال به او داد که با آن‌ها به همراه فرشتگان در بهشت پرواز کند؛ همان‌گونه که برای جعفربن ابوطالب قرار داده شد. عباس را در پیشگاه خداوند منزلتی است که در روز قیامت، همه‌ی شهدا به آن غبطه می‌خورند».

حضرت عباس علیه‌السلام در کلام امام صادق علیه‌السلام
امام صادق علیه‌السلام ، حضرت ابوالفضل العباس علیه‌السلام را به عنوان کسی معرفی می‌کند که از ایمان استوار و بینش نافذ برخوردار بوده و در راه امام بزرگوارش به جهاد برخاسته است. ایشان می‌فرماید: «عمویم؛ عباس، بصیرتی نافذ و ایمانی محکم داشت. او به همراه برادرش حسین علیه‌السلام جهاد کرد و به افتخار شهادت رسید». آن حضرت هم‌چنین درباره‌ی اخلاص و ارزش جهاد حضرت عباس علیه‌السلام می‌فرماید: «شهادت می‌دهم و خدا را شاهد می‌گیرم که تو در راه جنگجویان بدر و مجاهدان راه خدا گام نهادی و در جهاد با دشمنان خدا، اخلاص ورزیدی و در نصرت اولیای خدا، خلوص نشان دادی و از دوستانش دفاع کردی… شهادت می‌دهم که تو هر چه در توان داشتی، انجام دادی».

مظهر شهادت
سلام بر ابوالفضل، فرزند امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام ؛ که با جانش با حسین علیه‌السلام مواسات ورزید، از دنیایش برای آخرت بهره برد و خود را فدای برادر کرد. روزهای آغازین ماه شعبان، ولادت این دو برادر را در خود دارد؛ دو برادر بزرگواری که نام‌شان در ذهن هر مؤمن شیفته‌ای، تداعی‌گر قلّه‌های بلند حماسه و سرافرازی است. حسین و ابوالفضل علیهماالسلام ، نام‌های قدسی هستند که چشم‌اندازی از اخلاص، عبودیت، دلیری و ایثار را پیش دیدگان آدمی می‌گشایند و در درون او، تواضع و حیرتی وصف ناشدنی را برمی‌انگیزانند. حضرت ابوالفضل علیه‌السلام ، پرچم‌دار لشکر اخلاص و شهادت، مظهر دلدادگی به معبود، و نمود مجسمی از یک انسان کامل است. او بزرگ‌مردی حماسه آفرین است که در قیامت، شهیدان بر مقام او رشک می‌برند. او پرچم‌داری است که یادمان دلاوری و آزادگی وی، پیوسته در تاریخ جاری است. سلام همه‌ی صالحان و پاکان، بر روان پاک آن دریا دل باد؛ سلامی تا سپیده‌دمان ظهور.

طلیعه‌ی آگاهی
حضرت ابوالفضل علیه‌السلام ، پرچم‌داری است که ولادتش، طلیعه‌ی آگاهی، ایمان، دلاوری و آزادگی است. او بیرق‌دار فریادگری است که در دشت نینوا بر شب تاخت و هیمنه‌ی دروغین تیرگی‌ها را درهم ریخت. آن والا مرد، برزگر عشق، در دشت خون و رهایی شد. عزیزی که فداکاری‌ها و ایثارگری‌هایش، اندیشه‌های سبز ایثارگران ما را به نور و روشنایی هدایت کرد و باغستان تفکر جانبازان رشید ما را، سرسبزی و طراوتی جاودانه بخشید. ولادت با سعادت قمر بنی‌هاشم؛ حضرت عباس علیه‌السلام و روز جانباز را به محضر سید و مولای جانبازان، حضرت آیت‌اللّه‌ خامنه‌ای(مدظله‌العالی) تبریک می‌گوییم و برای همه‌ی جانبازان، آرزوی توفیق و سربلندی داریم.

رزم آوری
حضرت ابوالفضل علیه‌السلام سواری خوش سیما و تنومندی است که در زیبارویی، «ماه بنی‌هاشم» خوانده می‌شد و در تنومندی به گونه‌ای بود که چون بر قوی هیکل‌ترین اسبان می‌نشست، پاهایش بر زمین کشیده می‌شد. در قدرت و رزم‌آوری چونان شیر خشمگین بر لشکر کفر و الحاد می‌تاخت؛ به قدری تار و مارشان کرده بود که دیدن او، دل دشمن را به لرزه می‌انداخت. گروه گروه افراد با چهره‌هایی وحشت‌زده از پیش او می‌گریختند و دلاوران لشکر آن گروه نامسلمان، به تیغ شمشیرش، رو به جانب دوزخ می‌نهادند.
سلام بر ابوالفضل علیه‌السلام ؛ بزرگ‌مردی که به یُمن نام بلندش، پرواز را می‌آموزیم و یادش هماره در مینای عشق می‌درخشد. سلام بر ابوالفضل علیه‌السلام ، که سرو بلند آزادگی را بر بام تاریخ ما می‌کارد، آینه‌های طور و تجلی را در برابر جوانان ما می‌افرازد و پرچم صلابت و سادگی، صبر و ایستادگی، شهادت و مردانگی را بر ایوان آیین زندگی جانبازان عزیز ما به اهتزاز در می‌آورد. سلامی ویژه، از هر سپیده‌دمان، تا هر شام‌گاهان، هزاران بار!

پاسدار نام‌آور
حضرت ابوالفضل علیه‌السلام ، پاسدار نام‌آور حماسه‌ی کربلاست. او فروزان اختر شجاعت و فرزانگی است که پرچم خونین انقلاب حسینی را برای همیشه بر فراز قلل مرتفع تاریخ، به اهتزاز درآورد. و اینک، همه‌ی کوهنوردان آزادی را به صعود برچکاد مبارزه فرا می‌خواند و در کلاس عقیده و جهاد، بدانان شور و شعور می‌آموزد.

ترنّم شگفتن نوگلی معطر
اینک، گلخنده‌های آسمان و زمین، و زمزمه‌های شورانگیز بلبلان شیدا، در سال‌روز میلاد حضرت عباس علیه‌السلام به گوش می‌رسد. دریچه‌ای از شادی بر دل‌ها گشوده شده و رنگین کمان شوق، فضای زندگی را آراسته است. صدای هلهله‌ی شادمانه‌ی عرشیان به گوش می‌رسد و ترنّم شکفتن نوگلی معطر در باغستان توحید، دل‌ها را مفتون و مجذوب خویش ساخته است. عباس می‌آید و صفا و زیبایی و پاکی را به ارمغان می‌آورد. عباس می‌آید و کرامت و فضیلت و شهادت را با خود به همراه می‌آورد. مردی می‌آید که ابر رحمتِ اندیشه‌اش، همه‌ی تشنگان فضیلت راسیراب می‌کند. آری، اینک هوا عطر آلود و عنبرآمیز است و آبشاری از نور، از خنده‌های شادمانه‌ی خورشید، به مهمانی زمین آمده است. عباس‌بن علی علیه‌السلام به دنیای خاکی، گام نهاده است؛ هم او که آیه‌ی روشن کتاب استقامت است؛ بزرگ وارث ایثار و خون، پاسدار ایمان، یگانه‌ی دوران، وسعت همه‌ی نیکی‌ها، فرزند خورشید و مرزبان حماسه‌ی جاوید.
یاران! اینک به احترام قدم‌های پرصلابت عباس دلاور، عرشیان در گوش خاکیان، حدیث تهنیت می‌خوانند. این ولادت پرمیمنت بر شما نیز مبارک باد!

دانش ابوالفضل علیه‌السلام
حضرت ابوالفضل علیه‌السلام ، زورق نشین دریای بی‌کرانه‌ی معرفت بود. به سان ماه تابان از خورشید وجود پدر، نور می‌گرفت و با فراستی چشم‌گیر و دقتی فراوان، خوشه‌چین خرمن حقایق ولایت بود. علی علیه‌السلام درباره‌ی دانش‌اندوزی فرزند خود چنین می‌فرماید: «همانا فرزندم عباس، در کودکی علم آموخت و به سان فرزند کبوتر که از مادرش، آب و غذا می‌گیرد، معارف را از من فرا گرفت».

کرامت‌های ابوالفضل علیه‌السلام
عباس علیه‌السلام به برکت ایثار و فداکاری بی‌مانندش، قبله‌ی دل‌هاست. حرم ملکوتی‌اش، آرام‌بخش دل عاشقان است. مردم درمانده‌ای که از همه جا ناامید شده‌اند، به بارگاه او که تجلی‌گاه رحمت الهی است، روی می‌آورند و شاد و خوشحال بازمی گردند. آن خانه‌ای که هرگز به روی حاجت‌مندان بسته نمی‌شود، خانه‌ی عباس، بنده‌ی وارسته‌ی خداست.

شمایل
حضرت عباس علیه‌السلام ، آیتی از جمال و زیبایی بود. رخساره‌اش زیبا، اندامش متناسب و نیرومند بود و آثار دلیری و شجاعت را به خوبی نمایان می‌ساخت. راویان، او را خوب‌رو و زیبا وصف کرده و گفته‌اند که رشیدی اندام و قامت ایشان به حدی بود که بر اسب نیرومند و بزرگی می‌نشست، ولی در همان حال، پاهایش بر زمین، خط می‌انداخت.

وفای عباس علیه‌السلام نسبت به برادر
حضرت ابوالفضل علیه‌السلام به پیمانی که با خداوند برای حفظ بیعت خود با برادر، راهبر و امامش بسته بود، وفادار ماند. مردمان در طول تاریخ مانند این وفاداری را ندیده‌اند و زیباتر از این وفاداری در کارنامه‌ی وفای انسانی به ثبت نرسیده است. وفاداری که هرآزاده‌ی شریفی را به خود جذب می‌کند.

شعری از سیدراضی قزوینی درباره‌ی علم‌دار کربلا
«ای ابوالفضل! ای بنیان‌گذار فضیلت و ایستادگی و خویشتن‌داری! فضیلت، جز تو را به پدری نپذیرفت. کوشیدی و به اوج عظمت و بزرگی دست یافتی، اما هر کوشنده‌ای به خواسته‌اش دست پیدا نمی‌کند. با عزت و سرافرازی و همت بلند از پذیرش ستم، سر باز زدی و پیکان نیزه‌ها را مرکب خود کردی».

تسلیم در برابر حق
عباس علیه‌السلام ، اسلام خود را در تسلیم خلاصه کرده بود؛ تسلیم در برابر خدا، و در برابر ولیّ امر مسلمانان. او با صدق و خلوص و آگاهی در راه تسلیم، گام نهاد و هرچه درتوان داشت در طَبَق اخلاص، تقدیم راه امام خود کرد و سرافرازانه جان باخت. آری، نتیجه‌ی آگاهی کامل و ایمان خالص، همین است.

خویشتن داری عباس علیه‌السلام
ابوالفضل علیه‌السلام در روز عاشورا، عزت نفس و خویشتن داری را با تمام ابعاد و آفاقش مجسم ساخت. امویان به شرط کناره‌گیری از اردوی برادرش، وعده‌ی فرماندهی کل قوا به او دادند. ولی وی بر این وعده‌ی آنان تمسخر زد و با شوق و اخلاص به سوی لشکرگاه حسین علیه‌السلام شتافت و در راه دفاع از دین و آزادگی، جان خود را فدا کرد.

جهاد با نفس
به راستی که حضرت عباس علیه‌السلام در ستیز با دشمن، سنگ تمام گذاشت. بدنش مجروح گشت، دست‌هایش قطع شد، عمود آهنین بر فرقش زدند و تیر به چشم و مشک آب او رسید. کشت و کشته شد. ولی جهاد با نفس او ارزش‌مندتر است؛ زیرا با لب تشنه، آب را تا نزدیک دهان آورد. آن‌گاه از لب تشنه‌ی برادر و کودکان تشنه‌اش یاد کرد و آب را بر روی شریعه ریخت. و همین نشان دهنده‌ی جهاد عباس علیه‌السلام با نفس خویش است.

زیارت ابوالفضل العباس علیه‌السلام
زیارت ابوالفضل علیه‌السلام هم‌چون قدم‌گاه معرفت است و در این زیارت، گلواژه‌های عرشی، رایحه‌ی قدسی به وجود انسان می‌بخشند. یکایک واژه‌های آن، عطری از گلزار فضایل علوی در بردارد و مجموعه‌ی عبارت‌های زیارت، ویژگی‌های انسان کامل، عبدی صالح و رادمردی ملکوتی را نشان می‌دهد. زیارت او، سنخیتی روحی بین انسان و آن شخصیت ملکوتی پدید می‌آورد.
منبع: پایگاه حوزه