نویسنده: محمد غفارنیا

وقتی شب پرده ظلمت خود را می‌گستراند، شمع دل مؤمن نور می‌افشاند و شعاعش بر آسمانها پرتو می‌افکند. همان وقت که همه صداها می‌میرد، نوای دل مؤمن زنده می‌شود و با سوز خویش گوش فرشتگان را می‌نوازد.
آری، نیایش سحرگاهان در نزدیکی طلوع فجر، روح را صفا می‌دهد و قلب را بیدار می‌سازد و ایمان را تقویت می‌بخشد و هم غبار زشت گناه را از وجود انسان می‌زداید.
حضرت امام صادق (علیه السلام) در تفسیر: «{إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ} (1): کارهای نیک اثر گناهان را از بین می‌برد. »، می‌فرماید: صلاه اللیل تذهب بذنوب النهار: نماز شب گناهان روز را از بین می‌برد. (2)
بنا به قولی نماز شب قبل از وجوب نماز‎‌های پنج گانه، در مکه بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اصحاب او واجب بود. ابن عباس می‌گوید: یک سال طول کشید تا این وجوب برداشته شد و نماز شب مستحب گردید. (3)
در روایتی از امام محمد باقر (علیه السلام) رسیده است: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) خود به اقامه نماز شب می‌پرداخت و مردم را به اقامه آن تشویق می‌کرد، و ثواب آن را بشارت می‌داد. مردم نیز وقتی برای نماز شب بر می‌خاستند، نمی‌دانستند که آیا نیمی از شب گذشته است یا دو سوم آن؛ لذا به همان حال تا صبح پیوسته آن نماز را می‌خواندند، تا مبادا وقت آن فوت شود. این نماز زحمت بسیاری را برای خود پیامبر و اصحاب او فراهم نموده بود، به طوری که پاهای آنان از کثرت قیام متورم شده بود؛ لذا برای تخفیف، آیه بیستم سوره مزمل نازل گردید (4) که:
(ای پیامبر)، پروردگارت می‌داند که تو و گروهی از آن‌ها که با تو هستند نزدیک دو سوم ازشب یا نصف یا یک سوم آن را به پا می‌خیزید، خداوندی که شب و روز را اندازه گیری کرده، می‌داند شما نمی‌توانید مقدار آن را به دقت بسنجید. پس شما را بخشید؛ اکنون آنچه از قرآن برای شما میسر است بخوانید. (5)

پی‌نوشت‌ها:

1-هود/114.
2-نورالثقلین: ج2. ص402.
3-کنزالعرفان: ج 1. ص151.
4-تفسیر قمی: ج2، ص392.
5-مزمل/20.
منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول