از سبز تا سرخ
لوبیا دارای انواع مختلفی است که از پوست و دانه‌های آن هنگامی که سبز است، استفاده می‌شود که با نام لوبیا سبز معروف است. ولی هنگامی که پوست آن کنده می‌شود، دانه‌های داخل آن به صورت لوبیا خشک به رنگ قرمز یا سفید است که مورد استفاده غذایی قرار می‌گیرد. استفاده از لوبیا تقریباً در تمام کشورها رایج است و غذاهای بسیار متنوعی را با آن تهیه می‌کنند. خوراکی که در ایران هم با استفاده از لوبیاچیتی، پیاز، گلپر، روغن زیتون و آب لیمو تهیه می‌شود، به خصوص در فصل‌های سرد سال بسیار مفید است و علاوه بر فواید طبی، سلامت عمومی بدن را نیز حفظ می‌کند.
لوبیا ادرار آور است و حجم مایعات دفعی را زیاد می‌کند و برای کلیه‌ها نقش محافظتی دارد. همچنین به دلیل دارا بودن فیبر زیاد، کلسترول خون را پایین می‌آورد و برای پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق نافع است.
لوبیا حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی گوناگون از جمله فسفر، پتاسیم، آهن و ویتامین‌های B و C است که وجود این مواد معدنی به آن خاصیت کاهش دهندگی فشار خون بخشیده است. فیبر زیاد موجود در لوبیا باعث تسهیل حرکات روده می‌شود و یبوست را برطرف می‌کند. این ماده غذایی همچنین حاوی ویتامین E است که نوعی آنتی‌اکسیدان به شمار می‌آید. وجود این ویتامین از پیری زودرس جلوگیری می‌کند و برای رفع علایم پیش از قاعدگی هم مفید است، لازم به ذکر است که فسفر موجود در آن برای تقویت اعصاب مفید است.
در عین حال مصرف لوبیا به افرادی که بیماری نقرس رنج می‌برند، توصیه نمی‌شود. لوبیا نفاخ است، بنابراین لازم است تا قبل از پختن، حتماً آن را در آب بریزید و به مدت چند ساعت بگذارید تا خیس بخورد، سپس آب آن را دور ریخته و آب تازه روی آن بریزید و بهتر است این کار را دوبار تکرار کنید.
نباید فراموش کنید که هضم لوبیای خشک، در صورتی که زیاد کهنه باشد، به خاطر جمع شدن مواد غیر قابل جذب و تولید بعضی مواد سمی که به تدریج در آن جمع می‌شود، بسیار مشکل شده و بنابراین بهتر است دانه لوبیا را به شکل تازه یعنی در همان سال اول که محصول آن به دست می‌آید، مصرف کنید.
برای آن که هضم لوبیا آسان شود، بهتر است آن را همراه با لوبیا سبز، مصرف کنند و در صورت امکان، مقداری ترخون، ریحان، پونه کوهی و پونه صحرایی به آن بیافزایند.
همچنین افرادی که از مشکلات گوارشی، پس از صرف حبوبات رنج می‌برند، می‌توانند از یک استکان عرق نعناع یا عرق رازیانه استفاده کنند.
البته دانشمندان به روشی دست یافته‌اند که لوبیاهایی تولید کنند که در عین مغذی بودن، نفاخ نباشد.
لوبیا یک منبع ارزان و مهم غذایی است، اما بسیاری از افراد به خاطر نفاخ بودن و تولید گاز ناشی از آن به خوردن لوبیا، علاقه نشان نمی‌دهند. اخیراً دانشمندان ونزوئلایی توانسته‌اند با تخمیر کردن لوبیا به وسیله انواعی از باکتری‌ها، میزان مواد تولید کننده گاز را در لوبیا بکاهند وارزش غذایی آن را تقویت کنند.
تولید گاز، ناشی از اثر باکتری‌‎هایی که در روده بزرگ زندگی می‌کنند روی بخش‌های غیر قابل هضم غذا، مثل فیبرهای محلول است و پژوهشگران دانشگاه سیمون بولیوار در کاراکاس پایتخت ونزوئلا متوجه شده‌اند که با تشدید کردن فرایند طبیعی تخمیر از طریق اضافه کردن نوع خاصی از باکتری به نام لاکتوباسیلوس کازئی، می‌توان میزان مواد غیر قابل هضم و تولید کننده گاز مثل فیبرهای محلول را در لوبیا کاهش و بر عکس، میزان فیبرهای غیر محلول را که دارای اثرات مفیدی بر روده هستند، افزایش داد و به این ترتیب نگرانی اجتماعی افراد از مصرف لوبیا را از بین برد.
نکته دیگر این که، لوبیا به علت این که دارای مقدار قابل ملاحظه‌ای ترکیبات شیمیایی استروژن گیاهی است برای پیشگیری از سرطان سینه، اثرات مفیدی دارد و فعالیت استروژن سرطان‌زا در بدن را متوقف می‌کند.
این موضوع، مورد تأیید عده زیادی از دانشمندان از جمله دکتر لئونارد کهن در بنیاد آمریکایی سلامت در نیویورک است. وی در گزارشی اعلام می‌کند که زنان اسپانیایی زبان منطقه کارائیب و مکزیک و آمریکای لاتین، کم‌تر از زنان آمریکایی به سرطان سینه مبتلا می‌شوند.
برای پی بردن به علت این امر در یک مطالعه این موضوع مورد بررسی قرار گرفته و روشن شده است که زنان این مناطق، دو برابر بیش‌تر از زنان آمریکایی در رژیم غذایی خود از انواع نخود و لوبیا به خصوص از لوبیای چیتی و لوبیای سیاه و نخود استفاده می‌کنند.
زنان این مناطق به طور متوسط در شش هفته و هر روز سه چهار پیمانه مصرف لوبیا دارند، لوبیا در غذاها از مهار کننده‌های پروتئاز و ترکیبات فیتات است.
نکته آخر این که مصرف لوبیا به افرادی که از بیماری دیابت رنج می‌برند، توصیه نمی‌شود. و بهتر است پرهیز از آن را در رژیم غذایی خود، داشته باشند.
اگر بخواهیم به شکل فهرست‌وار به خواص لوبیا بپردازیم باید بگوییم که: لوبیا ادرارآور است، درمان کننده ناراحتی‌های دستگاه ادراری از جمله سنگ کلیه بوده، سینه را نرم می‌کند، کلسترول خون را پایین می‌آورد، یبوست را بر طرف می‌کند و برای درمان زخم مفید است.
تنها مصرف آن به کسانی که مشکلات گوارشی مثل زخم معده و اثنی عشر دارند دچار دردهای شکمی پس از مصرف لوبیا می‌شوند و همین طور مبتلایان به دیابت، نقرس و کسانی که تحت رژیم‌های لاغری قرار دارند، توصیه نمی‌شود.
منبع مقاله :
کوه‌کن، صدف، (1393)، میوه درمانی، تهران: همشهری، چاپ سوم