نویسنده : مهدی امینیان

در مقام بیان ویژگی های دوست و رفیق راستین هستیم. پس از طرح و بررسی برخی از این ویژگیها از جمله ایمان، حسن ظن، حکمت، بصیرت و عقلانیت، به ویژگی تقوا و پرهیزکاری رسیده و در راستای بسط بهتر مطلب به بیان آثار و فواید تقوا در فرد پرداختیم. حال در بیان ادامه ویژگی های دوست راستین به دو مورد ذیل اشاره می نماییم.

بی اعتنایی به دنیا

توجه به دنیا چه در قالب کسب مقامات و مراتب و درجات عالیه دنیا و چه در شکل ثروت اندوزی و رفاه طلبی و دوستی زر و زیور بستگی به مراتب ایمان هر شخصی دارد. یعنی به هر انداره که انسان از ایمان بالاتری برخوردار باشد، نسبت به جاه و مقام دنیا و زراندوزی بی اعتناتر و دنیا در چشم او حقیرتر خواهد بود. فردی که از مراتب بالایی از ایمان الهی برخوردار باشد به دنیا و قدرتها و ثروت های مادی تنها در حد وظیفه، انجام مسئولیت و برآوردن حاجات مادی خود، خانواده و جامعه بدان خواهد نگریست.
انسان مومن گرچه از نعمت های خدادادی و مواهب الهی که از راه حلال به دست آمده باشد در حد ضرورت بهره برداری می کند و شکر آنها را نیز با استفاده درست از آنها به جا می آورد، اما همواره در نظر او، ماوراء طبیعت، کسب معارف دینی، خودشناسی، خدا شناسی، سیر الی الله و قرب معبود متعال بزرگتر و ارزشمندتر از آن است که زخارف و امور بی ارزش و پست دنیوی توجه و حواس وی را از وظیفه اصلی بندگی منحرف و به سوی خود جلب کند.
از حضرات معصومین (ع) وارد است که در شرایط دوست واقعی همانا عدم وابستگی محض به امور دنیوی و عدم مجذوبیت به ثروت و قدرت است. از طرف دیگر دوست آدمی می بایست چنان باشد که در صورت دستیابی به قدرت و ثروت، روش دوستی و عهد قدیم رفاقت خویش را بر هم نزده و رفقای واقعی خویش را به باد فراموشی نسپارد. در حدیثی از معصوم (ع) وارد است که : «دست یافتن به مال یا رسیدن به مقام، روش دوستانه او را نسبت به تو تغییر ندهد.» (امالی صدوق، ص397 )
متاسفانه در بسیاری از موارد در جامعه شاهد هستیم که بسیاری افراد پس از انتصاب در پست و مقامی هرچند متوسط و میانی چنان دچار کبر، نخوت و خود برتر بینی می گردند که از مراوده و نشست و برخاست با بسیاری از دوستان واقعی خویش احتراز کرده و حتی از صله رحم و رفت آمد با اقوام و نزدیکان دور و نزدیک خود نیز دوری می ورزند،یا برخی افراد پس از دستیابی به مال و مکنت با تفاخر و غرور با دوستان و آشنایان رفتار نموده و بسیاری افراد را لایق و شایسته نشست و برخاست با خویشتن ندانسته و با کناره گیری از دوستان سابق خویش، دیواری ضخیم و فاصله ای عمیق میان خود و بسیاری از آحاد جامعه ایجاد می نمایند.

صدق و راستی

یکی از مصادیق مهم اخلاق در زندگی انسان، صداقت و راستگویی است؛ چرا که در حقیقت دروغ خود نوعی نفاق است و در آیات و روایات بسیار مذموم شمرده شده است و حتی در برخی از روایات از جمله روایتی از حضرت صادق(علیه السّلام) ، دروغ کلید تمامی گناهان، معرفی شده است. در آیه119 از سوره توبه وارد شده است که «یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! از (مخالفت با فرمان) خدا بپرهیزید و با صادقان باشید.»
در تفسیر این آیه شریف آمده است: «صداقت شرط و ملاک اساسی دوستی است و اگر به دوست و همراه انسان، صدیق گفته شده است، به خاطر صداقت او در رفتارش با دوست خود است.»
عمل دوست و رفیقی که به خود اجازه بیان دروغ را می دهد به معنای بی اعتمادی فرد به دوست خود برای بیان حقیقت به وی و عدم پذیرش فرد به عنوان همراز و همدل و رفیقی شفیق و دلسوز می باشد. بدیهی است که چنین افرادی اجازه دروغگویی در تمامی زمینه ها را به خود داده و باعث ایجاد چالش ها و ناهنجاری های شدیدی در عرصه دوستی خود با دیگران می شوند. چنین افرادی موج بی اعتمادی نسبت به خود را به شدت قوی نموده و بسیاری از دوستان خود را به سرعت از دست خواهند داد. چنین افرادی به علت داشتن چنین خوی ناپسندی به تدریج به خود اجازه هرگونه سوء استفاده از حسن خلق و صدق، صفا و خلوص نیت رفیق خود را داده و بی محابا با سوء استفاده از عرض، آبرو و ثروت رفیق خویش و بی توجه به خسارات وارده بر دیگران، تنها بر طبل خواسته ها و خواهشهای نفسانی خویش می کوبند.
اما دقیقا در نقطه مقابل اگر رفیقی دارای صفای باطن و صداقت در رفتار، گفتار و کردار با دیگر دوستان خود باشد نه تنها بسیار قابل اطمینان بوده و مشاوری امین برای دیگران است، بلکه فردی دلسوز و وفادار بوده و با تمام توان اهتمام به مرتفع نمودن مشکلات و معضلات دوستان خویش خواهد نمود.
منبع:www.resalat-news.com