قبلا این نکته را بیان کنم که دوران ولادت امام زمان (ع) دوران بسیار حساس و اختناق آمیزی بوده است . بنی عباس از زمان امام رضا (ع) سیاستی را اتخاذ کردند که ائمه معصومین (ع) را در کنار خود داشته باشند و زندگی آن ها را تحت نظر بگیرند تا بین ائمه و مردم فاصله ایجاد کنند .
به همین منظور ، امام رضا (ع) را به جبر به طوس آوردند . بعد از شهادت امام رضا (ع) نیز همین حصر و مراقبت شدید را برای امام جواد (ع) اعمال کردند ، لکن به این صورت که مامون دختر خود ، ام الفضل را به ازدواج امام جواد (ع) در آورد تا از درون خانه ،آن حضرت را تحت کنترل داشته باشد .
سرانجام از همین طریق امام جواد (ع) را به شهادت رساندند و امام هادی و امام عسکری (ع) را در کنار زندگی شاهانه و حکومت جبارانه ی خود ، تحت نظر گرفتند و در شهر سامرا این دو امام را یکی پس از دیگری در یک محیط نظامی سکونت دادند و در اطراف آن ها نیروهای مسلح مخصوص دربار خودرا گماشتند تا کاملا آن ها را در کنترل داشته باشند ؛ لذا به عسکریین ملقب شدند .
در چنین وضعیتی بایستی خداوند وعده ی خود را محقق کند و امام دوازدهم را به بشریت هدیه نماید . لکن با توجه به وضعیت اختناق آمیز ودر محاصره بودن زندگی امام حسن عسکری (ع) ، ولادت امام زمان (ع) هم در پرده ای از پنهان کاری و راز داری از جانب خدا صورت می گیرد.
بنی عباس شدیدا در این فکر بودند که از نسل امام عسکری (ع) فرزندی به جای نماند تا مبادا او بر حسب پیش بینی هایی که در روایات شده ، حکومت ظالمانه آن ها را سرنگون کنند .
برای این که از این خطر در امان باشند تصمیم شان این بود که نگذارند از امام عسکری (ع) فرزندی به دنیا بیاید و پسری از او بماند که زمامدار امت اسلامی گردد . به همین خاطر می بینیم ظاهرا امام عسکری (ع) ازدواج دائم انجام نداد و نیز ولادت امام زمان (ع) به صورت راز آلود و در پرده و پوششی از پنهان کاری صورت می گیرد .
به عنوان مثال اسم مادر امام زمان (ع) متعدد است . همان طور که قبلا اشاره شد اسمش ملیکه ، نرجس خاتون ، سوسن ، و بعضی دیگر اسامی مثل ریحانه بوده که یکی از علت هایش این بود تا کسی متوجه نشود وضعیت و شخصیت مادر امام زمان (ع) چیست و کدامیک از زنانی است که در آن محیط و خانواده زندگی می کنند. جایگاه نرگس خاتون ، جایگاهی است که بایستی به عنوان همسر امام عسکری (ع) دارای فرزندی شود و این در حقیقت مثل اسم مستعاری که مصطلح است یک نوع پنهان کاری بود .
بسیاری از اخباری که ما درباره ی ولادت امام زمان (ع) داریم ،ظاهرا تنها از طریق حکیمه خاتون عمه امام عسکری (ع) است .روایتی که از حکیمه خاتون نقل می شود مختلف است ، البته با یکدیگر تناقض ندارد ولی به گونه ای است که بخشی از خبرها را به کسی می گوید و حرف های دیگری را به شخص دیگری می گوید و علتش این است که اینان می دانستند مسئله امام زمان (ع) و وجود مبارکش مساله ای است که باید در راز و رمز بماند . ایشان اخبار ولادت را به افرادی که مورد اعتماد بودند ، به نوعی به آن ها منتقل می کرد ، لذا اخباری که در کتب مختلف می بینیم به صورت پاره پاره برای افراد نقل شده است ، دقیقا به همین خاطر است که می خواهند راز قضیه برای همه روشن نشود.
ما بعد از شهادت امام عسکری (ع) که به همین نکته می رسیم می بینیم امام عسکری (ع) به محض این که شهادت رسید ، معتمد عباسی دستور داد بروند خانه ی امام عسکری (ع) را تفتیش کنند و آن را مهر و موم نمایند ، به تعبیر امروزی لاک مهر کنند .
کنیزانی که در این خانه بودند توسط زن های متخصص و قابله ها معاینه شدند تا ببینند کدامیک از آن ها باردار هستند . اتفاقا یکی از خانم ها را که باردار بود به زندان منتقل کردند و تحت نظر داشتند . در پاورقی کتاب بحارالانوار در جلد 51 یک نکته تاریخی نقل شده است که توسط جعفر ، برادر امام عسکری (ع) به دستگاه بنی عباس خبر داده شده که نرجس خاتون جزوهمان خانم هایی هست که ممکن است از او فرزندی به دنیا بیاید یا فرزندی از او به دنیا آمده باشد . آن ها حضرت نرجس خاتون را بازداشت کردند و از او راجع به فرزند امام عسکری (ع) پرسیدند و او اظهار بی اطلاعی کرد . آن ها که فکر می کردند شاید نرجس خاتون باردار باشد لذا او را به دست قاضی مورد وثوق دستگاه عباسی به نام « ابن الشوراب » سپردند که چون فرزندی متولد شود بکشد . ناگاه عبیدالله بن یحیی وزیر از دنیا رفت و صاحب الزنج در بصره خروج کرد و آن ها مشغول فرو نشاندن قائله شدند که از حال نرجس خاتون غافل و آن حضرت به خانه خود بازگشت و نجات پیدا کرد . (1)
این ها همه بیانگر آن است که آن ها شدیدا در فکر بودند که نگذارند فرزندی از امام عسکری (ع) به دنیا بیاید اما : ( یریدون أن یطفؤا نور الله بأفوا ههم و یأبی الله إلا أن یتم نوره و لو کره الکافرون ) . (2) خدا آنچه که اراده فرموده انجام می شود و کسی جلوی اراده ی خدا را نمی تواند بگیرد ، این وعده را خدا محقق کرده است و این فرزند را به دنیا آورده است و تقدیم بشریت نموده است .

پی نوشت :

1. منتهی الامال ، ج 2، ص 469.
2. سوره توبه ، آیه 32.
منبع: کتاب ذکر نور در حضور مشتاقان ظهور