پاکدامن بودن
امام صادق (علیه السلام) فرمود: سه نفر در روز قیامت در حرز و امان الهی بسر می برند:
مردی که هیچگاه اقدام به زنا نمی کند.
مردی که هیچگاه مال خود را به ربا آلوده نمی سازد.
مردی که هیچگاه برای ارتکاب این دو گناه قدمی برنمی دارد.(1)
در حدیث قدسی آمده است: چنانچه بخواهی خیرخانواده ات فزونی یابد از ارتکاب عمل زنا پرهیز کن.(2)

جهاد نمودن در راه خداوند متعال
مردی که در راه خداوند متعال جهاد می نماید (3)
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در ضمن خطبه ای پیرامون ارزش و مقام جهاد نمودن در راه خداوند عزّ و جلّ فرمود: بدرستیکه جهاد دری است از دربهای بهشت که خداوند عزّ و جلّ آن را برای اولیای مخصوص خود گشوده است.
و جهاد کرامتی است که خدای متعال به آنها بخشیده و نعمتی است که برای آنها ذخیره ساخته است.
جهاد لباس پرهیزگاری و زره محکم الهی است.
و سپر مطمئن خداوند متعال به شمار می آید… .(4)
امام باقر (علیه السلام) در حدیثی پیرامون فضیلت جهاد در راه خداوند عزّ و جلّ فرمود: خدای متعال جهاد را بر سایر اعمال فضیلت داد و عمل کننده به آن را بر دیگران در درجات و مغفرت و رحمت برتری بخشید.
زیرا بوسیله ی جهاد نمودن دین استحکام پیدا می کند و از آن دفاع می شود. و بوسیله ی جهاد است که خدای متعال جانهای مؤمنین و اموال آنها را خریده و بهشت را به آنها ارزانی بخشیده است و حفظ و رعایت حدود جهاد را برای آنها شرط نموده است.(5)
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: وارد شدن به بهشت را برای شش گروه ضمانت می کنم.
از جمله آن گروه: شخصی است که برای انجام فریضه ی جهاد در راه خدا از خانه ی خود خارج می گردد و در میان راه از دنیا می رود.(6)
مردی به نزد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده و گفت: من به جهاد نمودن رغبت دارم.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: در راه خدای متعال جهاد کن. زیرا در صورتیکه در این راه کشته شوی در نزد خدا زنده بوده و رزق خواهی داشت و چنانچه در میانه ی راه بمیری اجر تو در نزد خدا خواهد بود و اگر به سلامت برگشتی از گناهان پاک خواهی شد.(7)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: هیچ شخصی از کسانی که داخل بهشت می شوند آرزوی بیرون آمدن از آن را نمی کند مگر شخصی که در راه خدا شهید شده باشد. زیرا او آرزو می کند که به دنیا برگردد و در راه خدا ده بار کشته شود تا باز هم شاهد کرامتهای الهی ــ که شامل شهید می گردد ــ باشد.(8)
پس از آنکه جناب حنظله در جنگ احد به شهادت رسید. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) دستوری برای غسل دادن بدن او صادر نفرمود تا بدن او را غسل دهند.
سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره ی او فرمود: ملائکه را بین آسمان و زمین دیدم که حنظله را با آب بهشتی که در ظرفهائی از نقره قرار داشت غسل دادند و به همین خاطر است که جناب حنظله را غسیل الملائکه می نامند.(9)

چشم پوشی از نگاه حرام به زن نامحرم
قُل (10) لِّلمُومِنینَ یُغُضُّوا مِن أبصَارِهِم (11) وَ یَحفَظُوا فُرُوجَهُم (12) ذلِکَ أزکَی لَهُم (13) إنَّ اللهَ خَبیِرٌ بِمَا یَصنَعُونَ «30»(النور).
خداوند متعال در این آیه به پیامبر (صلی الله علیه و آله) می فرماید:
به مؤمنین بگو تا از نگاه به حرام چشم پوشی نمایند و عفّت و پاکدامنی خود را حفظ کنند. زیرا این کار باعث پاکی و تزکیه ی آنها می باشد، بدرستیکه خداوند به کارهای آنها آگاه است.
در حدیث آمده است: نگاه کردن به زیبائیهای زن نامحرم، تیری است از تیرهای ابلیس.
و خداوند متعال به شخصی که از این نگاه حرام پرهیز نماید مزه ی عبادتی را می چشاند که از آن شاد می گردد.(14)
مردی از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) درباره ی نگاه کردن به زن نامحرم پرسید؟
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: نگاه اوّل: از آن تو می باشد و نگاه دوّم: علیه تو می باشد و برای تو نیست و نگاه سوّم: تیری است مسموم از تیرهای ابلیس.
و خداوند متعال به شخصی که بخاطر خدا از این نگاه حرام پرهیز نماید، ایمانی عنایت می فرماید که مزه ی آن را خواهد چشید.(15)
در حدیث آمده است: شخصی که ــ بخاطر ترس از خدا ــ از نگاه حرام به نامحرم پرهیز نماید، خداوند متعال ایمانی به او عنایت می فرماید که مزه ی شیرین آن را در قلب خود احساس خواهد نمود.(16)
در حدیث آمده است: هنگامی که نگاه مردی به زن نامحرمی بیفتد و آن مرد در این هنگام به آسمان نظر بیفکند و از نگاه به آن زن پرهیز نماید. خداوند متعال حورالعین را به ازدواج آن مرد درخواهد آورد.(17)
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: هنگامی که شخصی از شما زنی را دید و آن زن چشم او را گرفت، بر او لازم است که به نزد همسر خود برود و کاری نکند که شیطان بر قلبش راه یابد و بر او لازم است که چشم خود را از نگاه به آن زن بازدارد زیرا همسر او دارای همان چیزی است که آن زن داشته است.
و اگر او دارای همسر نمی باشد بر او لازم است که دو رکعت نماز بخواند و حمد الهی را بسیار بجای آورد.
و بر محمد و آل محمد صلوات و درود بفرستد. سپس از خدا طلب نماید که از فضل و کرمش به او عنایت فرماید. در این صورت خدای متعال ــ به کرم و رأفت خود ــ خواسته ی او را برآورده می سازد.(18)
روزی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به جماعتی فرمود: چنانچه نگاه هر یک از شما به زن زیبایی افتاد بر او لازم است که به نزد همسر خود برود.
زیرا همسر او دارای همان چیزی است که آن زن داشته است. در این هنگام مردی به حضرت گفت: اگر آن مرد همسر نداشته باشد چه کند؟
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: تقوای الهی را پیشه ی خود نماید و به سوی آسمان نگاه کند و از خدای متعال بخواهد تا از فضل و کرم خود به او کرامت فرماید.(19)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: خداوند عزّ و جلّ بر دیده و چشم تکلیف نمود تا به حرام نگاه نکند و از نگاه کردن به حرام صرفنظر نماید و این امر نشانه ی ایمان است.(20)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: شخصی که از نگاه کردن به حرام صرفنظر می کند، بهره ای خواهد برد که هیچ بهره ای مانند آن نخواهد بود.
زیرا هنگامیکه شخصی از نگاه کردن به حرام صرفنظر می کند. با چشم دل عظمت و جلال الهی را مشاهده خواهد نمود.
از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرسیدند: چگونه می توان به چشم پوشی از حرام عادت نمود؟
حضرت فرمود: با شناخت عظمت و جلال خداوندی که ناظر بر سرّ و ضمیر است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: اگر از نگاه به حرام صرفنظر نمودید عجائب را مشاهده خواهید نمود.(21)

حرفه و هنر داشتن
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: خداوند عزّ و جلّ دوست دارد بنده ی مؤمنی را که دارای حرفه و هنر بوده و امین می باشد.(22)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: من دوست دارم مردی را که دارای حرفه بوده و در طلب رزق و روزی سعی و تلاش می کند.(23)*

خلوت نکردن با زن نامحرم
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: سه چیز است که هر شخصی آنها را رعایت نماید از گزند شیطان و هر گرفتاری در حفظ و امان خواهد بود.
1)با زنی که به او محرم نمی باشد خلوت نکند.
2)و با صاحب سلطنتی همکاری نکند.(24)
3)بدعت گزاری را در راه بدعت او کمک و اعانت نکند.(25)

خوشبو بودن
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: یا علی ! بر تو لازم است که در هر روز جمعه از بوی خوش استفاده نمائی.
زیرا این کار شیوه و سنّت من است و تا هنگامی که آن بوی خوش از تو استشمام می گردد برای تو حسنه نوشته می شود.(26)
امام رضا (علیه السلام) فرمود: برای یک مرد سزاوار نیست که استفاده نمودن از بوی خوش را در هر روز ترک نماید و چنانچه این امر برای او در هر روز مقدور نیست، یک روز در میان به انجام آن بپردازد و چنانچه یک روز در میان برای او مقدور نیست، بر او لازم است که در هر روز جمعه از بوی خوش استفاده نماید.(27)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به مردی فرمود: استفاده کردن از بوی خوش را ترک نکن. زیرا ملائکه بوی خوش را از شخص مؤمن استشمام می کنند.(28)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: استفاده نمودن از بوی خوش موجب زیادی عقل می گردد.(29)
56ــ امام صادق (علیه السلام) فرمود: شخصی که در اوّل روز بوی خوش استعمال می کند عقل او تا هنگام شب همچنان با او خواهد بود.(30)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: استفاده نمودن از بوی خوش، موجب قوّت قلب می گردد.(31)
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: استفاده نمودن از بوی خوش موجب شادابی می گردد.(32)
امام رضا (علیه السلام) فرمود: استعمال بوی خوش و استفاده نمودن از عطر شیوه و روش انبیاء (علیهم السلام) می باشد.(33)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: خود را در روز جمعه به بهترین عطرها معطّر سازید.(34)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) هزینه ای را که برای خرید عطر و بوی خوش صرف می نمود بیشتر از هزینه ای بود که برای خورد و خوراک خرج می کرد.(35)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: در خرجی که برای خرید عطر هزینه می کنی اسراف وجود ندارد.(36)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: دو رکعت نمازی که با عطر و بوی خوش خوانده می شود، بهتر از هفتاد رکعت نمازی است که بدون عطر خوانده می شود.(37)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: من دوست دارم مردی را که شب هنگام وقتی که برای نماز شب برمی خیزد مسواک بزند و بوی خوش استعمال نماید.
زیرا در آن هنگام فرشته ای به نزد او می آید و دهان خود را بر دهانش می گذارد و آن ملک آنچه را که او از قرآن تلاوت نموده است به کام خود می گیرد.(38)

خوشبو بودن دهان
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: دهانهای شما راهی است از راههای الهی و محبوبترین این راهها در نزد خداوند عزّ و جلّ خوشبوترین آنها می باشد. پس بر شما لازم است که دهانهای خود را ــ با هر چیزی که می توانید ــ خوشبو سازید.(39)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: دهانهای شما راهی است از راههای الهی. پس این راه را پاکیزه و تمیز کنید.(40)
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: دهانهای خود را تمیز و پاکیزه کنید. بدرستیکه دهانهای شما مسیر تسبیح الهی است.(41)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: مسیر و راه قرآن را تمیز و پاکیزه کنید.
به پیامبر (صلی الله علیه و آله) گفته شد: راه قرآن چیست؟
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: دهانهای شما راه قرآن است.(42)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: دهانهای خود را پاکیزه و تمیز کنید.
بدرستیکه دهان شما راه قرآن است.(43)

ریش سفید داشتن
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هنگامی که تار موی ریش حضرت ابراهیم (علیه السلام) سپید گشت، از خدای متعال سؤال نمود: این چیست؟
خدای عزّ و جلّ به او فرمود: این نور و نشانه ی وقار می باشد.
آنگاه حضرت ابراهیم (علیه السلام) به خداوند متعال گفت: ای خدا! وقار مرا افزون نما.(44)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: موی سفید ــ برای شخص مؤمن ــ مایه ی وقار در دنیا و باعث نور درخشان در آخرت می گردد و خداوند متعال حضرت ابراهیم (علیه السلام) را بوسیله ی عطای موی سفید گرامی داشت.
هنگامی که موی حضرت ابراهیم (علیه السلام) سفید گشت به خداوند متعال عرض نمود:
بار خدایا! این چیست؟
خداوند متعال به او فرمود: این وقار است. سپس حضرت ابراهیم (علیه السلام) فرمود: بار خدایا! وقار مرا افزون نما.(45)
در حدیث آمده است: تا قبل از زمان حضرت ابراهیم (علیه السلام) موی سر و صورت مردم سپید نمی شد.
و چه بسا پدر و فرزندی با هم در مجلسی حاضر می شدند امّا معلوم نبود که کدامیک از این دو نفر پدر می باشد و به همین جهت از آنها سؤال می شد: کدامیک از شما پدر هستید؟
تا اینکه حضرت ابراهیم (علیه السلام) به درگاه خدا دعا کرده و گفت:
خدایا! موی مرا سپید گردان تا بوسیله ی آن شناخته گردم.( یعنی علامتی برای بزرگ بودن باشد. تا بدینوسیله پدر از فرزند شناخته گردد.)
سپس خداوند متعال دعای حضرت ابراهیم (علیه السلام) را مستجاب نمود و سر و ریش او سپید گشت.(46)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: موی سپید نور است پس آن را نکَنید.(47)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مردی را مشاهده نمودند که در ریش او موی سپید بود.
حضرت (صلی الله علیه و آله) در توصیف موی سفید محاسن فرمود: این نور است.
سپس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: شخصی که یک تار موی او در اسلام سپید گردد، آن تار مو در روز قیامت برای او نور خواهد بود.(48)
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: موی سپید را نکَنید زیرا آن نوری است برای شخص مسلمان.
و شخصی که موی او در اسلام سپید گردد برای او نوری در روز قیامت خواهد بود.(49)
در حدیث قدسی آمده است: خداوند متعال فرمود: موی سپید نور من است. و من شخصی را که دارای این نور باشد به آتش جهنّم نمی سوزانم.(50)

احترام گذاشتن به افراد ریش سفید و گرامی داشتن آنها (51)
در حدیث آمده است: شخصی که مسلمان ریش سفیدی را مورد احترام قرار داده و گرامی بدارد خداوند متعال او را از گزند روز قیامت در امان قرار خواهد داد.(52)
و در حدیث آمده است: احترام نمودن و گرامی داشتن شخص مؤمن ریش سفید و کهنسال نمودی از گرامی داشتن عظمت الهی بشمار می آید.(53)

سبیل کوتاه داشتن
موسی بن بکیر به امام کاظم (علیه السلام) گفت: بعضی از افراد می گویند: کوتاه کردن سبیل و گرفتن ناخن، مخصوص روز جمعه می باشد؟
امام کاظم (علیه السلام) به او فرمود: سبحان الله! هر روز که دوست داشتی این عمل را انجام بدهد.(54)
ادامه دارد …

ادامه دارد…

پی‌نوشت‌ها:

1ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام): ثلاثه فی حرز الله عزّ و جلّ إلی أن یفرغ الله من الحساب:
رجل ما یهمّ بزنا ــ قطّ ــ.
و رجل لم یشب ماله بربا ــ قطّ ــ.
و رجل لم یسع فیهما ــ قطّ ــ (الخصال ص 101).
2ــ (جاء فی الحدیث القدسی): إن أردت أن یکثر خیر أهل بیتک. فإیّاک و الزنا (من لایحضره الفقیه ج 4 ص 13 و دعائم الإسلام ج 2 ص 449 و عوالی اللئالی ج 3 ص 546).
3- لازم به یادآوری است که فریضه ی جهاد ــ با وجود شرایط آن ــ فقط بر مردان واجب است. اما دفاع نمودن تکلیفی است که اختصاص به مردان ندارد و شامل زنان نیز می گردد.
4- قال أمیرالمؤمنین صلوات الله علیه: أمّا بعد. فإنّ الجهاد باب من أبواب الجنّه.
فتحه الله لخاصّه أولیائه.
(و سوّغهم. کرامه منه لهم. و نعمه ذخرها).
و (الجهاد) هو لباس التقوی و درع الله الحصینه و جنّته الوثیقه … (الکافی ج 5 ص 4 و نهج البلاغه الخطبه 27).
5- قال الإمام الباقر (علیه السلام) فی شأن الجهاد فی سبیل الله عزّ و جلّ:
… فضّله الله عزّ و جلّ علی الأعمال.
و فضّل عامله علی العمّال. تفضیلاً فی الدرجات و المغفره و الرحمه.
لأنّه ظهر به الدین. و به یدفع عن الدین.
و به اشتری الله من المؤمنین أنفسهم و أموالهم بالجنّه.
بیعاً مفلحاً منجحاً. اشترط علیهم فیه حفظ الحدود.
أوّل ذلک: الدعاء إلی طاعه الله عزّ و جلّ من طاعه العباد.
و إلی عباده الله من عباده العباد.
و إلی ولایه الله من ولایه العباد… (الکافی ج 5 ص 3).
6- قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): ضمنت لستّه الجنّه: … و رجل خرج مجاهداً ــ فی سبیل الله ــ فمات.
فله الجنّه (من لایحضره الفقیه ج 1 ص 84).
7- عن أبی جعفر (علیه السلام) قال: أتی رجل رسول الله (صلی الله علیه و آله) فقال: إنّی راغب نشیط فی الجهاد.
قال (صلی الله علیه و آله): فجاهد فی سبیل الله فإنّک ان تقتل کنت حیّاً عندالله ترزق. و إن متّ. فقد وقع أجرک علی الله و إن رجعت. خرجت من الذنوب إلی الله (مستدرک الوسائل ج 11 ص 10).
8- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من أحد یدخل الجنّه فیتمنّی أن یخرج منها إلاّ الشهید.
فإنّه یتمنّی أن یرجع. فیقتل ــ عشر مرّات ــ ممّا یری من کرامه الله (مستدرک الوسائل ج 11 ص 14).
9- استشهد حنظله ابن أبی عامر الراهب ــ باُحُد ــ فلم یأمر النبیّ (صلی الله علیه و آله) بغسله.
و قال (صلی الله علیه و آله): رأیت الملائکه بین السماء و الأرض تغسل حنظله بماء المزن فی صحافٍ من فضّه. و کان یسمّی: غسیل الملائکه (من لایحضره الفقیه ج 1 ص 97).
10ــ یا محمّد ــ.
11- عمّا لا یحلّ لهم النظر إلیه.
12- عن من لایحلّ لهم و عن الفواحش.
و المعنی: ینقصوا من نظرهم.
فلاینظروا إلی ما حرّم.
13 أی: أنفع لدینهم و دنیاهم.
و أطهر لهم.
و أنفی للتهمه.
و أقرب إلی التقوی (مجمع البیان ج 7 ص 216ــ217).
عن أبی بصیر عن أبی عبدالله (علیه السلام) قال: کلّ آیه فی القرآن فی ذکر الفروج فهو من الزنا ــ إلاّ هذه الآیه ــ فإنّها من النظر (تفسیر القمّی ــ علیه الرحمه ــ ج 2 ص 102).
14- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): النظر إلی محاسن النساء سهم من سهام إبلیس.
فمن ترکها أذاقه الله طعم عباده تسرّه (مستدرک الوسائل ج 14 ص 270ــ271).
15- (سُئِلَ أمیرالمؤمنین (علیه السلام)) عن الرجل تمرّ به المرأه. فینظر إلیها؟
قال (علیه السلام): أوّل نظره لک.
و الثانیه: علیک ــ لا لک ــ.
و النظره الثالثه: سهم مسموم من سهام إبلیس.
من ترکها لله ــ لا لغیره ــ أعقبه الله إیماناً یجد طعمه (دعائم الإسلام ج 2 ص 202).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): النظره سهم من سهام إبلیس مسموم.
من ترکها عزّ وجلّ ــ لا لغیره ــ أعقبه الله إیماناً یجد طعمه (من لایحضره الفقیه ج 4 ص 11).
16- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): النظره سهم مسموم من سهام إبلیس.
فمن ترکها ــ خوفاً من الله ــ أعطاه الله إیماناً یجد حلاوته فی قلبه (جامع الأخبار ص 407).
17- قال الإمام الصادق (علیه السلام): من نظر إلی إمرأه. فرفع بصره إلی السماء ــ أو غمض بصره ــ لم یرتد إلیه بصره حتّی یزوّجه الله من الحور العین.
(و فی خبر آخر: لم یرتد إلیه طرفه حتّی یعقبه الله إیماناً یجد طعمه)(من لایحضره الفقیه ج 3 ص 304 و عوالی اللئالی ج 3 ص 291 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 505).
18- قال امیرالمؤمنین (علیه السلام): إذا رأی أحدکم إمرأه تعجبه. فلیأت أهله. فإنّ عند أهله مثل ما رأی. و لایجعلنّ الشیطان ــ إلی قلبه ــ سبیلاً و لیصرف بصره عنها.
فإن لم تکن له زوجه. فلیصل رکعتین. و یحمد الله کثیراً. و یصلّی علی النبیّ و آله (صلی الله علیه و آله).
ثمّ لیسأل الله من فضله فاإنّه یبیح له ــ برأفته ــ ما یغنیه (الخصال ص 637).
19- عن أبی عبدالله (علیه السلام) قال: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إذا نظر أحدکم إلی المرأه الحسناء. فلیأت أهله. فإنّ الذی معها مثل الّذی مع تلک.
فقام رجل فقال: ــ یا رسول الله ــ فإن لم یکن له أهل فما یصنع؟
قال (صلی الله علیه و آله): فلیرفع نظره إلی السماء (و) لیراقبه.
ولیسأله من فضله (الکافی ج 5 ص 494 و عوالی اللئالی ج 3 ص 290).
20- قال الإمام الصادق (علیه السلام): فرض الله علی البصر أن لاینظر إلی ما حرّم الله عزّ و جلّ (علیه). و أن یغضّ عمّا نهی الله عنه ــ ممّا یحلّ له ــ. و هو عمله.
و ذلک من الإیمان (دعائم الإسلام ج 1 ص 6 و الکافی ج 2 ص 35 و الفقیه ج 2 ص 382).
21- قال الإمام الصادق (علیه السلام): ما اغتنم أحد بمثل ما اغتنم بغضّ البصر.
لأنّ البصر لایغضّ عن محارم الله تعالی الاّ و قد سبق إلی قلبه مشاهده العظمه و الجلال.
سُئل أمیرالمؤمنین (علیه السلام): بماذا یستعان علی غضّ البصر؟
فقال (علیه السلام): بالخمود تحت سلطان المطّلع علی سرّک.
و العین جاسوس القلب. و برید العقل.
فغضّ بصرک عمّا لایلیق بدینک و یکرهه قلبک و ینکره عقلک.
قال النبیّ (صلی الله علیه و آله): غضّوا أبصارکم ترون العجائب.
قال الله تعالی: قُل للمُؤمِنینَ یُغُضُّوا مِن أبصَارِهِم وَ یَحفَظُوا فُرُجَهُم.
و لاتتوفّر عین نصیبها من نظر إلی محذور إلاّ و قد انعقد عقده علی قلبه من المنیه.
و لاتنحل إلاّ بإحدی الحالتین: أمّا ببکاء الحسره و الندامه بتوبه صادقه.
و أمّا بأخذ نصیبه ممّا تمنّی و نظر إلیه.
فأخذ الحظّ ــ من غیر توبه ــ مصیره إلی النار.
و أما التائب الباکی بالحسره و الندامه ــ عن ذلک ــ فمأواه الجنّه.
و منقلبه إلی الرضوان (مصباح الشریعه باب: غضّ البصر).
22- قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): إنّ الله عزّ و جلّ یحبّ المحترف الأمین (الکافی ج 5 ص 113 و من لایحضره الفقیه: ج 3 ص 95).
قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): إنّ الله عزّ و جلّ یحبّ المؤمن المحترف (الکافی ج 5 ص 113).
قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): إنّ الله عزّ و جلّ یحبّ العبد المحترف الأمین (الخصال ص 620).
(راجع: تحف العقول ص 110).
23- روی علیّ بن عبدالعزیز عن أبی عبدالله (علیه السلام) أنّه قال: إنّی لاُحبّ أن أری الرجل متحرّفاً فی طلب الرزق (من لایحضره الفقیه ج 3 ص 95).
هکذا فی المصدر و الظاهر: محترفاً.
*از این حدیث شریف استفاده می شود که داشتن هنر و حرفه به تنهایی کارساز نمی باشد، بلکه باید این حرفه و هنر مورد استفاده ی بهینه قرار گیرد. و از آن در راه کسب رزق و روزی حلال استفاده گردد.
24- یعنی: با حاکمان و قدرتمندان ظالم همکاری نکند.
25- قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): ثلاث من حفظهنّ کان معصوماً من الشیطان الرجیم.
و من کلّ بلیّه:
من لم یخل بإمرأه لیس یملک منها شیئاً.
و لم یدخل علی سلطان.
و لم یعن صاحب بدعه ببدعه (النوادر للسیّد فضل الله الراوندی ــ علیه الرحمه ــ ص 120 و الجعفرِیّات ص 165).
26- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) لأمیرالمؤمنین (علیه السلام): ــ یا علیّ ــ علیک بالطیب فی کلّ جمعه.
فإنّه من سنّتی.
و تکتب لک حسناته. مادام یوجد منک رائحته (مکارم الأخلاق ج 1 ص 104).
27- عن معمّر بن خلاّد عن أبی الحسن (علیه السلام) قال: لا ینبغی للرجل أن یدع الطیب فی کلّ یوم.
فإن لم یقدر علیه. فیوم و یوم لا.
فإن لم یقدر. ففی کلّ جمعه. و لایدع (الکافی ج 6 ص 510).
28- عن أبی عبدالله (علیه السلام) قال: قال عثمان بن مظعون لرسول الله (صلی الله علیه و آله): قد أردت أن أدع الطیب. ــ و أشیاء ذکرها ــ.
فقال رسول الله (صلی الله علیه و آله): لاتدع الطیب فإنّ الملائکه تستنشق ریح الطیب من المؤمن.
فلاتدع الطیب فی کلّ جمعه (الکافی ج 6 ص 511).
29- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إنّ الریح الطیّبه تشدّ العقل و تزید فی الجماع (الکافی ج 6 ص 510).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما طابت رائحه عبد إلاّ زاد عقله (دعائم الإسلام ج 2 ص 165).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): من تطیّب بطیب أوّل النهار ــ و هو صائم ــ لم یفقد عقله (من لایحضره الفقیه ج 2 ص 52 و راجع ص 71 منه).
30ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام): من تطیّب أول النهار لم یزل عقله معه إلی اللیل (الکافی ج 6 ص 510).
31- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): الرائحه الطیّبه. تشدّ القلب (مکارم الأخلاق ج 1 ص 100).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): الطّیب یشدّ القلب (الکافی ج 6 ص 510).
32- قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): الطیب نشره (مکارم الأخلاق ج 1 ص 102).
33- قال الإمام الرضا (علیه السلام): الطیب من أخلاق الأنبیا (علیهم السلام)(الکافی ج 6 ص 510).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): العطر من سنن المرسلین (الکافی ج 6 ص 510).
34- قال الإمام الصادق (علیه السلام): تطیّبوا بأطیب طیبکم یوم الجمعه (من لایحضره الفقیه ج 1 ص 77).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): حقّ علی کلّ محتلم فی کلّ جمعه: أخذ شاربه و أظفاره و مسّ شیء من الطیب (الکافی ج 6 ص 511 و الخصال ص 392).
35- قال الإمام الصادق (علیه السلام): کان رسول الله (صلی الله علیه و آله) ینفق فی* الطیب أکثر ممّا ینفق فی* الطعام (الکافی ج 6 ص 512 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 83). *فی مکارم الأخلاق: علی.
36- قال الإمام الصادق (علیه السلام): ما أنفقت فی الطیب. فلیس بسرفٍ (الکافی ج 6 ص 512 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 101).
37- قال الإمام الصادق (علیه السلام): رکعتان یصلّیهما متعطّر أفضل من سبعین رکعه یصلّیهما غیر متعطّر (مکارم الأخلاق ج 1 ص 102).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): صلاه متطیّب أفضل من سبعین صلاه بغیر طیب (الکافی ج 2 ص 511).
قال (علیه السلام): رکعتان علی أثر طیب. أفضل من سبعین رکعه لیست کذلک (تنبیه الخواطر ج 1 ص 28).
38- عن اسحاق بن عمّار قال: قال أبوعبدالله (علیه السلام): إنّی لأحبّ للرجل إذا قام باللّیل أن یستاک.
و أن یشمّ الطیب.
فإنّ الملک یأتی الرجل ــ إذا قام باللّیل ــ حتّی یضع فاه علی فیه.
فما خرج من القرآن ــ من شیء ــ دخل جوف ذلک الملک (المحاسن ج 2 ص 378).
39- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أفواهکم طریق من طرق ربّکم.
فأحبّها إلی الله أطیبها ریحاً.
فطیّبوها بما قدرتم علیه (المحاسن ج 2 ص 377).
40- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أفواهکم طرق من طرق ربّکم.
فنظّفوها (بحار الأنوار ج 73 ص 130).
41- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): طهّروا أفواهکم. فإنّها مسالک التسبیح (مکارم الأخلاق ج 1 ص 119).
42- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): نظّفوا طریق القرآن.
قیل: ــ یا رسول الله ــ و ما طریق القرآن؟
قال (صلی الله علیه و آله): أفواهکم (المحاسن ج 2 ص 377 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 118 و الدعوات للشیخ الراوندی ــ علیه الرحمه ــ ص 161 و النوادر للسیّد فضل الله الراوندی ــ علیه الرحمه ــ ص 201 و دعائم الإسلام ج 1 ص 119).
43- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): طهّروا أفواهکم. فإنّها طریق القرآن (إرشاد القلوب ج 1 ص 349).
44- قال الإمام الصادق (علیه السلام): کان الناس لایشبیون. فأبصر إبراهیم (علیه السلام) شیباً فی لحیته.
فقال: ــ یا ربّ ــ ما هذا؟ فقال عزّ و جلّ: هذا وقار. فقال* (علیه السلام): یا ربّ ــ زدنی وقاراً (الکافی ج 6 ص 493 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 159 و علل الشرائع ج 1 ص 139 الباب 95).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): أوّل من شاب إبراهیم (علیه السلام).
فقال: ــ یا ربّ ــ ما هذا؟ فقال عزّ و جلّ: نور و توقیر.
قال (علیه السلام): ــ ربّ ــ زدنی منه (الکافی ج 6 ص 492).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): اوّل من شاب إبراهیم الخلیل (علیه السلام) و إنّه ثنّی لحیته فرأی طاقه بیضاء.
فقال: ــ یا جبرئیل ــ ما هذا؟
فقال: هذا وقار.
فقال إبراهیم (علیه السلام) اللّهمّ زدنی وقاراً (من لایحضره الفقیه ج 1 ص 76).
45- عن رزیق قال: سمعت أبا عبدالله (علیه السلام) یقول: ما رأیت شیئاً أسرع إلی شیء من الشییب إلی المؤمن.
و إنّه وقار للمؤمن فی الدنیا. ونور ساطع یوم القیامه.
به وقّر الله تعالی خلیله إبراهیم (علیه السلام).
فقال: ما هذا ــ یا ربّ ــ ؟ قال عزّ و جلّ: هذا وقار.
فقال: ــ یا ربّ ــ زدنی و قاراً.
قال أبوعبدالله (علیه السلام): فمن إجلال الله إجلال شیبه المؤمن (الأمالی للشیخ الطوسی ــ علیه الرحمه ــ ص 699 المجلس 39).
46- قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): کان الرجل یموت و قد بلغ الهرم ــ و لم یشب ــ.
فکان الرجل یأتی النادی ــ فیه الرجل و بنوه ــ فلایعرف الأب من الإبن.
فیقول: أیّکم أبوکم.
فلمّا کان زمان إبراهیم (علیه السلام).
فقال: اللّهمّ إجعل لی شیباً أعرف به.
قال: فشاب و أبیضّ رأسه و لحیته (علل الشرایع ج 1 ص 139 الباب 95).
47- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): الشیب نور. فلاتنتفوه (من لایحضره الفقیه ج 1 ص 77 و الجعفریّات ص 258 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 160).
48- قال الإمام الصادق (علیه السلام): جاء رجل إلی النبیّ (صلی الله علیه و آله) فنظر إلی الشیب فی لحیته.
فقال النبیّ (صلی الله علیه و آله): نور.
(ثمّ قال (صلی الله علیه و آله): من شاب شیبه فی الإسلام کانت له نوراً یوم القیامه (الکافی ج 6 ص 480 و من لایحضره الفقیه ج 1 ص 77 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 159 و ص 184).
49- قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): لا تنتفوا الشیب. فإنّه نور المسلم.
و من شابّ شیبه ــ فی الإسلام ــ کان له نوراً یوم القیامه (الخصال ص 612 ــ 613).
50- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) عن الله جلّ جلاله: الشیبه نوری.
فلااُحرق نوری بناری (جامع الأخبار ص 241).
51- مراد از افراد ریش سفید: اشخاص بزرگ و مسن و کهنسال می باشد.
و این احترام و گرامی داشتن شامل زنان بزرگ و مسن و سالخورده نیز می گردد.
52- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): من وقرّ ذا شبیه فی الإسلام. آمنه الله عزّ وجلّ من فزع یوم القیامه (الکافی ج 2 ص 658).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): من عرف فضل کبیر لسنّه فوقّره آمنه الله من فزع یوم القیامه (الکافی ج 2 ص 658).
53- قال الإمام الصادق (علیه السلام): من إجلال الله عزّ و جلّ إجلال المؤمن ذی الشیبه (الکافی ج 2 ص 658).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): من إجلال الله. إجلال شیبه المؤمن (الأمالی للشیخ الطوسی ــ علیه الرحمه ــ ص 699 المجلس 39).
54- قال موسی بن بکر للصادق (علیه السلام): إنّ أصحابنا یقولون: أخذ الشارب و الأظفار یوم الجمعه.
و إن شئت فی سائر الأیّام (من لایحضره الفقیه ج 1 ص 74).