لازمه این تفسیر آن است که پیامبران را افرادی خیالباف و سست اندیشه بدانیم، در حالی که تاریخ، آنان را به عنوان افرادی خردمند و واقعنگر میشناسد. نقد نظریه روان ناخودآگاه در تفسیر وحی در روانکاوی جدید ثابت شده است که انسان دارای دو روان است: روان خودآگاه، و روان ناخودآگاه. روان خودآگاه مربوط به ...
مطالب موجود در دسته بندی "عقاید اسلامی"
راههای شناخت انبیاء
حکمت الهی اقتضا دارد پیامبرانی از سوی خداوند برای هدایت مردم برانگیخته شوند تا از این رهگذر، زمینه لازم برای راهیابی انسانها به کمال و سعادت حقیقی خویش فراهم آید. حال این پرسش مطرح می شود که آیا اساساً راهی برای شناخت پیامبران حقیقی وجود دارد و اگر چنین است، آن راه کدام است؟ اهمیت ...
چیستی و ضرورت دین
الف: چیستی دین واژه دین در لغت کاربردهای مختلفی دارد برخی از کاربردهای آن که در فرهنگهای لغت عربی ذکر شده است، عبارتند از: جزا و مکافات، حساب و بررسی، اطاعت و انقیاد، ملت و آیین، روش و عادت، چیرگی و برتری، تدبیر امور، و آنچه وسیله پرستش خداوند است.[1] به گفته بعضی از پژوهشگران، ...
«جبر و تفویض و اختیار» و «قضا و قدر»
الف) معناى لغوى جبر «جبر» در لغت به معناى واداشتن کسى به کارى با زور است، و «مجبور» یعنى کسى که با زور به کارى وادار شده است. ب) جبر در اصطلاح علماى عقاید اسلامى «جبر» در این اصطلاح یعنى: خداى متعال بندگانش را بر آنچه مىکنند مجبور کرده است؛ در کار نیک باشد یا ...
مصادیق و تاریخچه بحث عدل الهی
ـ مصادیق عدل الهی مصادیق کلی عدل و حکمت الهی عبارتند از: 1. عدل و حکمت در آفرینش و تدبیر: یعنی خداوند هر موجودی را با توجه به استعداد و قابلیت ذاتی او ایجاد کرده، و متناسب با غایت مطلوب آن موجود، اسباب و شرایط لازم برای نیل به آن غایت را در اختیار او ...
براهین عدل و حکمت الهی
فلاسفه و متکلمان بر اثبات عدل و حکمت الهی براهین متعددی اقامه کردهاند. در این درس این براهین را بررسی خواهیم کرد. 1. برهان وجوب بالذات: برخی از متکلمان صفات الهی را براساس «وجوب بالذات» تبیین کردهاند. نخستین متن کلامی که این شیوه در آن به کار گرفته شده است، کتاب «الیاقوت فی علم الکلام» ...
غایتمندی آفرینش
یکی از معانی حکمت، غایتمند بودن فعل است. غایتمندی فعل یکی از ویژگیهای فاعل حکیم است. آن دسته از متکلمان که به اصل حسن و قبح عقلی اعتقاد داشته و عدل و حکمت الهی را براساس این اصل تفسیر کردهاند، بر غایتمند بودن آفرینش تأکید ورزیدهاند و بر این عقیدهاند که افعال خداوند معلل به ...
شبهات جبر گرایان
در کتب کلامی در مسئله اختیار انسان شبهاتی نقل شده است که عدهای با استناد به آنها به عقیده جبر گرویدهاند. این شبهات به برخی از آموزهها و اصول کلامی و اعتقادی استناد داده شده است. اصول کلامیای که طرفداران جبر به آنها استناد کردهاند عبارتند از: 1. قضا و قدر الهی یا سرنوشت. 2. ...
انسان و سرنوشت (قضاء و قدر)
این بحث از مسائل دیرینهای است که همواره بشر در قدیمالایام در تمام تمدنها به صورت یک مسئله شاخص و بارز با آن روبهرو بوده است. پس از ظهور اسلام در همان قرن اوّل هجری، در میان متکلمین اسلامی و حکماء بحث و گفتوگو در این مسئله رواج داشته است که از آن زمان تا ...
تعریف عدل الهی
عدل در لغت و اصطلاح در فرهنگهای لغت عربی برای عدل معانی یا کاربردهایی ذکر شده است که مهمترین آنها عبارتند از: تعادل و تناسب، تساوی و برابری، اعتدال یا رعایت حد وسط در امور، استوا و استقامت.[1] میتوان گفت: جامع معانی یا کاربردهای یاد شده این است که هر چیزی در جایگاه متناسب خود ...
حسن و قبح عقلی
اصل حسن و قبح عقلی در کلام عدلیه جایگاه برجستهای دارد، و به عنوان مبنا و شالوده بحثهای عدل در کلام اسلامی به شمار میرود. بدین جهت، متکلمان عدلیه در آغاز مبحث عدل الهی به بحث درباره این اصل پرداختهاند. تبیین قاعده حسن و قبح عقلی مفاد قاعده حسن و قبح عقلی دو چیز است: ...
بررسی شرور و تفاوتها
جایگاه بحث شرور در الهیات یکی از بحثهای مهم و دیرینه در الهیات، بحث شرور است که در موارد مختلف مطرح گردیده است. یکی از موارد طرح این بحث در الهیات در مسئله توحید در خالقیت است. زیرا دو گانه پرستان به دو آفریدگار عقیده داشتهاند یکی آفریدگار خیر و دیگری آفریدگار شرور. در مباحث ...