قرآن کریم :
أَقِمِ الصَّلاهَ إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللّهِ أَکْبَرُ وَ اللّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعونَ؛
[سوره عنکبوت، آیه ۴۵]
نماز را بر پا دار، که نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد و قطعا یاد خدا بزرگ تر است و خداوند آنچه را انجام مى دهید مى داند.
۱پیامبر صلی الله علیه و آله : ما عَمِلَ ابْنُ آدَمَ شَیْئا اَفْضَلَ مِنَ الصَّلاهِ وَ صَلاحِ ذاتِ الْبَیْنِ وَ خُلْقٍ حَسَنٍ ؛
انسان هیچ کارى بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقى نکرده است.
[نهج الفصاحه، ح ۲۶۵۱]
۲پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلدُّعاءُ مِفْتاحُ الرَّحْمَهِ، وَ الْوُضوءُ مِفْتاحُ الصَّلاهِ، وَ الصَّلاهُ مِفْتاحُ الْجَنَّهِ؛
دعا کلید رحمت، وضو کلید نماز و نماز کلید بهشت است.
[نهج الفصاحه، ح ۱۵۸۸]
۳پیامبر صلی الله علیه و آله : لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا و اَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ اَقْرَوُاالضَّیْفَ، فَاِنْ لَمْ یَفْعَلُوا ابتُلُوا بِالسِّنینَ وَ الْجَدْبِ؛
امتم همواره در خیر و خوبى اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز برپا دارند،زکات بدهند و میهمان را گرامى بدارند، پس اگر چنین نکنند به قحطى و خشکسالىگرفتار مى شوند.
[امالى طوسى، ص ۶۴۷، ح ۱۳۴۰]
۴پیامبر صلی الله علیه و آله : اَحَبُّ الاَْعْمالِ اِلَى اللّه ِ الصَّلاهُ لِوَقْتِها، ثُمَّ بِرُّ الْوالِدَیْنِ، ثُمَّ الْجَهادُ فىسَبیلِ اللّه ِ؛
دوست داشتنى ترین کارها نزد خداوند: نماز اول وقت، سپس نیکى به پدر و مادر وسپس جهاد در راه خداست.
[نهج الفصاحه، ح ۷۰]
۵پیامبر صلی الله علیه و آله : اِسْتَوُوا تَسْتَوِ قُلوبُکُمْ وَ تَماسّوا تَراحَموا؛
[در نماز جماعت] صف ها را هماهنگ و منظم نمایید تا دل هایتان هماهنگ شود و به یکدیگر (شانه به شانه) متصل گردید تا با هم مهربان شوید.[کنزالعمال، ح ۲۰۵۷۵]
۶پیامبر صلی الله علیه و آله : صَلاهُ الْجَماعَهِ اَفْضَلُ مِنْ صَلاهِ الْفَرْدِ بِخَمْسٍ وَ عِشْریْنَ دَرَجَهً؛
فضیلت نماز جماعت بیست و پنج برابر نماز فُرادا است.
[خصال، ص ۵۲۱ ، ح ۹]
۷پیامبر صلی الله علیه و آله : اَوَّلُ الْوَقْتِ رِضْوانُ اللّه ِ وَ وَسَطُ الْوَقْتِ رَحْمَهُ اللّه ِ وَ آخِرُ الْوَقْتِ عَفْوُ اللّه ِ؛
[نماز] اول وقت مایه خشنودى خداوند، میان وقت دربردارنده رحمت خداوند وپایان وقت، موجب عفو خداوند است.[سنن الدار قطنى، ج ۱، ص ۲۵۹]
۸پیامبر صلی الله علیه و آله : الرَّکْعَتانِ فى جَوْفِ اللَّیْلِ اَحَبُّ اِلَى اللّه ِ مِنَ الدُّنْیا وَ ما فیها؛
دو رکعت نماز در دل شب، نزد خدا از دنیا و آنچه در آن است، محبوب تر است.
[بحارالأنوار، ج ۸۷ ، ص ۱۴۸، ح ۲۳]
۹پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلصّلَواتُ الْخَمْسُ وَ الْجُمُعَهُ اِلَى الجُمُعَهِ کَفّاراتٌ لِما بَیْنَهُنَّ ما لَمْ تَغْشَ الکَبائِرُ؛
نمازهاى پنجگانه و نماز جمعه تا نماز جمعه بعد، کفاره گناهان میان آنهاست، تاوقتى که گناهان کبیره اى در میان نیاید.
[سنن التّرمذى، ج ۱، ص ۱۳۸، ح ۲۱۴]
۱۰پیامبر صلی الله علیه و آله : اَیُّهَا النّاسُ، اِنَّ الْمُصَلّى اِذا صَلّى فَاِنَّهُ یُناجى رَبَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى،فَلْیَعْلَمْ بِما یُناجیهِ؛
اى مردم! نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بلند مرتبه اش مناجات مى کند، پس بایدبداند چه مى گوید.
[مسند احمد، ج ۲، ص ۱۲۹]
۱۱پیامبر صلی الله علیه و آله : رَکْعَتَیْنِ بِسِواکٍ اَحَبُّ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَهً بِغَیْرِ سِواکٍ؛
دو رکعت نماز با مسواک، نزد خداوند عزوجل محبوب تر از هفتاد رکعت نماز بدونمسواک است.
[خصال، ص ۴۸۱، ح ۵۲]
۱۲امام على علیه السلام : اَلصّلاهُ حِصْنُ الرَّحْمنِ وَ مَدْحَرَهُ الشَّیطانِ؛
نماز، دژ محکم خداوند مهربان و وسیله راندن شیطان است.
[غررالحکم، ح ۲۲۱۳]
۱۳امام على علیه السلام : لَوْ یَعْلَمُ الْمُصَلّى ما یَغْشاهُ مِنَ الرَّحْمَهِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛
اگر نماز گزار مى دانست تا چه حد مشمول رحمت الهى است، هرگز سر خود را ازسجده بر نمى داشت.
[غررالحکم، ح ۷۵۹۲]
۱۴امام على علیه السلام : اُنْظُرْ فیما تُصَلّى وَ عَلى ما تُصَلّى، اِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلاقَبولَ؛
بنگرید در چه [لباسى] و بر چه [چیزى] نماز مى گزارى، که اگر از راه صحیح وحلالش نباشد، قبول نخواهد شد.
[تحف العقول، ص ۱۷۴]
۱۵امام باقر علیه السلام : ذِکْرُ اللّه ِ لاَِهْلِ الصَّلاهِ اَکْبَرُ مِنْ ذِکْرِهِمْ ایّاهُ؛ اَلا تَرى اَنَّهُ یَقولُ: اُذْکُرونىاَذْکُرْکُمْ؟؛
یاد خدا از نمازگزاران، بالاتر از یاد آنان از خداوند است، مگر نمى بینى که خداوند مى فرماید: «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم»؟
[بحارالأنوار، ج ۸۲ ، ص ۱۹۹]
۱۶امام صادق علیه السلام : صَلاهُ مُتَطَیِّبٍ اَفْضَلُ مِنْ سَبعینَ صَلاهً بِغَیْرِ طیبٍ؛
یک نماز با بوى خوش (عطر) بهتر از هفتاد نماز بدون بوى خوش است.
[کافى، ج ۶، ص ۵۱۱ ، ح ۷]
۱۷امام صادق علیه السلام : صَلاهُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّالرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛
نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى کند و روزى رازیاد، بدهى را پرداخت مى نماید، غم و اندوه را از بین مى برد و چشم را نورانى مى کند.
[ثواب الأعمال، ص ۴۲]
۱۸امام صادق علیه السلام : مَنْ قَبِلَ اللّه ُ مِنْهُ صَلاهً واحِدَهً لَمْ یُعَذِّبْهُ وَ مَنْ قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَهًلَمْ یُعَذِّبْهُ؛
خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک قبول کند، عذابش نمى نماید.
[کافى، ج ۳، ص ۲۶۶، ح ۱۱]
۱۹امام صادق علیه السلام : اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ رَجُلٌ صَدوقٌ فى حَدیثِهِ مُحافِظٌعَلى صَلاتِهِ؛
محبوب ترین بنده نزد خداى عزوجل کسى است که راستگو و مراقب نمازش باشد.
[امالى صدوق، ص ۳۷۱، ح ۴۶۷]
۲۰امام رضا علیه السلام : اِنَّما جُعِلَتِ الْخُطْبَهُ یَوْمَ الْجُمُعَهِ لاَِنَّ الْجُمُعَهَ مَشْهَدٌ عامٌّ فَاَرادَ اَنْیَکونَ لِلاَْمیرِ سَبَبٌ اِلى مَوْعِظَتِهِمْ وَ تَرْغیبِهِمْ فِى الطّاعَهِ وَ تَرْهیبِهِمْ مِنَ الْمَعْصیَهِ وَ تَوْقیفِهِمْ عَلى ما اَرادَ مِنْ مَصْلَحَهِ دینِهِمْ وَ دُنْیاهُمْ وَ یُخْبِرَهُمْ بِما وَرَدَ عَلَیْهِمْ مِنَالاْفاقِ وَ مِنَ الاَْهوالِ الَّتى لَهُمْ فیها الْمَضَرَّهُ وَ الْمَنْفَعَهُ؛
فلسفه خطبه نماز جمعه این است که: چون جمعه، روز حضور عامه مردماست، حاکم وسیله اى براى پند و اندرز آنان داشته باشد و مردم را به طاعت تشویق کند واز معصیت بر حذر دارد و از تصمیم خود درباره مصالح دین و دنیایشان آگاه سازد و ازآنچه از گوشه و کنار مى رسد و حوادثى که در آنها براى مردم سود و زیانىهست خبردار کند.
[وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۹، ح ۶]
۲۱امام صادق علیه السلام : اِذا قامَ الْعَبْدُ فِى الصَّلاهِ مَخَفَّفَ صَلاتَهُ قالَ اللّه ُ تَبارَکَ وَ تَعالىلِمَلائِکَتِهِ: اَما تَرَوْنَ اِلى عَبْدى کَانَّهُ یَرى اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدِ غَیْرى! اَما یَعْلَمُ اَنَّقَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدى؟
هرگاه بنده اى به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانشمى گوید: به بنده ام نمى نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسى جز منمى داند؟ آیا او نمى داند تأمین نیازهایش به دست من است؟
[کافى، ج ۳، ص ۲۶۹، ح ۱۰]
۲۲امام على علیه السلام : رَکْعَتانِ مِنْ عالِمٍ خَیْرٌ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَهً مِنْ جَاهِلٍ؛
دو رکعت نماز دانشمند بهتر از هفتاد رکعت نماز نادان است.
[اختصاص، ص ۲۴۵]
۲۳پیامبر صلی الله علیه و آله : لَیْسَ یَنْبَغى اَنْ یَکونَ فِى الْبَیْتِ شَىْ ءٌ یَشْغَلُ المُصَلِّىَ؛
شایسته نیست در اطاق چیزى باشد، که نمازگزار را مشغول سازد.
[سنن ابى داود، ج ۱، ص ۴۵۱، ح ۲۰۳۰]
۲۴امام رضا علیه السلام : اِنَّما جُعِلَتِ الْجَماعَهُ لِئَلاّ یَکونَ الاِْخْلاصُ وَ التَّوْحیدُ وَ الاِْسْلامُ وَالْعِبادَهُ لِلّه اِلاّ ظاهِرا مَکْشوفا مَشْهورا؛
علت تشریع نماز جماعت آن است که اخلاص، یکتاپرستى، تسلیم حق بودن وبندگى براى خداوند، آشکار و بى پرده و نمایان باشد.
[وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۷۲، ح ۹]
۲۵امام على علیه السلام : لا یَقُومَنَّ اَحَدُکُمْ فِى الصَّلاهِ مُتَکاسِلاً وَ لا ناعِسا وَ لا یُفَکِّرَنَّ فىنَفْسِهِ فَاِنَّهُ بَینَ یَدَىْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ اِنَّما لِلْعَبْدِ مِنْ صَلاتِهِ ما اَقْبَلَ عَلَیْهِ مِنْها بِقَلْبِهِ؛
هیچ کس از شما کسل و خواب آلود به نماز نایستد و به خود نیندیشد؛ زیرا کهنمازگزار در پیشگاه پروردگار خویش است. و براى بنده از نمازش تنها آنچه با دلش به آنتوجه داشته، مى ماند.
[الخصال، ص ۶۱۳، ح ۱۰]
۲۶امام صادق علیه السلام : اِذا قُمْتَ فِى الصَّلاهِ فَاعْلَمْ اَنَّکَ بَیْنَ یَدَىِ اللّه ِ، فَاِنْ کُنْتَ لا تَراهُ فَاعْلَماَنَّهُ یَراکَ فَأَقْبِلْ قِبَلَ صَلاتِکَ … ؛
هنگامى که به نماز ایستادى بدان که در پیشگاه خداوند هستى و اگر او را نمى بینى،او تو را مى بیند. پس به نمازت توجه کن… .
[تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۳۲۵، ح ۱۳۳۲]
۲۷امام صادق علیه السلام : مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَعْلَمَ اَقُبِلَتْ صَلاتُهُ اَمْ لَمْ تُقْبَلْ، فَلْیَنْظُرْ هَلْ مَنَـعَتْهُصَلاتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَـعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ؛
کسى که دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتى ها و ناپاکى ها دور کرده است یا خیر؟ به همان اندازه که دور کرده، قبول شده است.
[بحار الأنوار، ج ۸۲ ، ص ۱۹۸]
۲۸پیامبر صلی الله علیه و آله : لَو کانَ عَلى بابِ دارِ اَحَدِکُمْ نَهْرٌ فَاغْتَسَلَ فى کُلِّ یَوْمٍ مِنْهُ خَمْسَ مَرّاتٍأکانَ یَبْقى فى جَسَدِهِ مِنَ الدَّرَنِ شَىْ ءٌ؟ قُلنا: لا. قالَ: فَاِنَّ مَثَلَ الصَّلاهِ کَمَثَلِ النَّهْرِالْجارى، کُلَّما صُلِّىَ صَلاهٌ کَفَّرَتْ ما بَینَهُما مِنَ الذُّنوبِ؛
اگر بر درِ خانه یکى از شما جویى بود و هر روز پنج بار خود را در آن مى شست، آیا دربدن وى چرکى باقى مى ماند؟ گفتیم: نه. فرمودند: پس براستى نماز، مانند همان جوىروان است که هرگاه به جا آورده شود، گناهان میان دو نماز را پاک مى کند.
[تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۲۳۷، ح ۹۳۸]
۲۹پیامبر صلی الله علیه و آله : رَکْعَتانِ مِنْ رَجُلٍ وَرِعٍ اَفْضَلُ مِنْ اَلْفِ رَکْعَهٍ مِنْ مُخَلِّطٍ؛
دو رکعت نماز انسان با تقوا، بهتر از هزار رکعت نماز لاابالى است.
[نهج الفصاحه، ح ۱۶۷۲]
۳۰امام صادق علیه السلام : یُعْرَفُ مَنْ یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنْظَرُ اِلى اَصْحابِهِ مَنْ هُمْ؟وَ اِلى صَلاتِهِ کَیْفَ هىَ؟ وَ فى اَىِّ وَقْتٍ یُصَلّیها؛
کسى که از حق دَم مى زند با سه ویژگى شناخته مى شود: دوستانش دیده شوند کهچه کسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى خواند؟
[محاسن، ج ۱، ص ۲۵۴، ح ۲۸۱]
۳۱پیامبر صلی الله علیه و آله : مَنِ اغْتابَ مُسْلِما اَو مُسْلِمَهً لَمْ یَقْبَلِ اللّه ُ تَعالى صَلاتَهُ وَ لا صیامَهُاَرْبَعینَ یَوْما وَ لَیْلَهً اِلاّ اَنْ یَغْفِرَ لَهُ صاحِبُهُ؛
خداوند متعال تا چهل شبانه روز نماز و روزه غیبت کننده مرد و زن مسلمان را نمى پذیرد، مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
[جامع الأخبار، ص ۴۱۲، ح ۱۱۴۱]
۳۲امام على علیه السلام : لَیْسَ عَمَلٌ اَحَبَّ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الصَّلاهِ، فَلا یَشْغَلَـنَّـکُمْ عَنْاَوقاتِها شَىْ ءٌ مِنْ اُمورِ الدُّنیا؛
هیچ عملى نزد خداوند، محبوب تر از نماز نیست، پس هیچ کار دنیایى شما را در وقتنماز به خود مشغول ندارد.
[خصال، ص ۶۲۱، ح ۱۰]
۳۳پیامبر صلی الله علیه و آله : مَا اتَّخَذَ اللّه ُ اِبْراهیمَ خَلیلاً اِلاّ لاِِطْعامِهِ الطَّعامَ وَ صَلاتِهِ بِاللَّیْلِوَ النّاسُ نیامٌ؛
خداوند متعال، حضرت ابراهیم را جز به خاطر غذا دادن (به مردم) ونماز شب خواندنش هنگامى که مردم در خواب بودند، خلیل و دوست خودانتخاب نکرد.
[علل الشرایع، ج ۱، ص ۳۵، ح ۴]
۳۴پیامبر صلی الله علیه و آله : مَنْ تَرَکَ الصَّلاهَ مُتَعَمِّدا فَقَدْ کَفَرَ جِهارا؛
هر کس نماز را عمدا ترک کند، آشکارا کفر ورزیده است.
[المعجم الاوسط، ج ۳، ص ۳۴۳]
۳۵پیامبر صلی الله علیه و آله : اِذا قامَ الْعَبْدُ اِلى صَلاتِهِ وَ کانَ هَواهُ وَقَلْبُهُ اِلَى اللّه ِ انْصَرَفَ کَیَوْمٍوَلَدَتْهُ اُمُّهُ؛
هرگاه بنده به نماز بایستد و گرایش و دلش به سوى خدا باشد، از نماز فارغ مى شودهمانند روزى که از مادر زاده شد.
[جامع السعادات، ج ۳، ص ۲۷۵]
۳۶پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلصَّلاهُ تُسَوِّدُ وَجْهَ الشَّیْطانِ؛
نماز چهره شیطان را سیاه مى کند.
[نهج الفصاحه، ح ۱۸۷۷]
۳۷پیامبر صلی الله علیه و آله : لا یَزالُ الْعَبْدُ فى صَلاهٍ مَا انْتَظَرَ الصَّلاهَ؛
انسان تا وقتى که منتظر نماز است، در حال نماز است.
[نهج الفصاحه، ح۲۵۳۸]
۳۸امام صادق علیه السلام : ما عالَجَ النّاسُ شَیْئا اَشَدَّ مِنَ التَّعْقیبِ؛
مردم به چیزى بهتر از تعقیبات نماز (ذکر و دعا) نپرداخته اند.
[تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۱۰۴، ح ۳۹۳]
۳۹امام صادق علیه السلام : تَسْبیحُ فاطِمَهَ علیهاالسلام فى کُلِّ یَوْمٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاهٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ صَلاهِاَلْفِ رَکْعَهٍ فى کُلِّ یَوْمٍ؛
تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام در هر روز پس از هر نماز، نزد من محبوب تر از هزار رکعتنماز در هر روز است.
[کافى، ج ۳، ص ۳۴۳، ح ۱۵]
۴۰امام صادق علیه السلام : سَجْدَهُ الشُّکْرِ واجِبَهٌ عَلى کُلِّ مُسْلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَکَ وَ تُرْضى بِهارَبَّکَ وَ تُعْجِبُ الْمَلائِکَهَ مِنْکَ … ؛
سجده شکر بر هر مسلمانى واجب است، با آن نمازت را کامل مى کنى، پروردگارت راخشنود مى سازى و فرشتگان را از خود به شگفتى مى آورى… .
[تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۱۱۰، ح ۴۱۵]
مؤلف : هادی موحدی