قبل از بيان روش تدريس، يادآوري چند نكته لازم است:
1ـ در بررسي حركات و حروف مدّي از نظر شكل، اسم و تلفّظ به نتايج زير رسيديم:
الف ـ شكل حركات (ـَـِـُـ) در قرآنهاي با رسم الخط عربي، فارسي، تركي و اردو هيچگونه تفاوتي با هم ندارند.
ب ـ لحن حركت كسره و ضمّه در عربي و فارسي متفاوت است.
ج ـ شكل الف و ياءمدّي در قرآنهاي با رسم الخط عربي با فارسي و شكل ياء و او مدّي در قرآنهاي با رسم الخط اردو با قرآنهاي با رسم الخط عربي و فارسي متفاوت است.
د ـ لحن الف مدّي بعد از بيست حرف در عربي با فارسي متفاوت است.
بنا بر اين در هنگام تدريس بايد دقّت كنيم كه كسره، ضمّه و الف مدّي را با لحن عربي آموزش دهيم زيرا قرآن به زبان عربي است (اِنّا اَنْزَلْناهُ قُرْاناً عَرَبِيّاً)[1] و طبق سفارش پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله بايد آن را با لحن عربي بخوانيم (اِقْرَؤُا الْقُرانَ بِاَلْحانِ الْعَرَبِ وَاَصْواتِها)[2].
آموزش قرآن با لحن عربي، ابتدا مشكل به نظر ميآيد ولي اگر از روش صحيح وارد شويم خيلي ساده و آسان است، به خصوص براي افراد تحصيل كرده. حال اگر دانشآموزان ما تازه با خواندن و نوشتن آشنا شده باشند و ياد گرفتن لحن عربي براي آنها مشكل باشد، ناچاريم نخست با همان لحن فارسي آموزش دهيم و بعد از يادگيري ساده و روانخواني قرآن، لحن عربي آنها را يادآور ميشويم.
2ـ اسامي حركات و حروف مدّي در فارسي.
براي سهولت يادگيري صداي حروف مدّي با لحن عربي ميتوانيم صداهاي موجود در زبان عرب را به دو دستة كوتاه و كشيده[3] تقسيم كنيم چرا كه صداي حروف مدّي، همان صداي حركات ميباشد امّا با دو برابر مدّ و كشش.
لازم به توضيح است كه چنين تقسيمبنديي براي صداهاي فارسي نميتوانيم داشته باشيم چرا كه زمان تلفّظ صداهاي «ـَـِـُـ« با «آ ـ اي ـ او» تقريبا يكسان است و تنها تفاوت در نحوة تلفّظ صداي آنها ميباشد.
3ـ قبل از تدريس قرآن در هر منطقهاي نخست بايد رسم الخط قرآنهاي موجودِ آن منطقه را بررسي و سپس بر اساس رسم الخطي كه رواج بيشتري دارد تدريس كنيم و اگر رسم الخطهاي متعدّدي رواج داشت، اشارة به آنها براي دانشآموزان قويتر و بزرگسال لازم است.
4ـ در بيان روش تدريس، نخست هدف از درس و انتظاراتي كه در پايان درس از دانشآموزان داريم را متذكر شديم و سپس مراحل و روش تدريس را بيان كردهايم. هدف و مراحل تدريس را معلّم در هنگام تدريس بايد در نظر داشته باشد و روش را براي دانشآموزان در هنگام تدريس اجرا كند.
[1] . سوره يوسف، آيه 2.
[2] . اصول كافي، جلد 2، صفحه 614.
[3] . بعضي به صداهاي كشيده، صداهاي بلند ميگويند كه درست نميباشد، چرا كه بحث در كم و زياد كردن صدا نيست تا يكي كوتاه و ديگري بلند باشد بلكه بحث در مورد مدّ و كشش دادن به صداست، يكي كوتاه و بدون كشش و ديگري در مقابل آن با دو برابر مدّ و كشش تلفّظ ميشود.