سؤال 1: حکم خرید وسایلی چون کفش و لباس و غیره از دست فروش ها در صورتی که نمی دانیم که این وسایل را از چه طریقی به دست آورده اند چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که نمی دانید از چه راهی تهیه کرده اند خرید از آنها اشکالی ندارد. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع ج2، ص224 و 225)
سؤال 2: خرید و فروش حواله های ثبت نام ماشین, موتور, اوراق مشارکت در طرح های دولت چه حکمی دارد؟
جواب: شخص می تواند اولویتی را که کارخانه برای او به خاطر پیش پرداخت پول ماشین و موتور قائل است به مبلغی با دیگری مصالحه نماید و خرید و فروش اوراق مشارکت در صورتی که موجب شرکت در طرح یا کارخانه ای می باشد مانعی ندارد. (سؤال از دفتر آیت الله فاضل لنکرانی)
سؤال 3: اگر زمینی را دو نفر به طور شراکتی بخرند و یکی از آنها بدون اطّلاع طرف دیگر زمین را بسازد چه حکمی دارد؟
جواب: تصرّف در زمین مشترک بدون رضایت شریک غصب و حرام و موجب ضمان اجره المثل مدت تصرف است. و شریک می تواند تقاضای افراز زمین و تخریب ساختمان شریک در سهم خود را بنماید و شریکی که اقدام به ساخت کرده باید رضایت طرف دیگر را جلب نماید. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع ج2، ص5 ـ 254)
سؤال 4: طرحهایی از قبیل پنتاگونا, شجره انفاق, فروش الماس و … چگونه است آیا جایز است؟
جواب: این گونه معاملات مصداق اکل مال به باطل است و جایز نیست و اگر پولی هم به حساب شما ریخته شود باید به صاحبش برگردانید و اگر صاحبش را نشناسید باید به فقیر غیر سید صدقه بدهید. (ر.ک استفتائات آیت الله مکارم ج1، ص151 ـ 150)
سؤال 5: شخصی با شرایط کامل و در حال هوش و عقل و صحت بدن, همه زمین خود را به دو دختر بالغ خود به بیع خیاری و جائزی به مدت یک سال خیار فروخته است شخص مذکور قبل از انقضاء مدت مذکور, فوت کرده است و دو همسر وی در هنگام فوت حامله بوده اند و بعد از فوت وی دو پسر به دنیا آورده اند حال آنکه شخص مذکور وصی هم نداشته است؛ آیا بیع خیاری زمین را این دو پسر نوزاد, توسط کدام یک از اقارب و یا عدول مؤمنین, می توانند قبل از انقضاء مدت خیار فسخ نمایند؟ در صورت عدم فسخ شرعی, بعد از بلوغ پسران, فسخ این معامله چگونه است؟
جواب: حق خیار به تمام ورثه از جمله زن, ارث می رسد ولی اعمال آن منوط به توافق تمام ورثه است و ولیّ شرعی صغیر بدون موافقت سایر ورثه ـ از جمله دو دختر میت که خریدار زمین بوده اند ـ نمی تواند فسخ کند و بعد از گذشتن مدت خیار, معامله لازم و غیر قابل فسخ می شود. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص162، س203)
سؤال 6: خرید و فروش چک های بانکی که در دست مردم است جایز است یا خیر؟ و آیا چک های بانکی که مثلاً برای دو ماه آینده صادر شده را به قیمت کمتر, نقداً خرید یا نه؟ (مقلد امام خمینی (ره))
جواب: فروش چک یا سفته به شخص ثالث به کمتر ربا و حرام است. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص175، س225)
سؤال 7: اگر کسی در مقابل طلبی که دارد سفته یا براتی داشته باشد و بخواهد طلب خود را پیش از وعده آن به کمتر از آن بفروشد اشکال دارد یا نه؟ (مقلد امام خمینی (ره))
جواب: اگر سفته یا برات را به خود بدهکار بفروشد به کمتر مانع ندارد ولی فروش آن به غیر مدیون به کمتر, ربا و حرام است. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج1، ص 176، س227)
کسب های حرام
سؤال 1: پیه و چربی حیوانی که از کشور خارجی غیر مسلمان جهت درست کردن صابون وارد می شود از لحاظ خرید و فروش و مصرف آن صابون چه صورت دارد؟
جواب: خرید و فروش میته و اجزاء آن جایز نیست و استعمال آن محل اشکال است و احتیاط ترک نشود و در فرض مسأله اگر وارد کننده مسلمان باشد و احتمال داده شود که احراز تذکیه حیوان را کرده و در دسترس مسلمین قرار داده حکم میته را ندارد. (ر.ک توضیح المسائل 12 مرجع ج2، ص208 م 2062)
سؤال 2: کارخانه هایی هستند که خمیر ریش تولید می کنند و در غیر ریش تراشی نیز به کار می رود ولی عمده مصرف آن تراشیدن ریش است آیا تولید و خرید و فروش آن از نظر شرعی اشکال دارد؟ (مقلد امام خمینی (ره))
جواب: اگر مصرف حلال دارد اشکال ندارد مگر آنکه به قصد صرف در حرام یا علم به آن انجام شود. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص6، س7)
سؤال 3: خرید و فروش تیغ, ماشین خودتراش که جهت تراشیدن صورت و غیره به کار برده می شود چه صورتی دارد؟ (مقلد امام خمینی (ره))
جواب: چنانچه به منظور استفاده حرام یا با علم به آن نباشد اشکال ندارد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص7، س8)
سؤال 4: خرید و فروش رادیو و تلویزیون در صورتی که فروشنده می داند از فیلم های سکسی یا غنا از این دستگاه ها استفاده می شود جایز است؟
جواب: با فرض داشتن منافع حلال معامله باطل نیست. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص8، س11)
سؤال 5: خرید و فروش و ساختن انگشتری طلای مردانه, زرد یا سفید چه حکمی دارد؟
جواب: اگر طلای زرد آن مستهلک نیست به طوری که طلای زرد به آن صدق می کند اشکال دارد هر چند رنگ آن تغییر کرده باشد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص8، س13)
سؤال 6: آیا در خیابان ها جلو مغازه ها که جوانها یا بچه ها فوتبال دستی بازی می کنند و یک نوشابه یا یک بستنی می برند چه حکمی دارد؟ آیا قمار محسوب می شود یا نه؟
جواب: فرض مسأله جایز نیست و قمار محسوب است. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص9، س16)
سؤال 7: نقاشی کردن و ترسیم چهره اشخاص و حیوانات آیا حرام است یا حکم دیگری دارد؟
جواب: اگر برجستگی ندارد مانع ندارد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص18، س46)
سؤال 8: آیا در اسلام خرید و فروش عروسک های اسباب بازی اشکال دارد یا خیر؟
جواب: مانعی ندارد اگر چه ساختن مجسمه ذی روح جایز نیست. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص19، س47)
سؤال 9: دانش شعبده و تردستی یا سحر را فرا گرفتن یا دیدن آن چه صورت دارد؟
جواب: تعلیم و تعلم شعبده و سحر یا تردستی و اعمال آن حرام است. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص22، س56)
سؤال 10: این جانب در کارخانه ای کار می کنم که کارش آب میوه گیری است تقاضا دارم بفرمایید من چه وظیفه ای در مقابل کارهای نامشروع این کارخانه دارم برای اینکه به ما دستور می دهند در آب پرتقال آب مخلوط نماییم آیا به کار خود ادامه دهیم یا نه؟ (مقلد امام خمینی (ره))
جواب: اگر می دانید که در وقت فروش به عنوان آب پرتقال خالص فروخته می شود باید دست از این کار بردارید و در غیر این صورت برای شما اشکالی ندارد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص22، س58)
سؤال 11: حقوق کارمندانی که در قسمت ربوی بانک کار می کرده اند مباح است یا خیر؟
جواب: حقوقی که در مقابل کار حرام گرفته می شود حلال نیست. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص25، س64)
سؤال 12: این جانب در تاریخ 1353 به استخدام بانک ملی درآمدم در این مدت حقوقی که از بانک گرفته ام آیا حلال است یا خیر؟ در صورت حلال نبودن تکلیف این جانب را با توجه به اینکه در این مدت خانه خریده و زن اختیار کرده ام و مقداری جنس و پول موجود دارم معین فرمایید؟
جواب: کارهای واگذاری به شما اگر مشروع بوده حقوق دریافتی در مقابل آن حلال است. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص26، س66)
سؤال 13: عده ای از افراد به نام دعانویس که از کتاب مجمع الدعوات و سایر کتب دیگر برای رفع امراض و اصلاح اختلاف زن و شوهر دعاهایی می نویسند و عده ای با عقاید خود برای گرفتن دعا در نزد آنها رفته و قدری پول به عنوان هدیه به آنها می دهند از نظر شارع مقدس اسلام این عملیات چه صورتی دارد و پولی که اینها از این راه به دست می آورند حلال است یا حرام؟
جواب: اگر پول را با رضایت می دهند حلال است ولی باید از ادعیه مأثوره یا از مضامین صحیحه باشد. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص29، س77)
سؤال 14: فروش هروئین و به دست آوردن درآمد از این طریق چه حکمی دارد و آیا سیگار کشیدن جایز است یا خیر؟
جواب: فروش هروئین جایز نیست و پول هروئین حرام است و سیگار کشیدن حرام نیست ولی بهتر است سیگار نکشید. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص35 سؤالات 98 ـ 97 ـ 96)
سؤال 15: آیا خواندن کتب غیر اسلامی مانند بهائیت و کمونیستی و سایر مرام های الحادی حرام است؟
جواب: اگر خوف انحراف در بین باشد باید ترک کنند. (ر.ک استفتائات امام (ره)، ج2، ص40، س112)