سئوال 1: اگر کسی ملکی را وقف نماید باز میتواند در آن ملک دخل و تصرف نماید؟
جواب: اگر کسی چیزی را وقف کند، از ملک او خارجمیشود و خود او و دیگران نمیتوانند آنرا ببخشند یا بفروشند و کسی هم از آن ملک ارث نمیبرد. (توضیح المسائل امام (ره), ص2676)
سؤال 2: کسی میتواند ملکی را موقتاً برای چند سال وقف نماید؟
جواب: کسی که مالی را وقف میکند، باید برای همیشه وقف کند پس اگر مثلاً بگوید این مال تا ده سال وقف باشد و بعد نباشد، باطن است. (توضیح المسائل امام (ره), ص2679)
سؤال 3: اینجانب یک قواره زمینی را برای ساختن مسجدی خریداری کردم و هنگام ساختن دیدم که زمین برای مسجد کوچک است حال آیا اجازه است که این زمین را بفروشم و در همین محل زمین بیشتری خریداری نمایم؟ البته در موقع خریداری زمین صیغه خوانده نشده است؟
جواب: خرید زمین به قصد بنای مسجد کافی در وقف نیست، اگر بعد از خرید وقف نشده و تحویل وقف نگردیده به ملک مالک باقی است و اختیار آن با مالک است. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص334)
سؤال 4: اهالی یک روستائی محل سکونت خود را رها کردهاند و نزدیک همان محل در زمین موات خانه ساختهاند، بنده در یک قطعه از همان زمین موات با کمک اهالی مسجدی بنا کردم بطوری که قسمتی از دیوار مسجد آماده است، عدهای دیگر از همان محل روی مقاصدی شخصی از به پایان رساندن مسجد جلوگیری میکنند آیا از نظر شرع میتوانند از ساختن مسجد جلوگیری نمایند یا خیر؟
جواب: اگر زمین موات بوده متعلق حق کسی نبوده، با تحجیر و آماده شدن برای مسجد، دیگران حق مزاحمت ندارند لکن چنانچه دولت اسلامی در این باره مقرراتی دارد باید مراعات شود. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص338)
سؤال 5: تبدیل قرآن و کتب وقف شده در مساجد به احسن، چه صورتی دارد؟
جواب: تا موقعی که قابل استفاده است فروش و تبدیل آن جایز نیست. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص370)
سؤال 6: اگر متولی وقف خاصی، آن موقوفه را بدون رعایت غبطه و مصلحت وقف و موقوف علیهم و بر خلاف میل و رضای آنها به اجاره دهد، به نحوی که متضمن ضرر کلی موقوف علیهم باشد، آیا اجاره صحیح است یا خیر؟
جواب: تصرف در وقف اگر خلاف جهت و مصلحت وقف باشد جایز نیست و عقد اجاره در فرض مرقوم صحیح نیست. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص377)
سؤال 7: اینجانب به علت آنکه قرآن ما به خط ریزی نوشته است من مجبور میشوم گاهی وقتها قرآن مسجد روستایمان را که وقف میباشد را از مسجد خارج کنم و به خانه جهت قرائت آن بیاورم آیا کار اینجانب صحیح و جایز است؟
جواب: اگر قرآن وقف مسجد است هیچ قیدی نکردهاند و یا قید کردهاند که از مسجد خارج نشود، خارج کردن از مسجد جایز نیست میتوانید در مسجد قرآن را قرائت فرمائید. بلی اگر در ضمن وقف قید کردهاند که برای مدتی میتوانید از مسجد خارج کنید اشکال ندارد. (برگرفته از استفتاثات امام (ره), ج2, ص344, س25)
سؤال 8: آیا میتوان در جهت فعالیتهای فرهنگی یکسان مسجد از امکانات و اموال پایگاه بسیج مسجد دیگری استفاده کرد آیا اشکال دارد؟ و اگر این کار تاکنون میشده است، برای جبران چه باید کرد؟
جواب: اموال مربوط به هر مسجد و یا هر پایگاه بسیج را باید در همان جهتی که وقف شده یا اهدا کنندگان اجازه دادهاند مصرف نمود و نمیتوان به مصرف دیگری هر چند به نظر لازم بیاید رساند. مثلاً اگر پولی بابت فرش مسجد جمع شده است نمیتوان از آن برای خرید یا تعمیر لوازم صوتی استفاده کرد یا به مسجد دیگری داد. بنابراین در مواردی که رعایت نکردهاید در صورت امکان به مکان اصلی برگردد والاّ هر مقداری ممکن است از مسئولین مربوط اجازه بگیرد و در سایر موارد از بودجه خودتان جبران نمائید. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص345, احکام وقف)
سؤال 9: آیا میتوان فرشهای اماکن مقدس مانند مسجد، حسینیه، و … که به دلیل کثرت فرشهای آنجا آنها را روی هم میاندازند، را به فروش رساند و بجای آن وسایل لازم دیگری را خریداری کرد؟ (مقلد آیت ا… فاضل)
جواب: انتقال آن به مساجد و حسینیه های دیگر جایز است و همین طور فروش آنها و صرف پول آن در مصالح دیگر آن امکنه بلا مانع است. (جامع المسائل آیت الله فاضل, با توجه به ص1230 و1263)