کسی که در مسافرت نماز او شکسته است روزه اش صحیح نیست مگر در موارد خاصی از جمله:  1. مسافر در مدینه می تواند سه روز برای برآورده شدن حاجت روزه بگیرد و بعضی فقها فرموده اند این سه روز چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه باشد. 2. مسافری که روزه بوده و بعد از ظهر از وطن حرکت کرده روزه آن روزش صحیح است. 3. مسافری که نذر کرده روز خاصی مثلا نیمه رجب را حتی اگر در سفر باشد روزه بگیرد در این صورت می تواند آن روز خاص را ولو مسافر باشد روزه بگیرد اما روزه ماه رمضان و قضای آن در سفر صحیح نیست.

سه ویژگی روزه

روزه در آموزه های اسلامی ویژگی هایی دارد که به سه مورد از آن ها اشاره می شود:

1ـ استجابت دعای روزه دار

یکی از ویژگی های روزه دار آن است که دعای او مستجاب می شود.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: سه گروه دعای آن ها رد نمی شود که یک گروه از آن ها روزه دار است تا وقتی که افطار کند. (الدر المنثور، ج 1، ص 441)

و در بیان دیگر فرمود: دعای روزه دار هنگام افطار مستجاب است. (الدر المنثور، ج 1، ص 437)

و در گفتار دیگری فرمود: خواب روزه دار عبادت و سکوت او تنزیه خدا و عمل او چندین برابر و دعای او مستجاب و گناه او مورد مغفرت است. (الدر المنثور، ج 1، ص 437)

از این احادیث استفاده می شود، هر سالکی که حرمت الهی را پاس دارد دعای او مستجاب خواهد بود. روزه دار نیز از این برکت برخوردار و از وعده استجابت دعا بهره مند است.

روزه دار هنگام افطار خوشحال است زیرا از عهده تکلیف الهی برآمده است و هنگام لقای خدای سبحان نیز شاداب و شادمان خواهد بود. البته ممکن است هنگام افطار، غروب و مغرب باشد و ممکن است عید فطر باشد که جایزه روزه داران در آن روز اعطا می شود

2ـ دهان روزه دار خوشبوتر از مشک

در روایات دهان روزه دار را عطر آگین معرفی می کنند.

امام صادق (علیه السلام) می فرماید: خدای سبحان به موسی کلیم وحی کرد و فرمود: چه چیزی تو را از مناجات با من باز می دارد، موسی کلیم فرمود: به دلیل بوی دهان روزه دار مناجات را به تأخیر انداختم، خدای سبحان به وی وحی کرد و فرمود: بوی دهن روزه دار برای من از بوی عطر مشک عطرآگین تر است. (اصول کافی، ج 4، ص 64 65)

ناگفته نماند، این استشمام، استشمام ملکوتی است و استشمام ملکوتی نیازمند به باز شدن شامّه قلبی است و باز شدن شامّه قلبی و درونی آدمی است که عطرآگین بودن دهن روزه دار احساس می شود.

3ـ دو خوشحالی برای روزه دار

امام صادق (علیه السلام) فرمود: روزه دار دو خوشحالی دارد، خوشحالی هنگام افطار و خوشحالی هنگام ملاقات پروردگار. (اصول کافی، ج 4، ص 65)

روزه دار هنگام افطار خوشحال است زیرا از عهده تکلیف الهی برآمده است و هنگام لقای خدای سبحان نیز شاداب و شادمان خواهد بود.

البته ممکن است هنگام افطار، غروب و مغرب باشد و ممکن است عید فطر باشد که جایزه روزه داران در آن روز اعطا می شود.

بعد از این مقدمه به طرح چند پرسش و پاسخ در مورد روزه و روزه داری می پردازیم:

سۆال: اگر شک کنیم که روز آخر ماه رمضان است یا اوّل شوال چه باید بکنیم؟

جواب: آن روز در حکم ماه مبارک رمضان است و باید روزه بگیرید. ولی اگر پیش از مغرب بفهمید که اول شوال است باید افطار نمائید. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1000، م 1737)

سۆال: اگر یک مرجعی در شهری اعلام رۆیت ماه کند مردم شهرهای دور می توانند عمل کنند یا خیر؟

جواب: مجرد دوری سبب اختلاف نیست اگر دو شهر قریب الافق باشند دیدن ماه در یکی برای دیگری کافی است و گرنه کافی نیست. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 999، م 1735)

سۆال: در جمهوری اسلامی ایران اگر رادیو مثلا خبر دهد که در شهری ماه را دیده اند آیا مسلمانها در سر تا سر ایران می توانند عید بگیرند یا نه؟

جواب: اگر اطمینان پیدا شود به رۆیت هلال از هر طریق که باشد نسبت به آن بلد و بلاد هم افق و بلاد غربی حجت است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 999، م 1735)

سۆال: اگر کسی که تنگی نفس داشته باشد آیا واجب است که روزه بگیرد یا نه؟

جواب: اگر روزه برای او ضرر ندارد بلی واجب است روزه بگیرد. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 317)

سۆال: فردی در اثر زخم معده دو مرتبه خون ریزی شدید کرده است بعد از آن چند سال است که چند روز اول ماه رمضان روزه می گیرد بیمار می شود آیا لازم است هر سال ماه رمضان چند روز روزه بگیرد امتحان کند یا همین قدر که می ترسد بیمار شود کافی است؟

جواب: لازم نیست که روزه امتحانی بگیرد اگر خوف دارد که روزه برای او ضرر داشته باشد می تواند افطار کند. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1010، استفتائات رهبری)

سۆال: آیا کسی که به مسافرت می رود می تواند روزه واجب یا مستحب بگیرد یا خیر؟

جواب: کسی که در مسافرت نماز او شکسته است روزه اش صحیح نیست مگر در موارد خاصی از جمله:

1. مسافر در مدینه می تواند سه روز برای برآورده شدن حاجت روزه بگیرد و بعضی فقها فرموده اند این سه روز چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه باشد.

2. مسافری که روزه بوده و بعد از ظهر از وطن حرکت کرده روزه آن روزش صحیح است.

3. مسافری که نذر کرده روز خاصی مثلا نیمه رجب را حتی اگر در سفر باشد روزه بگیرد در این صورت می تواند آن روز خاص را ولو مسافر باشد روزه بگیرد اما روزه ماه رمضان و قضای آن در سفر صحیح نیست. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 988، م 1712- 1718- 1714)

فرآوری: آمنه اسفندیاری