مستحب است نمازهای واجب ـ خصوصاً نمازهای یومیه ـ به جماعت خوانده شود، و این کار فضیلت بسیار زیادی دارد. بعضی از فقهاء فرموده اند: نماز با جماعت از نماز اول وقت که فرادی خوانده شود بهتر است.
سوال: فردی به رکعت آخر نماز جماعت رسیده و اقتدا می‌کند. آیا بعد از پایان نماز امام جماعت، میتواند به نفر جلویی خود که همزمان با وی به مسجد رسیده و نماز می‌خواند اقتدا کند و ادامه نماز را به امامت آن فرد بخواند؟ (مثل وقتی که امام جماعت وضویش باطل شده و شخص دیگری از مأمومین عهده دار امامت می‌شود)
بیشتر مراجع تقلید این نوع اقتدا در نماز جماعت را صحیح شمرده‌اند، ولی برخی از فقها (آیه الله مکارم شیرازی دام ظله) با توجه به اینکه این دو فرد با هم به امام جماعت اقتدا نموده‌اند، آن را صحیح نمی‌دانند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
فى نفسه مانعى ندارد.
حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در فرض سۆال، نمی‌تواند به نفر جلوئی اقتدا نمائید چون قبل از این، هر دو با هم به امام جماعت اقتدا نموده‌اند، اما در صورتی که شخصی اول به رکعت آخر نماز جماعت برسد و رکعات بعد را فرادی بخواند دیگری میتواند پس از فرادی شدن نمازش به وی اقتدا کند.
حضرت آیه الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اشکال ندارد.
حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض مذکور، انتقال نیّت جماعت توسط مأموم، بعد از انتهاى نماز امام، به امام دیگر جایز است.
آیا به کسی که نمازش را صحیح نمی خواند می توان اقتدا کرد؟
سوال: آیا به کسی که نمازش را صحیح نمی خواند (یا شک داریم صحیح می خواند) می توان اقتدا کرد؟
مستحب است نمازهای واجب ـ خصوصاً نمازهای یومیه ـ به جماعت خوانده شود، و این کار فضیلت بسیار زیادی دارد. بعضی از فقهاء فرموده اند: نماز با جماعت از نماز اول وقت که فرادی خوانده شود بهتر است. [1]
اما نماز جماعت نیز مانند دیگر احکام الاهی دارای شرایط خاصی است که یکی از آنها صحت قرائت امام جماعت است.
مراجع معظم تقلید فرموده اند: «هرگاه بداند نماز امام باطل است؛ مثلاً بداند امام وضو ندارد ـ اگرچه خود امام ملتفت نباشد ـ نمی‌توان به او اقتدا کند». [2] و در شرایط امام جماعت، متذکر شده‌اند که امام جماعت باید بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، عادل و حلال‌زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند. [3]
به عبارت دیگر؛ امام باید قرائت نماز را صحیح بخواند و اقتداء به کسی که قرائتش صحیح نیست، برای دیگران جایز نیست. [4]
البته رعایت قرائت در حد معمول به صورت صحیح لازم است و توجه بیش از حد به الفاظ و قرائت که ما را از معنا و حقیقت نماز دور بدارد از وساوس شیطان بوده و باید از آن اجتناب شود [5] .
از آنچه گفته شد روشن گردید که این حکم در صورتی است که علم به بطلان نماز یا عدم صحت قرائت امام جماعت داشته باشیم؛ یعنی به مجرد شک در بطلان نماز امام، چنین حکمی وجود ندارد.
در پایان تذکر این نکته نیز ضروری است که اگر مأموم بعد از اتمام نماز جماعت بفهمد که امام، نمازش باطل بوده نمازش صحیح است.
فقهاء فرموده اند: «اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده یا کافر بوده یا به جهتی نمازش باطل بوده ـ مثلاً بی‌وضو نماز خوانده ـ نماز جماعت مأموم صحیح است». [6]
پی نوشتها:
[1] . توضیح المسائل حضرت آیه الله العظمی فاضل لنکرانی، مسأله 1417. [2] . نک: همان، مسأله 1434 ؛ توضیح المسائل آیه الله العظمی تبریزی، مسأله 1429. [3] . توضیح المسائل حضرت آیه الله العظمی فاضل لنکرانی، مسأله 1467 ؛ توضیح المسائل آیه الله العظمی تبریزی، مسأله 1462. [4] . اجوبه الاستفتاءات مقام معظم رهبری، ص 173، سوال 599. [5] . برای آگاهی بیشتر، نک: سایت اسلام کوئیست نمایه: رعایت تجوید در نماز، سۆال 2722 (سایت: 2979). [6] . توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 776، مسأله 1421.
