اگر در یک رکعت از نماز آیات، پنج مرتبه حمد و سوره بخوانیم و در رکعت دیگر یک حمد بخوانیم و سوره را پنج قسمت کنیم اشکال ندارد.
نماز آیات به واسطه چهار چیز واجب میشود:
اول و دوم ـ گرفتن ماه و خورشید اگر چه مقدار کمی از آنها گرفته شود و کسی هم از آن نترسد.
سوم ـ زلزله اگر چه کسی هم نترسد.
چهارم ـ رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها.
از آیات آسمانی در صورتی که بیشتر مردم بترسند، و در حوادث زمینی نیز که موجب ترس بیشتر مردم میشود، احتیاط واجب خواندن نماز است.
نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد و دستور آن به دو صورت وارد شده است:
صورت اول اینکه انسان بعد از نیت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول به جا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.
صورت دوم خواندن نماز آیات این است که انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد، آیههای یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر یا کمتر از آن را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون این که حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلاً به قصد سوره توحید «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم» بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: «قُلْ هُوَ اللهُ اَحَد» دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: «اللهُ الصَّمَد» باز به رکوع رود و بعد بایستد و بگوید: «لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یوُلَدْ» و برود به رکوع باز هم سر بردارد و بگوید: «وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَد»و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سربرداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول به جا آورد و بعد از سجده دوم تشهد بخواند و سلام دهد.
البته اگر در یک رکعت از نماز آیات، پنج مرتبه حمد و سوره بخوانیم و در رکعت دیگر یک حمد بخوانیم و سوره را پنج قسمت کنیم اشکال ندارد.
صورت اول اینکه انسان بعد از نیت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول به جا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد
در این قسمت از نوشتارمان چند مسئله در مورد نماز آیات را از توضیح المسائل آیه الله صافی گلپایگانی دام ظله ذکر کرده و با مطرح کردن یک سوال در این مورد این بحث را به پایان می رسانیم:
مسأله 1519. چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب میباشد. ولی در نماز آیات در صورتی که به جماعت باشد استحباب گفتن سه مرتبه: «الصَّلاه» بعید نیست.
مسأله 1520. مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید، «سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهْ» و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن، تکبیر گوید ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر مستحب نیست.
مسأله 1521. مستحب است پیش از رکوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند. و اگر فقط یک قنوت پیش از رکوع دهم بخواند کافی است.
مسأله 1522. اگر در نماز آیات شک کند که چند رکعت خوانده و فکرش به جایی نرسد نماز باطل است.
مسأله 1523. اگر شک کند که در رکوع آخر رکعت اول است، یا در رکوع اول رکعت دوم و فکرش به جایی نرسد، نماز باطل است. ولی اگر مثلاً شک کند که چهار رکوع کرده یا پنج رکوع، چنان چه برای رفتن به سجده خم نشده، باید رکوعی را که شک دارد به جا آورده یا نه، به جا آورد و اگر برای رفتن به سجده خم شده، باید به شک خود اعتنا نکند.
مسأله 1524. هر یک از رکوعهای نماز آیات رکن است که اگر عمداً یا اشتباهاً کم یا زیاد شود نماز باطل است.
سوال: در کتاب هدایه العباد، ج1، ص 150، م 868 آمده است: « من لم یعلم بالکسوف حتی خرج الوقت الذی هو تمام الانجلاء و… الذی لم یعلم بها حتی مضی الزمان المتصل بها فالاظهر…»
اگر در یک رکعت از نماز آیات، پنج مرتبه حمد و سوره بخوانیم و در رکعت دیگر یک حمد بخوانیم و سوره را پنج قسمت کنیم اشکال ندارد
الف) مراد از عبارت مشخص شده را مرقوم نمایید.
ب) مقدار زمان متصل «بالآیه» را از نظر عرفی بیان فرمایید.
آیه الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):
توضیح عبارت این است « کسی که علم به کسوف پیدا نکند تا بعد از روشن شدن آفتاب که دیگر هیچ آثار گرفتگی در آن نباشد و دیگر اینکه همه قرص نگرفته باشد با این دو قید: 1- علم بعد از بر طرف شدن کامل کسوف باشد. 2- همه خورشید نگرفته باشد قضا ندارد و اگر در وسط گرفتگی مطلع شود و یا همه خورشید گرفته باشد قضا دارد هر چند بعد از انجلاء بفهمد و مراد از زمان متصل به آیت زمانی است که اگر از کسی سوال شود مثلاً چه زمانی زلزله شد بگوید همین الآن نه اینکه مثلا بگوید نیم ساعت قبل. واله العالم.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعه الزهراء قم)
