مناسبات مادر و کودک:

یکی از اساسی ترین و با اهمیت ترین و شاید هیجان انگیزترین مسایلی که بشر در سال های متمادی تجربه کرده همین رابطه بین مادر و کودک است. اگر این رابطه صحیح باشد بر دیگر روابط کودک اثر گذارده و در برقراری یک رابطه صحیح با اجتماع موثر خواهد بود. تقریبا همه مادران سعی دارند که این مناسبات در یک مجرای صحیح و هماهنگ شکل بگیرد. آنها می کوشند که این رابطه نه تنها از طرف آن ها برقرار شود بلکه کودک نیز در برقراری آن فعال باشد ولی اغلب این کوشش ها با شکست روبرو می شود. باید گفت که این عدم موفقیت نه به دلیل عدم توانایی مادر است بلکه به نوع شخصیت کودک نیز بستگی دارد. برای برقرار شدن رابطه صحیح میان مادر و کودک نه فقط مهارت و آشنا بودن مادر با وظایف مادری مهم است بلکه آشنایی مادر با خصوصیات روانی و رفتاری کودکی که در حال رشد است نیز اهمیت دارد. اگر کودک در مقابل دیدگاه مادر می ایستد و لجاجت می کند و اگر بداند که همه کودکان در این سن چنین هستند نگرانی مادر و برخوردهای او با کودک به حداقل خواهد رسید و مشکلات رفتاری کمتری به وجود خواهد آمد (امیدی بردزرد،1381).
اگر مادری بداند که اندیشه های او در کودک اثر می گذارد اندیشه ها و بینش های خود را تعالی بیشتری می بخشد. وظیفه مادری تنها این نیست که با وضو بچه را شیر دهد وبسم الله بگوید که اینها امور ظاهری وعبادت های ظاهری است.بلکه دین می فرماید اندیشه های خودت را نیز مواظب باش (آیت الله جوادی آملی، 1376).

سلامت روان کودک:

نیل(5): عقیده دارد که مشکلات روانی کودکان از ندانم کاری های پدر و مادر به وجود می آید. پدر و مادر نباید فرزندشان را مجازات کنند. روابط خانوادگی میان پدر و مادر و فرزندان بایستی بر اصل برابری پایه گذاری شود. پدر و مادر نباید نگران آینده فرزندشان باشند، زیرا نسل آینده با احترام با ارزش های جدید راه های تازه ای جهت زندگی خود پیدا نموده وبا بی عدالتی مبارزه خواهد کرد. کودکان باید مستقل و آزاد پرورش یابند زیرا آزادی و استقلال کمک می کند تا نیروی روانی آنها همیشه گرم و پرشور باقی بماند(امیدی بردزرد،1381).
مادر می تواند با ایجاد فضای عاطفی و مملو از عشق و محبت نقش مهمی را در زمینه سازی برای رشد کودک خود ایفا کند، موجبات دوست داشتن را در آنان بر می انگیزاند و سبب آن خواهد شد که فرزندش با قدم های آرام و ثابت در جهت ارتقا و تکامل به یپش رود.(قایمی،1381).

سلامت روانی در نوجوانی:

اگر دوره نوجوانی بدون مشکل سپری شود نوجوان به بزرگسال سالمی تبدیل خواهد شد. پدر و مادر باید بدانند که در زندگی اکثر نوجوانان، خانواده همیشه یک لنگرگاه به حساب می آید. اگر پدر و مادر کمتر دستور بدهند، کمتر نظر خود را تحمیل کنند و بیش از پیش راهبردهایی ارایه دهند که بتوانند قدرت خود را با نوجوان تقسیم کنند بحران های نوجوان کمتر مشاهده خواهد شد در مجموع نوجوانان با مادر خود بهتر می توانند روابط متقابل برقرار کنند و به تفاهم برسند. بنابراین مادران باید از امتیازی که نسبت به پدران دارند بهره گیرند و در تربیت صحیح نوجوانان کوشا باشند . نوجوانانی که با مادران خود رابطه حسنه دارند در یافتن دوست و نگهداری آن، پیشرفت در تحصیل، سازگاری با مدرسه و معلمان و داشتن هویت خویشتن پنداری محکم و یکپارچه بهتر از نوجوانانی هستند که با مادر خود روابط صمیمی ندارند و به نظر می رسد که برای تضمین سلامت روانی کسب هویت و استقلال، بهترین راه این است که روابط نوجوان با پدر و مادر دایمی و صمیمی باشد و نوجوانی که پدر و مادر خود را همیشه حاضر در صحنه می بیند و احساس می کند که می تواند به آنها تکیه کند بهتر رشد می یابد و روان سالمتری نیز دارد( امیدی بردزرد، 1381).
در متون دینی گرامیداشت مقدم مادران میاه ورود به بهشت است چه این که خط مشی و کیفیت رفتار مادر در تربیت فرزند وارسته اهل بهشت، نقش تعیین کننده ای دارد. نیکی نسبت به مادر افضل از احساس نسبت به پدر است چنانکه از رسول گرامی اسلام رسیده است و سر ترجیح آن هم از تحمل رنج های فراوان مادر تعبیر شده است (جوادی آملی ، 1376).

بحث و نتیجه گیری

وقتی کارکردهای مهمی چون حفظ نسل انسان را با تمام اهمیتش به نظر می آوریم یا حفظ جان و سلامت و روان فرزندان را که احتمالا بدون نظارت مادر، خطرهای بیشتری زندگی آنان را تهدید خواهد کرد یا کارکردهای معنوی اجتماعی آنان مانند انتقال فرهنگ و زبان به کودک یا ایجاد حفظ سکون و آرامش در خانواده و در اجتماع و …. به حساب بیاوریم، نقش جامع زن بسیار فراتر از محاسبات عادی بدست می آید . شاید یکی از دلایل احترام و اهمیت زن در اسلام و مسوولیت مرد در نگهداری و خوشرفتاری با وی همین نقش حساس و مهم اجتماعی زن بوده است. البته مهمترین عامل حرمت زن، انسان بودن اوست.
از ارزش محبت مادرانه سخن می گوییم گو اینکه محبت پدران هم برای آنان سرنوشت ساز است. کودک بیش از هر کس نیاز دارد که از محبت بی پیرایه مادر استفاده کند. و تمام هم و مراقبت او را در راه خود مبذول ببیند. اتکای کودک به مادر نفس او را سرشار می کند و سراسر وجود او را سیراب می سازد. دست مادر غیر از دست هزاران فردی است که به سوی کودک دراز می شود و او را به سوس خود می کشاند. هم چنین کودک از مادر بیشتر توقع دارد تا از پدر، برای تامین نیازهایش به سوی او بیشتر می رود تا به سوی دیگران، و نیز محرومیت از محبت مادری برای کودک دردناک تر از محرومیت در همین زمینه از پدر است. این امر بدان خاطر است که کودک مدت ها در رحم او بوده و با زیر و بم حیات و ویژگی های خونی و محیطی او انس گرفته است و این مخصوصا درسه سال اول برای کودک حیاتی است. اگر بنا شود جامعه ای بهشت وار پدید آید قطعا چنین بهشتی تحت قدم مادران است.مادر است که می تواند درعین فقر و نداری وگرفتاری موجبات دلگرمی فرزندان وهمسر خود را در خانه فراهم کند وکانون خانوادگی را کانون انس والفت نماید. او با آراستن خانه، مدیریت واظهار احساسات و عواطف خود موجبات دلبستگی و راحتی آنها را فراهم آورده و خانواده را نسبت به زندگی راغب گرداند. زنی که دوش به دوش شوهر جسورانه با مشکلات زندگی می جنگد. زنی که با مثبت اندیشی وخوش بینی به شوهر روحیه می دهد، زنی که با اعتماد به نفس بی پایان همیشه مشوق شوهر است .زنی که صرفه جوست، زنی که در تربیت فرزندان وبرآوردن نیازهای شوهر از هیچ کوششی فروگذار نمی کند، جایگاه ویژه ای دارد.

پانوشت ها :

1- بهداشت روان Mntal helth
2- آلفرد آدلر Alfered adler
3- بروکس Bruks
4- دانا Dana
5- نیل Nil

منابع:
الف: به فارسی
– امیدی بردزرد ، مرضیه.(1381)، بررسی رابطه بین سلامت روانی در مادران و فرزندان دختر سال سوم دبیرستان های شهرستان بهبهان.
– بروکس ، دانا. (1955) ، هفت راز زنان موفق، ترجمه : غلامرضا صالحی معوا، (1381)، خدمات فرهنگی رسا، تهران.
– جوادی آملی، عبدالله(1376)، زن در آیینه جلال و جمال، مرکز نشر اسراء ، قم.
– عریضی ، فروغ. (1381)، خانواده و بهداشت روانی، آوای نور، تهران.
– عسکری، حسین. (1380)، نقش بهداشت روان در زندگی زناشویی، ازدواج، طلاق، چاپ نورتکس، تهران.
-قائمی، علی. (1381)، کودک و خانواده نابسامان سازمان انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران، واحد انتشارات ، تهران.
-کیهان نیا، اصغر.(1376)، زن امروز، مرد دیروز: تحلیلی بر اختلافات زناشویی، نشر مادر، تهران.
– گری ، روابط زناشویی، موفق، ترجمه: گلکاریان،(1376)، انتشارات تلاش، تهران.
– میلانی فر، بهروز.(1382)، بهداشت روانی ، نشر قومس، تهران.
-ویلیام گلر منینگر، جان مایر، الیس وایتسمن، رشد شخصیت وبهداشت روانی، ترجمه: سیما نظیری(1381)، اداره چاپ وتوزیع بهمن، تهران.
ب: با استفاده از اینترنت