پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ قبل از نزول قرآن کریم، به هیچ کدام از داستانهای قرآن اطلاع و آگاهی نداشت؛ و بر این حقیقت آیات قرآن کریم تصریح کردهاند. چنان که خداوند متعال خطاب به پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ میفرماید: «وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما کُنْتَ تَدْرِی مَا الْکِتابُ وَ لاَ الْإِیمانُ وَ لکِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِی بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّکَ لَتَهْدِی إِلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ»؛[1] همان گونه که بر پیامبران پیشین وحی فرستادیم، بر تو نیز روحی را به فرمان خود وحی کردیم، تو پیش ازاین نمیدانستی کتاب و ایمان چیست (و از محتوای قرآن آگاه نبودی) ولی ما آن را نوری قرار دادیم که به وسیله آن هر کسی از بندگان خویش را بخواهیم هدایت میکنیم، و تو به طور مسلم به سوی راه مستقیم هدایت میکنی.
منظور از آیه یاد شده این است که پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ قبل از نزول قرآن و تشریع شریعت اسلام، از جزئیات و محتوای داستان های قرآن، خبر نداشت؛ ولی ایمان به محتوای کتاب آسمانی و آن چه در آن آمده مانند: توحید و پرستش خداوند یگانه و… داشت.[2]
قرآن کریم در جایی دیگر میفرماید: « وَمَا کُنْتَ تَتْلُو مِنْ قَبْلِهِ مِنْ کِتَابٍ وَلا تَخُطُّهُ بِیَمِینِکَ إِذًا لارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ»؛[3] تو هرگز قبل از این کتابی نمیخواندی و با دست خود چیزی نمینوشتی، مبادا کسانی که در صدد ابطال سخنان تو هستند شک و تردید کنند. از آیه مذکور نیز بر میآید که پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ قبل از نزول قرآن کریم به داستانها و محتوای قرآن کریم آگاهی نداشته است.[4] اما از این نکته غافل نباشیم که در عرف مردم برخی داستان های انبیاء به صورت کلی و یا تحریف شده وجود داشت و پیامبر نیز به صورت کلی به آن ها آشنایی داشت.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. محمد هادی معرفت، التمهید، قم، انتشارات اسلامی، الطبعه الثانیه، ج 1 تا 5.
2. علامه مجلسی، حیاه القلوب، قم، انتشارات سرور، ج 3.
3. جعفر سبحانی، منشور جاوید، قم، انتشارات مؤسسه امام صادق ـ علیه السّلام ـ .
پی نوشت ها:
[1] . شوری/52.
[2] . ر.ک: طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1397 ق، ج 18، ص 75 ـ 83.
[3] . عنکبوت/48.
[4] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1367، ج 16، ص 300ـ 312.