عبادت در مسجد

عبادت در مسجد

نماز خواندن در مسجد
90-نماز خواندن در مساجد مستحب است،بلکه‏حاضر نشدن در مسجد مخصوصا براى همسایگان‏مسجد-در صورتى که عذرى مثل بارش برف و باران‏نباشد-مکروه است (1) .
91-ترتیب اولویت مساجد براى نماز خواندن ازنظر ثواب بدین شرح است:
مسجد الحرام هر نماز،معادل یک میلیون نماز
مسجد النبى صلى الله علیه و آله هر نماز،معادل ده هزار نماز
مسجد جامع کوفه-هر نماز،معادل هزار نماز
مسجد الاقصى-هر نماز،معادل هزار نماز
مسجد جامع هر شهر-هر نماز،معادل یکصد نماز
مسجد قبیله-هر نماز،معادل بیست و پنج نماز
مسجد بازار-هر نماز،معادل دوازده نماز (2) .
92-براى زنها نماز خواندن در خانه بهتر است،ولى اگر بتوانند کاملا خود را از نامحرم حفظ کنند،بهتراست در مسجد نماز بخوانند (3) .
93-مستحب است انسان نمازش را در مکانهاى‏مختلف و مساجد متعددى بخواند که در قیامت همه‏آن اماکن و مساجد به نفع او شهادت دهند (4) .
94-تعطیل کردن مسجد مکروه است و مستحب‏انسان نماز را در مسجدى بخواند که نمازگزار ندارد تاتعطیل نشود.از امام صادق علیه السلام روایت‏شده است که-سه‏چیز در قیامت از مردم شکایت مى‏کنند:اول مسجد متروکى که اهالى آنجا در آن نماز نمى‏خوانند. دوم:
عالمى که بین عده‏اى جاهل قرار دارد و از او استفاده‏نمى‏کنند.و سوم:قرآنى که متروک مانده و غبار گرفته‏است و آن را تلاوت نمى‏کنند (5) .
95-زیاد رفتن به مسجد مستحب است.از پیامبراکرم صلى الله علیه و آله روایت‏شده است که هر کس به مسجد رود ازوقتى که روانه مسجد مى‏شود تا به خانه بر مى‏گردد،براى هر قدم که بر مى‏دارد ده حسنه نوشته مى‏شود (6) .

نماز تحیت مسجد
96-وقتى انسان وارد مسجد مى‏شود،مستحب‏است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجدبخواند و اگر نماز واجب یا مستحب دیگرى هم‏بخواند،کافى است (7) .

اماکن تخییر
97-مسافر-با شرایطى که در کتابهاى مفصل فقهى‏آمده است-نمازهاى چهار رکعتى را باید شکسته(دورکعتى)بخواند،ولى در چهار مکان،مى‏تواند تمام یاشکسته بخواند و آن اماکن عبارتند از:
مسجد الحرام در مکه مکرمه
مسجد النبى صلى الله علیه و آله در مدینه منوره
مسجد جامع کوفه
حرم سید الشهداء امام حسین علیه السلام (8)
98-این حکم اختصاص به مسجد اصلى ندارد ودر جاهاى توسعه یافته هم مسافر مى‏تواند نمازش راتمام بخواند هر چند احتیاط مستحب است،تنها درمسجد اصلى نماز را تمام بخواند (9) .

جا گرفتن براى نماز
99-یکى از اماکن مشترک و عمومى مسلمانان مسجد است،که همه آنان در استفاده از آن مساوى‏هستند-البته استفاده‏هایى که مخالف شرع و شان‏مسجد نباشد-پس اگر شخصى قبل از دیگرى،جایى‏از مسجد را براى نماز یا عبادتى دیگر یا قرائت قرآن یاخواندن دعاء بلکه تدریس یا موعظه کردن و فتوا دادن‏در اختیار گرفت،دیگرى نمى‏تواند آن جا را از او بگیرد، خواه فرد اول و دوم در استفاده یک هدف و غرض‏داشته باشند یا اغراض آنها متفاوت باشد، آرى بعیدنیست که نماز-جماعت‏یا فرادى-بر سایر کارها مقدم‏باشد،پس اگر شخصى مسجد را براى تلاوت قرآن یادرس گفتن یا دعا فرا خواندن اشغال کرده باشد وشخص دیگرى بخواهد در آنجا نماز بخواند،و جاى‏دیگرى در مسجد براى نماز خواندن نباشد یا بخواهدبه جماعت ملحق شود و جاى دیگرى براى فرادى‏خواندن نماز هست ولى براى شرکت در جماعت‏نیست،مثلا در کنار صفوف به هم فشرده نمازجماعت،شخصى مشغول قرائت قرآن است و شبستان دیگرى در مسجد براى نماز فرادى خواندن‏هست ولى جایى براى شرکت در نماز جماعت‏باقى‏نمانده و فردى وارد مى‏شود و مى‏خواهد در نمازجماعت‏شرکت کند،بر شخصى که قرآن مى‏خواندواجب است،جاى خود را به نمازگزار بدهد (10) .
100-اگر انسان نگذارد مردم از مسجد و مدرسه وپل و جاهاى دیگر که براى عموم مردم ساخته شده‏استفاده کنند،حق آنان را غصب کرده است (11) .
101-اگر کسى در مسجد جایى براى خود بگیرد ودیگرى نگذارد که از آنجا استفاده کند،حق او را غصب‏کرده است (12) .
102-کسى که در مسجد نشسته،اگر دیگرى جاى‏او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند بنابر احتیاطواجب باید دوباره نمازش را در محل دیگرى بخواند (13) .
103-گذاشتن رحل(اثاث و وسائل،مانند سجاده و عبا و…)براى نشستن در مسجد، مانندنشستن است،یعنى صاحب رحل،حق اولویتى نسبت‏به آن مکان پیدا مى‏کند و دیگران نمى‏توانند جاى او رابگیرند،در صورتى رحل،چیزهایى مثل سجاده و عباباشد که تمام محل نماز خواندن یا قسمت عمده آن رابگیرد،نه مثل گذاشتن مهر یا تسبیح یا مسواک و شانه‏و امثال اینها،بنابر این با گذاشتن مهر یا تسبیح و حتى‏هر دو حقى براى او ثابت نیست و دیگران مى‏توانند،بردارند و در آن مکان نماز بخوانند (14) .
104-بین گذاشتن رحل و آمدن فرد نباید فاصله‏زیاد باشد،به طورى که آن مکان معطل بماند،پس اگررحلى بگذارد و برود و بر نگردد در صورتى که بدون‏برداشتن نتوان در آن محل نماز خواند،دیگران‏مى‏توانند آن را بردارند ولى کسى که آن را بر مى‏دارد،ضامن نگهدارى آن است تا صاحبش برگردد (15) .
105-اگر شخصى که در جایى از مسجد نشسته‏است،برخیزد و از آن محل صرف نظر کند، حتى اگررحلى گذاشته و رحل را برندارد،دیگران مى‏توانند آن‏جا را بگیرند.ولى تصرف در رحل او جایز نیست،مثلانمى‏توانند بر سجاده او نماز بخوانند (16) .
106-س:شخصى در مسجد،جهت نمازجماعت،رحل گذاشته و بیرون رفته و جماعت‏برپاشده و صاحب رحل مراجعت نکرده است در این‏صورت به محض منعقد شدن نماز جماعت،حق او ازآن مکان ساقط شده و دیگرى مى‏تواند جاى او راتصرف کند یا نه؟
ج-بعد از منعقد شدن جماعت،احتیاط آن‏است که تا امام به رکوع رکعت اول نرفته‏جاى او را اشغال نکنند (17) .
آیت‏الله گلپایگانى قدس‏سره
107-س:شخصى براى نماز در مسجد جا گرفته و مى‏رود وضو بگیرد،دیگرى جا نماز او را کنار زده وجاى او مشغول نماز مى‏شود آیا نماز او صحیح است؟
ج-بنابر احتیاط واجب نمازش را دوباره‏در محل دیگر بخواند (18) .
آیت‏الله فاضل‏لنکرانى دامت‏برکاته

با کسانى که به مسجد نمى‏آیند
108-مستحب است انسان با کسى که در مسجدحاضر نمى‏شود:
-غذا نخورد
-در کارها با او مشورت نکند
-همسایه او نشود
-از او زن نگیرد.
-و به او زن ندهد (19) .

مستحبات مسجد
109-بجز آنچه تاکنون گفته شد،این کارها نیز درباره مسجد مستحب است:
زودتر از همه به مسجد رفتن و دیرتر از همه ازمسجد بیرون آمدن.
چراغ مسجد را روشن کردن[تامین نور مسجد].
تمیز کردن مسجد.
هنگام وارد شدن،ابتدا پاى راست را داخل‏مسجد گذاشتن.
هنگام بیرون آمدن،ابتدا پاى چپ را بیرون‏گذاشتن.
وضو گرفتن،براى رفتن به مسجد.
خوشبو کردن خود و پوشیدن بهتر لباسها براى‏رفتن به مسجد (20) .

مکروهات مسجد
110-این کارها درباره مسجد مکروه است:
عبور از مسجد،به عنوان محل عبور،بدون آنکه در آنجا نماز بخواند.
خوابیدن در مسجد مگر در حال ناچارى.
فریاد زدن در مسجد و صدا را بلند کردن،مگربراى اذان.
سخن گفتن از امور دنیا در مسجد.
خرید و فروش در مسجد.
انداختن آب دهان و بینى در مسجد(اگر بى‏احترامى به مسجد باشد حرام است.)
رفتن به مسجد براى کسى که سیر یا پیازخورده و بوى دهانش مردم را آزار مى‏دهد (21) .

اعتکاف در مسجد
111-یکى از کارهاى مستحب،اعتکاف است وعبارت است از ماندن در مسجد به قصد عبادت باشرایطى که در کتابهاى مفصل فقهى آمده است (22) .
112-اعتکاف تنها در این مساجد صحیح است:
مسجد الحرام در مکه مکرمه
مسجد النبى صلى الله علیه و آله در مدینه منوره
مسجد جامع کوفه
مسجد جامع بصره
و در غیر از این چهار مسجد،تنها در مسجدجامع هر شهر به قصد رجاء مانع ندارد و در سایر مساجدجایز نیست (23) .

مسجد جامع
113-س:تعریف مسجد جامع چیست؟
ج-مسجد جامع مسجدى است که اغلب اوقات‏بیشتر از سایر مساجد جمعیت داشته باشد (24) .
آیت‏الله گلپایگانى قدس‏سره
114-س:تعریف مسجد جامع چیست؟
ج-مسجدى که براى اجتماع زیادى ازاهالى آنجا ساخته شده و اختصاص به گروه‏خاصى یا اهالى محله‏اى نداشته باشد (25) .
آیت‏الله خامنه‏اى دامت‏برکاته
115-س:مسجد جامعى در شهرى ساخته شده،بعد از آن مسجد بسیار بزرگترى ساخته شده و آن نیزبه مسجد جامع معروف گشته،کدامیک از این دومسجد،شرعا مسجد جامع مى‏باشد، و ملاک در تعیین‏مسجد جامع چیست،با توجه به اینکه گاهى در این‏مسجد نماز جمعه خوانده مى‏شود و گاهى در آن،وحکم اعتکاف در این دو مسجد چیست؟
ج-در صدق جامع بودن مسجد شرطنیست که تنها یک مسجد باشد،پس تعددمسجد جامع در یک شهر ضررى نمى‏زند،و اعتکاف در هر دو صحیح است،اگر جامع‏نامیده شود،و اقامه نماز جمعه دخلى درموضوع ندارد (26) .
آیت‏الله خویى قدس‏سره

پى‏ نوشتها:

1-تحریر الوسیله،ج 1،فى مکان المصلى،ص 151،م 16.
2-همان و العروه الوثقى،ج 1،مکان المصلى،ص 596،م 4.
3-توضیح المسائل،م 894.
4-العروه الوثقى،ج 1،فى مکان المصلى،ص 596،م 6.
5-همان،م 8.
6-همان،ص 597،م 9.
7-توضیح المسائل،م 913.ا
8-توضیح المسائل،م 1356.
9-مناسک حج محشى،ص 486،م 1316.
10-تحریر الوسیله،ج 2،کتاب احیاء الموات و المشترکات،ص 214،م 15.
11-توضیح المسائل،م 2545.
12-همان.
13-توضیح المسائل،م 868.
14-همان،ص 215،م 17.
15-همان،ص 215.
16-همان،ص 214 و 215،س 16 و 18.
17-مجمع المسائل،ج 1،ص 135،س 32.
18-جامع المسائل،ج 1،ص 94،س 305.
19-توضیح المسائل،م 897.
20-العروه الوثقى،ج 1،فصل فى الوضوءات المستحبه،ص 194 و توضیح‏المسائل،م 912 و 913.
21-توضیح المسائل،م 896 و 897.
22-تحریر الوسیله،ج 1،کتاب الصوم،خاتمه فى الاعتکاف،ص 304.
23-تحریر الوسیله،ج 1،کتاب الصوم،خاتمه فى الاعتکاف،ص 304.
24-مجمع المسائل،ج 1،ص 153،س 101.
25-اجوبه الاستفتائات،ج 1،ص 122،س 412.
26-مسائل و ردود،ص 19،س 52.

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید