۲۳ ذی قعده روز زیارتی حضرت رضا(ع) است. زیارت یکی از ویژگی های فرهنگ تشیع است و دست کم می توان گفت در هیچ یک از مذاهب اسلامی «زیارت» از چنین جایگاهی برخوردار نیست. احادیث بسیاری از ائمه اطهار(ع) در آداب زیارت وارد شده و فلسفه و هدف آن تبیین شده است.
علمای شیعه نیز از همان قرن های آغازین ادعیه و زیارات وارده را گردآوری کرده اند. کتاب ارجمند کامل الزیارات یکی از این آثار کهن و برجسته است. در این کتاب آداب زیارت امام رضا(ع) چنین روایت شده است:هرگاه به زیارت قبر علی بن موسی الرضا(ع) در توس رفتی هنگام خروج از منزلت غسل کن و در وقت غسل بگو: خدایا من را پاک و دلم را پاکیزه نما، سینه ام را فراخ کن، و مدح و ستایش خودت را بر زبانم جاری کن، زیرا هیچ قوه و نیرویی وجود ندارد مگر به واسطه تو، خدایا این غسل را برای من پاک کننده و شفاء و نور قرار بده.
و هنگامی که از منزل خارج شدی جنب درب بایست و بگو:
خدایا صورتم را به سوی تو متوجه کردم، و اهل و مالم و آن چه را که به من عطاء کردی پیش تو گذاردم و به تو اطمینان کردم پس مرا ناامید مکن ای کسی که هر که را تو اراده کنی او ناامید نمی شود و آن کس را که حفظ کنی ضایع نمی شود و هنگامی که به سلامت به مقصد رسیدی غسل کن .سپس جامه ات را بپوش و پای برهنه درحالی که با وقار و آرامش حرکت می کنی گام بردار و درحال حرکت تکبیر (الله اکبر) و تهلیل (لااله الا الله) و تسبیح(سبحان الله) و تحمید (الحمدلله) بگو و خدا را به مجد و بزرگی یاد کن.
سعی کن قدم هایت را کوتاه برداری و در موقع داخل شدن به روضه منوره آن حضرت بگو: کمک می جویم به نام خدا و ذات اقدسش و شهادت می دهم که بر شریعت و ملت رسول خدا، هستم، شهادت می دهم که معبودی غیر از خدا نیست، او یکتاست و شریک و انبازی ندارد، و شهادت می دهم که محمد بنده و فرستاده اش می باشد و شهادت می دهم که علی ولی خدا است. سپس به طرف قبر مطهرش اشاره کن و رو به صورت قبر کن و قبله را پشت سر بگیر و بگو: شهادت می دهم که معبودی غیر از خدا نبوده و او تنهاست و انبازی ندارد، وشهادت می دهم که محمد (ص) بنده و فرستاده اش بوده و سرور اولین و آخرین است، شهادت می دهم که او آقای انبیاء و فرستاده شدگان است، خدایا رحمتت را بر محمد که بنده و رسول و نبی تو و سرور تمام خلائق می باشد بفرست، رحمتی که غیر از تو دیگری بر احصاء و تعیین اندازه اش قادر نیست.
خدایا رحمتت را بر امیر مومنان علی بن ابی طالب(ع) که بنده و برادر رسولت بوده و کسی است که او را برگزیدی و راهنما برای هر کس از مخلوقات که بخواهی و دلیل و نشانه بر کسی که او را به رسالت برانگیخته ای قرارش دادی بفرست، او در روز قیامت به عدل تو حکم می‌کند و منازعات بین مخلوقات را فیصله می دهد، نگاهبان بر تمام امور است و درود و رحمت و برکات خدا بر او باد.خدایا رحمتت را بر فاطمه که دختر پیغمبر و همسر ولی تو و مادر دو سبط پیامبرت یعنی حسن و حسین که دو سرور جوانان اهل بهشت هستند می باشد بفرست.
خدایا رحمتت را بر حسن و حسین که دو سبط پیغمبرت بوده و دو سرور جوانان اهل بهشت هستند بفرست ایشان به پا خاسته اند بین خلق تو، نشانه و دلیل هستند بر کسی که او را به رسالت و پیغمبری برانگیخته ای به عدل تو در روز قیامت حکم می کنند و منازعات بین مردم را فیصله می دهند.
خدایا رحمتت را بر علی بن الحسین که سرور عابدین و بنده تو بوده بفرست، بین خلق تو به پا خاسته و جانشین تو بر خلق است، نشانه و دلیل است بر کسی که او را به رسالت و پیغمبری برانگیخته ای به عدل تو در روز قیامت حکم می کند و منازعات بین مردم را فیصله می دهد.
خدایا رحمتت را بر محمد بن علی که بنده و ولی دینت و جانشین تو در زمین هست بفرست، شکافنده و تشریع کننده علم انبیاء است، عدل تو را به پا نموده و به دینت و دین پدران صادق و راستگویش مردم را دعوت کرده است، خدایا رحمتی بر او بفرست که غیر از تو دیگری بر احصاء و تعیین مقدارش قادر نباشد.
خدایا رحمتت را بر جعفر بن محمد که صادق و عبد و ولی دین و حجت تو بر تمام خلائق است بفرست، راستگو و نیکوکار می باشد. خدایا رحمتت را بر موسی بن جعفر که کاظم (مسلط بر خشم) و بنده نیکوکار تو است بفرست زبان تو در بین مخلوقاتت بوده، به علم تو سخن گفته و حجت تو بر مردمان است خدایا رحمتی بر او بفرست که غیر از تو دیگری بر احصاء و تعیین مقدارش قادر نباشد.
خدایا رحمتت را بر علی بن موسی که رضا و خشنود و پسندیده تو است بفرست، بنده تو و ولی دینت می باشد، عدل تو را به پا کرده و مردم را به دین تو و دین پدران صادق و راستگویش دعوت کرده خدایا رحمتی بر او بفرست که غیر از تو دیگری بر احصاء و تعیین مقدارش قادر نباشد.
خدایا رحمتت را بر محمد بن علی و علی بن محمد که به امر تو به پا خاسته و از طرف تو اداء وظیفه نمودند بفرست، آن دو شاهد و ناظر بر خلق بوده و ستون های دین و قوام بخش آن هستند خدایا رحمتی بر آن ها بفرست که غیر از تو دیگری بر احصاء و تعیین مقدارش قادر نباشد.
خدایا رحمتت را بر حسن بن علی که به امر تو عمل کرد و در بین خلق تو به پا خاست بفرست حجت تو است و از طرف پیغمبرت اداء وظیفه کرد و شاهد و ناظر تو است بر خلائق، به کرامت تو اختصاص داده شده و به طاعت تو و طاعت رسولت مردم را دعوت کرده است.
خدایا رحمت خود را بر تمام ایشان شامل گردان، رحمتی که غیر از تو دیگری بر احصاء و تعیین مقدارش قادر نباشد.
خدایا رحمتت را بر حجت و ولی خود که قائم در بین مردم است بفرست، رحمتی فراوان و غیرقابل زوال، خدایا در فرج حجتت شتاب کن و او را یاری فرما، خدایا در دنیا و آخرت ما را با او قرار بده.
خدایا به واسطه زیارت و محبت ایشان به تو تقرب می جویم، دوستدارانشان را دوست و دشمنانشان را دشمن دارم، خیر دنیا و آخرت را به واسطه ایشان نصیب من گردان، در دنیا و آخرت غم و اندوهم را به واسطه ایشان برطرف فرما، به واسطه ایشان هول و وحشت های قیامت را از من برکنار بدار.
سپس بالای سر مبارک بنشین و بگو: درود بر تو ای حجت خدا، درود بر تو ای ولی خدا، درود بر تو ای نور خدا در تاریکی های زمین، درود بر تو ای ستون دین، درود بر تو ای وارث آدم برگزیده، درود بر تو ای وارث نوح پیغمبر خدا، درود بر تو ای وارث ابراهیم خلیل ا…، درود بر تو ای وارث موسی کلیم و سخن گوی با خدا، درود بر تو ای وارث عیسی ، درود بر تو ای وارث حضرت محمد (ص) محبوب خدا، درود بر تو ای وارث حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام ولی خدا، درود بر تو ای وارث حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السلام دو سرور جوانان اهل بهشت، درود بر تو ای وارث حضرت علی بن الحسین (ع) سرور عابدین، درود بر تو ای وارث حضرت محمدبن علی(ع) شکافنده و تشریح کننده علوم اولین و آخرین، درود بر تو ای وارث حضرت جعفر بن محمد (ع) صادق و نیکوکار و پرهیزکار و پاکیزه، درود بر تو ای وارث حضرت موسی بن جعفر (ع) مسلط بر خشم و غضب خود، درود بر تو ای راستگو و ای شهید ، درود بر تو ای وصی و نیکوکار و پرهیزکار، شهادت می دهم که تو نماز را بپاداشتی و زکات را داده و به معروف امر و از منکر و قبیح نهی فرمودی و خدا را خالصانه پرستیدی تا وقتی که اجل تو را دریافت.
درود بر تو ای اباالحسن (ع) و رحمت و برکات خدا نیز بر تو باد.
سپس تکیه بر قبر کن و بگو: خدایا از سرزمین خود که حرکت کردم تو را قصد کرده و شهرها را که طی کرده و پشت سر نهاده ام به نیت تو حرکت کرده ام به امید این که رحمتت شامل حالم شود پس مرا ناامید مکن و بدون این که حاجتم را روا کنی به وطنم برمگردان، خدایا به آمدنم بر قبر پسر برادر پیامبر و رسولت (ص) رحم نما و من را مورد عنایت قرار بده، ای علی بن موسی الرضا (ع) پدر و مادرم فدایت!به نزدت آمده ام در حالی که زائر و مسافر بوده و از جنایت هایی که بر نفس خویش کرده و بار گناهی که بر پشتم سنگینی می کند به تو پناهنده شده ام پس در روز حاجت و نیازمندی ام شفیع من نزد پروردگار باش چه آن که تو نزد خدا مقامی پسندیده داری و در دنیا و آخرت پیش حق تعالی وجیه و آبرومند می باشی. سپس دست راست را بلند و دست چپ را بر روی قبر بگذار و بگو:بار خدایا من به واسطه حب و دوستی ایشان به تو تقرب می جویم، خدایا من آخرین نفر ایشان را دوست دارم همان طوری که اولین نفرشان را دوست دار هستم، و بی زاری می جویم از هر بیگانه ای نسبت به آنها.سپس به پایین پای مبارک برو و بگو: یا اباالحسن(ع) رحمت خدا بر تو، رحمت خدا بر تو و بر روح و بر جسم تو، صبر کرده و در مشکلات و ناملایمات شکیبا بودی، تو راستگو و مورد تصدیق می باشی، خدا بکشد کسانی را که تو را با دست ها و زبان ها کشتند.
سپس در لعنت بر قاتلان امیرالمومنین(ع) و امام حسین(ع) و تمام قاتلین اهل بیت رسول خدا (ص) اصرار کن.
سپس از پشت قبر به بالا سر برگرد و در آنجا دو رکعت نماز به این کیفیت بخوان: در رکعت اول سوره حمد و یس و در رکعت دوم بعد از حمد سوره الرحمن را قرائت کن.
و پس از فراغت از آن برای خود بسیار دعا کن و در تضرع و زاری مبالغه نما و برای پدر و مادر و برادران ایمانی خود تا می توانی دعا کن و هر مقداری که خواستی در آن جا اقامت کن.
و سپس دو رکعت نماز را نزدیک قبر مطهر به جا بیاور.