امامت ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ هم چون خورشیدی درخشان در عالم هستی در حال درخشش می باشند که هر کس می تواند از این نور استفاده کرده و مسیر سیر حرکت خود را پیدا کرده به کمال دنیا و آخرت نائل گردد و هر کس آن را نپذیرفت خود را در ظلمت و تاریکی محض گرفتار کرده و در هر دو جهان سرگشته و شرمسار خواهد بود.
برای این که پاسخی کامل به سوال داده باشیم جواب را در دو بخش می آوریم:
قسمت اول: چگونگی و شرایط نصب یک امام:
علمای بزرگ اسلام در تعریف امامت چنین می گویند که: امامت عبارت است از پیشوایی و زعامت عامّه امّت اسلام، در امور دینی و دنیوی و ادامه دهنده و جانشینی پیامبر اعظم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و حافظ شریعت و تداوم بخش هدایت الهی است.[1] خداوند متعال در قرآن کریم چنین می فرماید: «و اذا ابتلی ابراهیم ربّه بکلمات فأتمهنّ قال انّی جاعلک للناس اماماً قال و من ذریّتی قال لاینال عهدی الظالمین» و چون حضرت ابراهیم را پروردگار به اموری مهم بیازمود و او همه آن ها را به شکل کامل به انجام رسانید خدای سبحان به او فرمود: من تو را پیشوا و امام مردم قرار دادم حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ درخواست کرد از خاندانم (نیز پیشوایانی قرار ده) خداوند فرمود: عهد و پیمان ما به بیداد گران نمی رسد».[2] از مفاد این آیه چنین استفاده می شود که شرط امامت اوّلاً انتخاب از جانب خداوند متعال می باشد ثانیاً موفقیت در آزمایشات و امتحانات الهی و ثالثاً از ظالمین نباشد به این صورت که حتّی به نفس خود نیز ظلم و ستم نکرده باشد.
بنابر این امامت مقامی است که از طرف خداوند متعال منسوب می شود و هیچ کس حقّ دخالت در آن را ندارد و این لیاقت و شایستگی یک فرد است که او را به مقام امامت می رساند نه این که انتخاب و انتصاب شخصی غیر از خداوند در آن دخیل باشد و معیارهای خانوادگی و قبیله ای در آن دخیل باشد.
بنابر این ذرّیه حضرت ابا عبد الله الحسین ـ علیه السلام ـ یک یک شان دارای چنین لیاقت هایی بودند که به این مقام شامخ امامت نائل گشته اند نه این که چون از نسل امام حسین ـ علیه السلام ـ بودند به این مقام رسیده اند و اگر لیاقت و شأنیت چنین مقامی را نداشتند به طور قطع به مقام امامت نائل نمی گشتند.
قسمت دوم: بحث روایی قرار دادن امامت در ذرّیه حضرت امام حسین ـ علیه السلام ـ
قال الصادق ـ علیه السلام ـ : «إن الله عوض الحسین ـ علیه السلام ـ من قتله،أنّ الامامۀ من ذرّیته،والشفاء فی تربته،والاجابۀ الدعا عند قبره؛[3] امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: همانا خداوند در برابرشهادت حسین(ع)امامت را در ذرّیه و نسل آن حضرت قرار داد. و شفاء در تربت و خاک مزارش قرار داد.و مستجاب شدن دعا در حرم آن حضرت قرار داده است».
نکته قابل تذکر آن است که قرار دادن امامت در ذرّیه ایشان به خاطر شهادت و نثار خون مبارکش، ظاهر مطلب است بلکه مطابق مطالبی که در موارد فوق بیان شد امامت شایستگی و پیروزی از امتحان الهی و یقین و اعتقاد کامل به خدا را می طلبد که امامت فرزندان امام حسین ـ علیه السلام ـ به خاطر وجود این فضایل در آن ها می باشد.
نتیجه گیری: بنابر این امامت هم چون نبوّت از طرف خداوند نصب می شود و نصب آن یک سلسله شرایطی هم چون موفقیت در امتحانات الهی دارد که به خاطر موفقیّت ذرّیه سالار شهیدان در کسب چنین موفقیت هایی به مقام شامخ امامت نائل گشته اند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ موسوعه امام صادق ـ علیه السلام ـ،نوشته سید محمّد کاظم قزوینی.
2ـ امامت پژوهی، نوشته دکتر محمود یزدی فاضل.
3ـ راهنمای حقیقت، شیخ جعفر سبحانی.
4ـ بحار الانوار، ج 25، باب نهم، نوشته مرحوم مجلسی.
5ـ تفاسیر قرآن از جمله مجمع البیان و المیزان و نمونه در ذیل تفسیر آیه 124 سوره بقره.

پی نوشت ها:
[1]. دکتر یزدی مطلق، محمود، کتاب امامت پژوهی، چاپ اول، نشر دانشگاه رضوی، ص 52.
[2]. بقره / 124.
[3]. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه (آل البیت)، ج 14، ص423.