در پاسخ با این پرسش توجه به این نکات ضروری است:
1. دختر و پسر باید نسبت به فردی که به همسری برگزینند شناخت کامل و همه جانبه داشته باشند. به هیچ وجه صلاح نیست انسان نسبت به کسی که میخواهد یک عمر با او زندگی کند و او را نسبت به همه چیز خود شریک گرداند شناخت کافی نداشته باشد. پدران و مادران میتوانند مشاوران مطمئن بوده و نقش مهمی در اینباره داشته باشند و با دلسوزی و خیر خواهی هرچه تمامتر نظرات و تجربیات خود را در اختیار فرزندانشان قرار دهند.
اما بر خلاف انتظار، در پارهای موارد، پدران و مادرانی یافت میشوند که یا از روی خودخواهی و یا از روی جهل با ازدواج فرزندان مخالفت نموده و با بهانهگیریهای خلاف عقل و شرع و اعمال نظرهای بیجا، مانع ازدواج فرزندانشان با افراد مورد پسند و دلخواه، که از هر جهت ایدهآل فرزندشان است میشوند. در این مورد نیز لاغر بودن خواستگار نمی تواند از معیارهای حقیقی همسر گزینی باشد.
2. غالب پدر و مادرها خیر و صلاح فرزندانشان را میخواهند و هر چه درباره فرزندان خود میگویند و هر تصمیمی میگیرند از روی همین خیرخواهی و صلاحاندیشی و دلسوزی است. اما با توجه به سطح فرهنگی جامعه ما به خصوص پدرها و مادرها که معمولا باورها و تصورات خاصی در مورد زندگی دارند ممکن است معیارهای آنان با معیارهای فرزندان و حتی معیارهای صحیح همخوانی نداشته باشد لذا توصیه ما این است که با توجه به اینکه احترام پدر و مادر و اطاعت از آنان بر فرزندان واجب است[1] هیچگاه در برابر مادر واکنش منفی و رفتار حاکی از بی احترامی از خود نشان ندهید. بلکه با رفتارهای شایسته و منطقی با وی برخورد نموده و ثابت کنید که او را دوست دارید. ضمناً به ایشان بگویید که اگر خیر و صلاح شما را میخواهد ملاکها و معیارهایی را در انتخاب همسر شما در نظر بگیرد که مورد تأیید اسلام است و نقش تعیین کننده در زندگی آینده شما دارد. اساسیترین معیارهای انتخاب همسر از نظر اسلام ایمان، تدین، و اخلاق شایسته است[2] و اگر حرف شما را نمیپذیرد افراد دیگری که مورد تأیید وی است واسطه قرار دهید تا با مادرتان صحبت و او را متوجه این نکته نماید که همه شرایط ایدهآل در یک خواستگار جمع نمیشود پس باید مهمترین، پایدارترین و ارزشمندترین ملاک ها را مد نظر قرار داد.
3. در نامه خود نوشته بودید که مادرم اعتقاد به دعا نوشتن دارد. در این خصوص باید عرض شود که: مسئله بخت و طالع و رمالی و فالگیری هم از نظر علمی و هم از نظر دینی مورد نکوهش واقع شده و هیچگونه توجیه منطقی و درستی ندارد. قرآن در این زمینه میفرماید: «طائرکم عندالله[3] …» یعنی بخت و طالع و پیروزی و شکست شما همه نزد خداست. به این ترتیب اسلام پیروان خود را از وادی خرافه به حقیقت، و از بی راه به صراط مستقیم دعوت میکند[4]. اما اینکه در جامعه ما هنوز هم چنین مسائل خرافی وجود دارد تا حدود بسیاری مربوط به سطح فرهنگی جامعه میشود که متاسفانه تاکنون اقدام جدی در اینگونه مسائل انجام نشده است. اگر با اینگونه افراد حقه باز و شیاد برخورد قاطع و جدی شود هیچگاه خانوادهها به خصوص پدر و مادرها گول دعا نویس و فالگیرها را نخواهند خورد.
4. در بخش دیگری از نامه استخاره با قرآن کریم اشاره شده. در این خصوص لازم است بیان کنم که مسئله استخاره با دعا نویسی، فالگیری و طالع بینی فرق اساسی دارد. استخاره امری است پسندیده که در مورد کارهای مهم میتوان به آن توسل نمود. چون استخاره یک حالت روحانی است که در تردید و دودلی فرد با همه وجود با خداوند ارتباط برقرار نموده و از او راه چاره میطلبد[5].
از اینرو به این اصل توجه داشته باشید و سعی کنید از ابتدا در خصوص ازدواج تحقیق نموده و در مورد پیامدها و نتایج آن با افراد بصیر و امین مشورت کنید، اگر نتیجه تحقیقات شما خوب بود وارد عمل شوید و لازم نیست استخاره نمایید. گاهی استخارههای بیش از حد موجب میشود فرد نتواند در هیچ کاری تصمیم بگیرد وحتی در کارهای نه چندان مهم باعث سرگردانی و مانع عمل میشود.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. اکبر مظاهری، جوانان و انتخاب همسر، دفتر تبلیغات اسلامی، 1374.
2. ابراهیم امینی، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، 1372.
3. محمود ارگانی، آداب معاشرت با خویشاوندان با پدر و مادر، خویشان چگونه رفتار کنیم؟) پیام مهدی، 1380، فصل6
4. ابولفضل طریقه دار، کند وکاوی درباره استخاره و تفأل، دفتر تبلیغات اسلامی، 1377.
پی نوشت ها:
[1]. در آیات متعدد به این حقیقت اشاره شده است. از جمله: لقمان/14 . اسراء/23 و نساء/36، و انعام/151.
[2]. امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، 1372، ص 106 ـ 97.
[3]. نمل/47.
[4]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 1، ص 493 ـ 491.
[5]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 91، ص 285.