مقدمه:
به رغم مشابهت میان هوش و توانمندی های دختران و پسران، تفاوت های موجود در خصیصه های «زیستی و ویژگی های عاطفی»[1] دخترها و پسرها نشانگر شاکله خاص شخصیتی هر کدام از دو جنس است. دخترها در کنار وظیفه خطیر همسری و آرامشگری، از ارزشمندترین قابلیت انسانی یعنی توانایی مادر بودن نیز بهره مند هستند. قابلیت و شایستگی مادری خود آمیزه ای از ویژگی های خاص زیستی و صفات برجسته عاطفی و احساسی است. از این رو ایفای بهینه نقش همسری و توفیق عهده دار شدن وظیفه خطیر و سرنوشت ساز مادری ترسیم گر طریق فلاح و سعادتمندی فرزندان و از نشانه های شخصیت برتر و کمال وجودی زنان است.
چنین تفاوت بارز و لازم شخصیتی میان زن و مرد و ضرورت بهره مندی فوق العاده زنان از احساسات لطیف و عواطف عمیق، خود بستر پدید آیی نگرش ها، رفتارها و نیازهای ویژه ای را در وجود آنها فراهم می کند، به همین دلیل است که زنها به حمایت عاطفی، روانی و اجتماعی بیشتری نیاز دارند، زیرا هر چه پدیده ای ارزشمندتر باشد باید مورد حمایت و پشتیبانی بیشتری قرار گیرد. با توجه به مطالب فوق باید بگویم به دو دلیل عمده که در ذیل به آنها اشاره می کنم به صلاح شما نیست که شما علاقه خودتان را ابراز کنید.
الف) طبیعت مرد و زن:
محبت پذیری فوق العاده خانم ها به لحاظ برخورداری از احساسات پرشور و لطیف امری کاملاً طبیعی است و به همین جهت خانم ها غالباً بیشتر از آقایان تحت تاثیر احساسات و جاذبه های مهر آمیز قرار می گیرند و مردان نیز بیشتر و زودتر از خانم ها از کشش های نفسانی و هیجانات غریزی متاثر می شوند. ساختار شخصیتی هر یک از دو جنس زن و مرد به گونه ای است که هر کدام ویژگی های لازم در مسیر تحول وجود و نیل به کمال شخصیتی خود دارا هستند تفاوت های زیستی و روان شناختی موجود میان زن و مرد هرگز به معنای برتری یکی بر دیگری نیست که این تفاوت ها بیانگر ویژگی ها و نیازهای خاص و قابلیت ها و مسئولیت های ویژه و درخور توجه هر یک از ایشان است.
3. متفکر شهید استاد مطهری می نویسد: «طبیعت مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن». طبیعت زن را گل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. این یکی از تدابیر حکیمانه و شاهکارهای خلقت است که در غریزه مرد نیاز و طلب و در غریزه زن ناز و جلوه قرار داده است.
ب) شکننده و حساس بودن خانم ها:
بنابراین از یک نگاه ژرف برای زن که وجودش منبع احساسات و عطوفت و مهر طلبی و تمایل درونی اش مبتنی بر محبوب و معشوق بودن است و دوست می دارد که بر دل و جان مرد حاکم باشد بسیار دشوار خواهد بود که از مردی برای ازدواج خواستگاری کند و احیاناً جواب رد بشنود و سراغ مرد دیگری برود به طور قطع این روش نه در شان دختران فهیم، اصیل، نجبیب و پرمهر و عطوفت و نه به صلاح آنان است. این امر با ویژگی های شخصیتی آنها سازگار نیست بدیهی است برای یک مرد قابل تحمل است که از دختری خواستگاری کند و پاسخ رد بشنود و بعد از مدتی از دختر دیگر خواستگاری نماید و احتمالاً باز هم با جواب منفی روبرو شود تا این که سرانجام پاسخ مثبت دختری را برای ازدواج دریافت نماید.
ج) آزادی و زمینه انتخاب اصلح:
پر واضح است که خواستگاری آقایان از خانم ها هرگز به معنای محدودیت آزادی و اختیار خانم ها در انتخاب همسر نیست ازدواج دختر خانم ها باید با آگاهی اراده و اختیار همراه باشد و همه دختر خانم ها حق دارند که از میان خواستگاران داوطلب ازدواج با آنها، آن کس را که اصلح می دانند با آزادی کامل انتخاب کنند. در واقع جریان ازدواج برترین همسر جهان این گونه بوده است که چندین نفر از افراد مختلف به ویژگی های گوناگون و بعضاً بسیار قدرتمند و صاحب قدرت و نفوذ همزمان با علی ـ علیه السلام ـ از دختر پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ خواستگاری می کنند و با این که از همان ابتدا نظر قبلی پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ به شخصیت ممتاز و منحصر به فرد علی ـ علیه السلام ـ این برترین دانش آموخته مکتب اسلام کاملاً واضح و روشن بود و هیچ کس نمی توانست منزلت علی ـ علیه السلام ـ را در نزد پیامبر اسلام داشته باشد، ایشان ارائه پاسخ مثبت به تقاضای علی ـ علیه السلام ـ را به اظهار نظر آزادانه و میل و اراده و انتخاب نور چشم خود زهرای کوثر ـ سلام الله علیها ـ منوط می داند.
تذکر: لازم به ذکر است که برای تشکیل خانواده و زندگی مشترک تنها عشق و علاقه و دوست داشتن کافی نیست بلکه ایمان و اخلاق و تناسب داشتن از نظر فرهنگی، خانوادگی،ظاهری، اعتقادی، مذهبی، و…. از نکاتی هستند[2] که باید به آن توجه شود اما اگر همه ملاک های گزینش همسر از سوی شما مورد توجه قرار گرفته است می توانید این امر را به شکل غیر مستقیم مطرح کنید مثلاً به خانمی از اقوام خود که بسیار مؤمن، رازدار و مورد اعتماد باشد مساله را مطرح کنید تا ایشان به شکل غیر مستقیم و از طرف خود مساله را مطرح کند که اگر آن پسر به دلیلی نخواست برای شما گران تمام نشود و ضربه روحی در بین اقوام شما وارد نشود.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، انتشارات پارسایان.
2. روان شناسی رابطه ها، دکتر غلامعلی افروز، انتشارات نوادر.
3. جوانان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع‌آموزش خانواده، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
4. جوانان و روابط، ابوالقاسم مقیمی حاجی، مرکز مطالعات و پژوهش های حوزه علمیه قم.
پی نوشت ها:
[1] . متن زیر اقتباس از سخنرانی دکتر افروز روان شناس برجسته کشور در گردهمائی های جوانان و جلسات ده ها هزار دانشجو در دانشگاههای مختلف کشور است و این متن در واقع پاسخ به یکی از سوال های متعددی است که جوانان در امر ازدواج از ایشان پرسیده اند یعنی چرا دختر ها نمی توانند یا نباید از پسرهای مورد علاقه و توجه خود خواستگاری کنند این پرسش در هفته نامه پرتو منتشر گردیده است. (هفته نامه پرتو، چهارشنبه 13 آبان 1383، 19 رمضان 1425، ص 5.»
[2] . برای آشنایی بیشتر با ملاک های انتخاب همسر به کتاب جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، نشر پارسایان رجوع فرمائید. بسیار آموزنده و مفید است.
