در انتخاب همسر اوّلین سؤالی که مطرح است این است که چه کسی را به همسری برگزینیم؟ اگر جوانان (دختر یا پسر) بر اساس معیارهای واقعی و به گونه ای همسر برگزینند که با یکدیگر «همشأن» باشند و باصطلاح «با هم جور» درآیند، بسیاری از مشکلات احتمالی در زندگی قابل کنترل می شود. اگر در این مرحله نلغزند پیمودن مراحل دیگر، آسان خواهد بود به جرأت می توان گفت: بیشترین مشکلاتی که در زندگی خانوادگی به وجود می آید به خاطر این است که دختر یا پسر در اینجا به خطا رفته اند و همسر متناسب با خود را انتخاب نکرده اند.[1] اگر بخواهیم این انتخاب صحیح انجام شود باید برای انتخاب معیارهایی داشته باشیم و موارد رعایت تناسب را بدانیم که در ادامه بیان می گردد اما آنچه که مربوط به سوال شماست این است که چنین ازدوجهایی ریسک بالایی دارند و علت این مساله هم این است که فضای حاکم بر این نوع آشنائیها غالباً منطقی نیست و آشنایی و گام برداشتن در راه ازدواج با این نوع آشنائیها غالباً روندی عقلانی را طی نمی کند. با وجود این چنانچه این مسیر پس از آشنائیهای اولیه طبق اصول ایمن و مطمئن و با حضور بزرگتر ها باشد می توان امیدوار به موفقیت بود. به عبارت دیگر مابقی مسیر ازدواج بر اساس اصول و معیارهای حقیقی و معتبر طی می شود و آشنائی اینترنتی تنها در حد یک واسطه نقش ایفا می کند.
معیارهای انتخاب همسر: برای انتخاب باید معیارهایی داشته باشیم. معیارها و ملاکها دو نوع است.[2]
الف: آنها که رکن و اساسند و برای یک زندگی سعادتمندانه حتماً لازم می باشند.
ب: آنها که شرط کمال ازدواج هستند و برای بهتر و کاملتر شدن زندگی اند، و بیشتر به سلیقه و موقعیّت افراد بستگی دارند.
الف: آنها که رکن و اساس یک زندگی هستند.
1- تدیّن: انسانی که دین ندارد در حقیقت مرده متحرّک است کسی که پایبند به دین نباشد هیچ تضمینی به رعایت حقوق همسر و زندگی مشترک ندارد.
حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود:«علیکم بذاتِ الدین». به شما باد که همسر دیندار انتخاب کنید. اگر شخصی دین دار باشد در صورتی که حتی همسرش را دوست نداشته باشد با او بدرفتاری نمی کند. نمی تواند به خود اجازه دهد که به همسرش ظلم کند.
2- اخلاق نیک: منظور از اخلاق نیک «صفات و خلق و خوهای پسندیده در نظر عقل و شرع» می باشد. یکی از مسلمانان نامه ای به این مضمون خدمت امام رضا ـ علیه السلام ـ نوشت و درباره خواستگاری که برای دخترش آمده بود کسب تکلیف کرد: «فردی از خویشاوندانم به خواستگاری دخترم آمده است که سوء خلق دارد اکنون چه کنم؟ دخترم را به او بدهم یا نه؟ شما چه می فرمایید؟ امام در جواب نامه اش فرمود:«لاتُزوجهُ إن کان سَیّئَ الخُلقِ». اگر بد اخلاق است دختر را به او نده.»[3]
نمونه هایی از اخلاق خوب عبارتند از: خوش زبانی، بزرگواری، خوش خلقی، حق پذیری، تواضع عاقلانه، راستگویی، وفا و….
3- شرافت خانوادگی: یکی از صفات اساسی، اصل و نسب خانوادگی است زیرا فرزندان از پدر و مادر، دایی و غیره .. صفات را به ارث می برند. حضرت رسول اکرم فرمود: با خانواده شایسته ازدواج کنید، زیرا عرق «نطفه و ژن ها» تأثیر می گذارند.[4]
4- عقل: برای ایجاد زندگی سعادتمندانه، به عقل و فهم سالم نیاز است. امیر مؤمنان -علیه السلام- می فرماید: بپرهیزید از ازدواج با احمق؛ زیرا مصاحبت و زندگی با او بلاست و فرزندانش نیز تباه می شوند.[5]
5- سلامت جسم و روح: یک سری بیماریهاست که لطمه ای به زندگی نمی زنند و می توان آنها را تحمّل و درمان کرد. منظور از سلامت جسم و روح آن دسته از بیماریها و نقصها و معلولیّتهای جسمی و روحی عمیق و غیر قابل درمان است که در طول عمر همراه انسان است و تحملّش برای همسر مشکل است.[6]
6- کفؤ همدیگر بودن: یکی از مهمترین معیارها در انتخاب همسر کفؤ هم بودن می باشد. کفؤ هم بودن دو همسر یعنی تناسب، همتایی، هماهنگی، همشأنی، سنخیت، همطرازی بین دختر و پسر و به اصطلاح با هم جور درآمدن زن و شوهر. و این متناسب هم بودن در امور مختلف می باشد از قبیل سطح اقتصادی، موقعیت اجتماعی، میزان تحصیلات، همتایی در زیبایی، فرهنگ مشترک داشتن و… .
امام صادق می فرماید:«لو لا اَنَّ الله خَلَقَ امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ لم یکن لِفاطمهَ کفؤٌ علی وجه الارض، آدَمَ فَمَن دوُنَهُ». اگر خداوند امیر مؤمنان علی ـ علیه السلام ـ را نیافریده بود کفؤ و همتایی روی کره زمین از زمان حضرت آدم تا آخر، برای حضرت فاطمه وجود نداشت».[7]
ب: معیارهایی که شرط کمال هستند و برای بهتر و کامل تر شدن زندگی اند و بیشتر به سلیقه و موقعیّت افراد بستگی دارد.
1. زیبایی: یکی از امامان معصوم هنگامی که محاسن و موی مبارکشان را با حنا رنگ کرده و خود را آراسته بود شخصی با تعجّب به ایشان گفت: خود را چه زیبا کرده ای امام فرمود:«نَعَم اِنَّ التمیَّهَ ممّا یزیدُ فی عفهِ النساء…». آراستگی و زیبایی مرد بر عفّت زن می افزاید. البته زیبایی باید در کنار دیگر صفات و معیارها مورد توجّه و بررسی قرار گیرد نه بطور مستقل. یعنی زیبایی بدون تدیّن و عفّت و اخلاق نه تنها امتیازی نیست بلکه آفتی است خطرناک. زیبایی وقتی ارزش دارد که همراه با تدین، عفت و اخلاق و … باشد. پیامبر اکرم -صلی الله علیه و آله – فرمودند کسی که صرفاً برای زیبائی زنی و (همچنین مردی) با او ازدواج کند در او امور ناخوشایند خواهد دید.[8]
2. علم و سواد: این ویژگی در امر «انتخاب همسر» و زندگی مشترک مورد توجّه است و امتیازی برای همسر (دختر یا پسر) محسوب می شود و در تکامل و رشد زندگی و انجام وظایف همسری و تربیت فرزند و … تأثیر خوبی دارد.[9]
در پایان: لازم به ذکر است که فتوای اکثر مراجع عظام نیز به حرمت چنین روابط اینترنتی می باشد. زیرا اکثراً اینگونه روابط با گناه همراه است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. جوانان و انتخاب همسر، مؤلف علی اکبر مظاهری چاپ بیستم، انتشارات پارسایان.
2. احکام روابط زن و مرد و مسائل اجتماعی آنان مؤلف سید مسعود معصومی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ 22.
3. جوانان و روابط، مؤلف ابوالقاسم مقیمی، ناشر مرکز مطالعات پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه.
پی نوشت ها:
[1] . مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، انتشارات پارسایان، چاپ بیستم، ص104.
[2] . همان، ص106.
[3] . همان، ص111.
[4] . همان، ص115.
[5] . همان، ص118.
[6] . همان، ص112.
[7] . همان، ص129.
[8] . همان، ص124.
[9] . همان، ص128.