هر جوانی، طبعاً به ازدواج و تشکیل خانواده علاقه دارد و نیازهای درونی، او را به اقدام در جهت تشکیل خانواده و ازدواج دعوت می‌کند، امّا در این میان، مشکلات و موانعی وجود دارد که مدت‌ها او را از رسیدن به این هدف ارزشمند باز می‌دارد. در موقعیت و شرایطی وظیفه مرد این است که:
1. اصلاح نگرش نسبت به ازدواج
ازدواج آن قدرها هم که فکر کرده‌اید مشکل نیست، بلکه ازدواج یک امر ساده و یک نیاز طبیعی است که زن و مرد به یکدیگر دارند. دو رکن اصلی ازدواج، زن و مرد هستند که در خطبه عقد، پیمان زندگی مشترک می‌بندند، تا در اداره زندگی تشریک مساعی نموده و تا پایان عمر نسبت به همدیگر وفادار باشند. مرد به مقدار امکاناتش چیزی یا مبلغی را به عنوان نشانه صداقت، تقدیم همسرش می‌نماید که در عرف اسلامی، «مهر» نامیده می‌شود. اصل ازدواج همین امر ساده و بی‌تشریفات است که مقدور همه می‌باشد و می توان با همین وضعیتی که در سوال آمده، همسر مناسب و شایسته برای خویش بر گزینید. زنان و همسرانی که ساد‌گی را پذیرا باشند و مؤمن و با اخلاق وجود دارند.
در واقع چیزی که باعث ترس و وحشت بعضی شده و فکر می کند که در شرایط فعلی نمی توانند ازدواج نمایید، یک سری آداب و رسوم و تجملات و توقّعات زاید و غیر ضروری است که بر سر راه ازدواج و انتخاب همسر برای جوانان به وجود آمده است، اگر بتوان نگرش خود را نسبت به ازدواج مطابق آنچه اسلام گفته است، اصلاح نموده، به فکر آداب و رسوم زیاد و غیرضروری نبود مطمئن باشید که زمینه ‌ازدواج فراهم است و می توان دختری را که از نظر معیارهای اسلامی مورد تأیید بوده و خانواده ایشان از نظر فرهنگی، اقتصادی هم‌سطح خانواده فرد می باشد باشد و در عین حال در بند آداب و رسوم تشریفاتی نباشند، برای خویش انتخاب نمایید. افراد زیادی بوده‌اند که با همین وضعیت اقدام به ازدواج نموده و زندگی ساده، سالم و اسلامی را در کنار همسر مهربان و متدین آغاز کرده‌اند.
البته درست است که نادیده گرفتن همه آداب و رسوم و تشریفات مربوط به ازدواج و بر پا نمودن مراسم ساده‌ سخت است شاید این نوع ازدواج کسرشأن افراد باشد شاید به ذهن افراد بیاید که اگر اینگونه ازدواج کنم، دیگران چه خواهند گفت؟ و ده‌ها اشکال و ایراد از این قبیل، امّا به هر حال باید اولویت‌ها را در نظر گرفت و زندگی را براساس واقعیت‌ها و معیارهای اسلامی پایه‌گذاری نمود نه براساس انتظارات و توقعات دیگران و آداب و رسومی که هیچ پایه و اساسی ندارند.
2. مشکلات حقیقی در مورد ازدواج را با کمک و مشورت دیگران برطرف سازید؛
البتّه یکسری مشکلات حقیقی است که آداب، رسوم، تشریفات و تجملات در آن نقشی ندارند مانند شکل انتخاب همسر، بیکاری و بی‌درآمدی جوانان، مسکن و هزینه‌های سرسام‌آور رهن و اجاره و کرایه منزل و… یعنی شاید به ذهن شما بیاید که اگر مراسم ازدواج را با حداقل هزینه و در کمال سادگی برگزار نمایید، مشکلات بعدی را چگونه باید حل کرد، با این مشکلات نیز باید دو نوع برخورد داشت:
الف: چاره‌اندیشی و برنامه بلندمدت؛ راه‌حل‌های درازمدت برای مشکلات بیکاری، مسکن و… جوانان بیشتر مربوط به مسئولان مملکت و مربیان جامعه است که باید برای کل جامعه چاره‌اندیشی کنند. البتّه تسهیلاتی ـ ولو محدود ـ از سوی دولت برای ازدواج جوانان در نظر گرفته شده که در صورت واجد بودن شرایط شما می‌توانید از آن استفاده نمایید.
ب: چاره‌اندیشی و راه‌حل‌های کوتاه مدت؛ چاره‌اندیشی و راه‌حل‌های کوتاه مدت بیشتر مربوط به خود و خانواده است. اگر برای فرد مقدور است در ایام تعطیلات یا یکی دو ساعت در طول روز به کار ولو کارهای عادی،‌ مشغول شده و پول آن را پس‌انداز کند. همچنین می توان مقداری از هزینه‌های زندگی‌ را کم نمود. مشورت با دیگران نیز برای کاریابی مفید است.
3. به امدادهای الهی جدّاً امیدوار باشید؛ خداوند و پیشوایان ما، در این‌باره به جوانان وعده‌های امیدبخشی داده‌اند و بر ما واجب است که به عنوان یک مسلمان به این وعده‌ها ایمان داشته باشیم، وعده‌های آن بزرگواران تخلف‌ناپذیر است. خداوند می‌فرماید: «مردان و زنان بی‌همسر خود را همسر دهید، اگر فقیر و تنگ‌دست باشند خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌سازد، خداوند گشایش‌دهنده و آگاه است.»[1] پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ درباره زیاد شدن روزی با ازدواج می‌فرماید: «زن بگیرید؛ زیرا که ازدواج کردن روزی شما را بیشتر می‌کند»[2] در جای دیگر می‌فرماید: «… هر کس از ترس تنگدستی ازدواج نکند از ما نیست.»[3] تجربه نیز نشان داده است جوانانی که با فقر و تنگدستی امّا با توکل و امید به خدا ازدواج نموده‌اند، سریعاً‌ مشغول به کار شده و زندگی‌شان سامان یافته است.
4. اگر احساس نیاز به ازدواج شدید بود و از طرفی حتّی با رعایت راه‌حل‌های مذکور اقدام به ازدواج مقدور نیست، سعی کنید که با واقع‌نگری، عبادت و ورزش، تا حدودی این نیاز را کنترل نموده، و در فرصت مناسب‌تری به ازدواج اقدام کنید.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سیدمهدی شمس‌الدین، انتخاب همسر و ازدواج، انتشارات شفق، 1378.
2. علی قائمی، تشکیل خانواده در اسلام، انتشارات امیری، 1378.
3. اسدالله محمدی‌نیا، بهشت جوانان، انتشارات سبط اکبر، 1379.

پی نوشت ها:
[1]. نور/33.
[2]. راوندی، النوادر، ص36؛ حر عاملی، محمدحسن، وسایل‌الشیعه، ج3، ص7.
[3]. حر عاملی، محمدحسن، وسایل الشیعه، ج3، ص5.