آیه 102 سوره مبارکه «بقره» درباره مواد درسی است. امام کاظم علیهالسلام هم علم بدون ایمان و خداشناسی را مضر میدانند.
در ادامه، بخشی از این مطالب با موضوع «سخنان امام کاظم(ع)» که در 22 مهرماه سال 1360 در برنامه درسهایی از قرآن ایراد شده است تقدیم مخاطبان میشود.
نکته 1) علوم دانشگاه به ما میگوید که چگونه باید زندگی کرد، اما به ما نمیگوید برای چه باید زندگی کرد که این ضعف بزرگی در دانشگاههای شرق و غرب است.
نکته 2) قرآن در مورد مواد درسی یک آیه دارد که میفرماید: «وَ یَتَعَلَّمُونَ ما یَضُرُّهُمْ وَ لا یَنْفَعُهُمْ»(بقره/102) بعضیها در دانشکدهها و دبیرستانها درس میخوانند و چیزهایی میخوانند که ضرر دارد.
نکته 3) شناخت خدا و درک هستی انسان اهمیت بسیاری دارد البته شناختها با هم متفاوت است؛ به امیرالمؤمنین(ع) گفتند: شما عبادت میکنید، آیا خدا را دیدهاید؟ فرمود: «مَا کُنْتُ أَعْبُدُ رَبّاً لَمْ أَرَهُ»(کافى، ج1، ص97) من تا خدا را نبینم عبادت نمیکنم، منتهی با چشم نمیبینم با دل و قلب میبینم.
اولین علمی که مفید است
نکته 4) امام کاظم(ع) میفرماید: علم حقیقی این است که بدانی این هستی زیر نظر است. بنابراین اولین علم مفید این است که خدا را بشناسی؛ «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَهُ»(زالزال/7) وقتی فهمید که این هستی زیر نظر است و مطمئن شد که هر کاری ضبط میشود خطا نمیکند.
نکته 5) امام کاظم(ع) میفرماید: اگر ایمان بود، بقیه نیز رتبه دارد و اگر ایمان نبود، هر چه انسان یاد بگیرد ضرر آن بیشتر است.
خدا از انسان چه میخواهد؟
نکته 6) «أَنْ تَعْرِفَ مَا أَرَادَ مِنْکَ» خدا میخواهد که روز به روز حرکت شما به سوی او باشد و حرکت تکاملی و رو به جلو باشد. «قُلْ رَبِّ زِدْنی عِلْماً»(طه/114) روز به روز علم ما بیشتر شود. ما اگر خودمان را کشف کنیم، خیلی علم داریم.