برخی به خطا تصور می‏کنند که ذوالفقار یعنی، شمشیری که دو تیغه دارد و بر همین اساس، در نقاشی‏ها و حتی فیلم‏ها، آن را دو تیغه نشان می‏دهند در حالی که چنین نیست. ذوالفقار یعنی چیزی که دارای مهره ‏ها و شیارها و حفره‏ ها است.
فقار جمع فقره (مهره های کمر) و فقره (شیارها و حفره ‏ها) است.
شمشیر مفقّر یعنی، شمشیری که شیارهای باریک و با عمقی اندک یا حفره هایی در وسط تیغه دارد. شیارها از وسط تیغه، به سمت بیرون کشیده شده است. به شمشیر امام علی(ع) ذوالفقفار می‏ گفتند چون روی تیغه آن حفره‏ های (گودی‏ ها) کوچک و زیبایی، جهت تزیین داشت. هم چنین گفته ‏اند روی تیغه آن – از کنار دسته تا نوک – شیاری بلند و باریک داشت که شیارهایی باریک از آن شیار بلند به طرف نوک شمشیر در دو طرف ایجاد شده بود، بنابر این فقار یعنی، بریدگی‏ها، شیارها و گودی‏ها، محروم شدن و مهره‏های کمر، این معنا، هیچ شباهتی به دو تیغه بودن، ندارد. تنها ابن شهر آشوب گفته است و کان ذوالفقار ذا شعبتین؛ ذوالفقار دو تیغه داشت که به نظر می‏آید برداشت شخصی او، از معنای ذوالفقار است.
در روایتی منسوب به امام صادق(ع) آمده است که:”ذوالفقار بدین جهت این نام گرفت که در وسط تیغه در طول آن، شیاری بود که آن را به مهره ‏های کمر تشبیه کرده بودند.” هم چنین از آن حضرت نقل شده است:”بدان علت به شمشیر حضرت علی(ع)، ذوالفقار می‏گفتند که آن را بر هر کس می‏زد، در دنیا از زندگی و در آخرت از بهشت محروم می‏شد.”
صدوق گوید:”ذوالفقار شمشیری است که پیامبر(ص) به امام علی(ع) داد و بدین جهت این نام گرفت که در پشت آن مهره ‏هایی چون مهره‏ های کمر انسان بود، یا بدین جهت که کمر کافران را قطع می‏کرد.

منبع:افکار