اهميت آشنايي با مهارتهاي اجتماعي
همة ما بخش عمدة زندگي خود را در ارتباط با ديگران سپري ميكنيم، و يا در فكر آن به سر ميبريم. تحقيقات نشان داده است كه 75 درصد اوقات روزانة ما صرف ارتباط با ديگران ميشود و شايد بتوان گفتكه 75 درصد موفقيتهاي ما به روابطمان وابسته است.
اگر ما بتوانيم هر چه بيشتر ارتباط مؤثري و موفقتري داشته باشيم، موفقيت چشمگيرتري به دست ميآوريم، در غير اين صورت شكست خواهيم خورد. امّا عليرغم اين كه ارتباط با ديگران تا اين حد حياتي و مهم است، ناتواني عمدة ما نيز، همين جاست.
در اين دنياي پيچيدة روابط، آنچه بيش از هر چيز مورد نياز است، آشنايي با اصول و مهارتهاي اجتماعي و روشهاي تأثيرگذاري و نفوذ در ديگران است.
داشتن روابط اجتماعي و آشنايي با اصول و مهارتهاي ارتباطي براي همه مفيد و حياتي است. امّا براي روحاني كه رسالت تبليغ دين و هدايت و رهبري جامعه را بر عهده دارد و مردم دين و مذهب را در گفتار و رفتار او جستجو ميكنند، از اهميت بيشتري برخوردار است.
مطمئنا بارها شاهد بودهايد كه اشخاصي در كمترين زمان، چنان در ديگران تأثير مثبت و خوبي گذاشتهاند كه به راحتي توانستهاند توجه مردم را به خود جلب كنند و از طريق ارتباط سالم و سازنده احكام و معارف الهي را تبيين نمايند، حال آن كه افراد ديگري، عليرغم ارتباط طولاني و سالها تبليغ، چنين موفقيتي نداشتهاند.
اگر مي خواهيم در زندگي خود موفق باشيم، و معلم، استاد، سخنران و به طور كلي يك فرد روحاني تأثيرگذار و پرنفوذ بايد با اصول و مباني روان شناسي اجتماعي آشنا بوده و بداند كه چگونه با ديگران ارتباط سالم و سازنده برقرار نمايد.
مطالعه كتابهاي زير ميتواند براي بسيار مفيد و راه گشا باشد:
1.مهارت گفتگو (فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه های اسلامی) نوشته جواد ایروانی، ویراستاران: محمدسعید رضوانی، هادی بزدی ثانی، عبدالله غلامی، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی .
2. روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر سیدمحمد طباطبائی، ترجمه محمدجواد حجتی کرمانی، به اهتمام سیدهادی خسروشاهی، انتشارات بوستان کتاب قم.
3. شیوه های برقراری ارتباط (روابط اجتماعی از دیدگاه روانشناسی اجتماعی)، مایکل آرگایل، ترجمه: عادل ابراهیمی و مرضیه محقق، ناشر لویه.
4. پایههای روابط اجتماعی از دیدگاه اسلام، محمدتقی ناطقی، انتشارات نسیم انتظار.
5.آداب معاشرت برای همه، شهین دخت بهزادی، انتشارات هیرمند.
6. مهارتهای ارتباطی، کریس کول، ترجمه محمدرضا آل یاسین، انتشارات هامون.
7.روشهای جذب و متقاعد کردن دیگران، دیوید لیبرمن، ترجمه امیرحسین مکی، انتشارات نسلنواندیش.
8. 21 قانون شکست ناپذیر مذاکره، برایان تریسی، ترجمه افشین ابراهیمی، انتشارات نسل نواندیش.
9. آیین روابط مؤثر، آنتونی الساندرا، ترجمه محمدرضا آل یاسین، انتشارات هامون.
10. آموزش گفتار، پل ژاگو، ترجمه نیلوفر خوانساری، انتشارات ققنوس.
11. چگونه دیگران را شیفته خود کنیم. نیکولاس بوتمن، ترجمه هایده غلامی، انتشارات طلایه.
12. پایههای روابط اجتماعی، محمدرضا صادق، انتشارات اشاره.
13. روان شناسي اجتماعي كاربردي، استوارت ازكمپ، ترجمة فرهاد ماهر، انتشارات آستان قدس رضوي، چ دوم، 1370.
14. انسانهاي مؤثر، استفن كاوي، ترجمه: مهدي قراچهداغي، نشر پيكان، چ اول، 1377.
15. تكنيكهاي ارتباط با فرد و خانواده، دكتر مصطفي اقليما، انتشارات سازمان بهزيستي، چ دوم، 1379.
16. ارتباطات ميان فردي، جولياتي وود، ترجمة مهرداد فيروز بخت، انتشارات مهتاب، چ اول، 1379.
17. روان شناسي اجتماعي، لوك برار و همكاران، ترجمه: حمزة گيتي، نشر ساوالان، چاپ اول، 1380.
18. روان شناسي اجتماعي، (روابط ميان گروهي، انحراف اجتماعي، شخصيت و رفتار اجتماعي) والتر جي، استفان و همكاران، ترجمه: احمد رضواني، انتشارات آستان قدس رضويي، چ اول، 1380.
19. روان شناسي اجتماعي، نظريهها، مفاهيم و كاربردها، يوسف كريمي، نشر ارسباران، چ چهارم، 1377.
20. روانشناسي اجتماعي با نگرش به منابع اسلامي، جمعي از مولفان، انتشارات سمت و پژوهشکده حوزه و دانشگاه، اول 1382.
مطالعه كتابهاي ياد شده ميتواند بسيار مفيد باشد. البته هيچ گاه اتنظار نداشته باشيد كه همة اصول و روشهاي روابط اجتماعي را در يك كتاب به صورت سازمان يافته و خلاصه بيابيد. بايد چندين كتاب را مطالعه نماييد تا به مباني نظريه روانشناسي اجتماعي آشنا شويد و در ضمن نكات كاربردي هر ديدگاه را يادداشت نماييد.
توجه به نکات زير ضروري است:
1. برخي مطالب كتابهاي ياد شده به دليل اين كه ترجمه هستند، ممكن است با برخي اصول و معيارهاي جامعه ما سازگاري نداشته باشد؛ لذا سعي شود از ميان روشهاي متعدد، روشهايي را كه در جامعه ما قابل اجرا باشد، انتخاب گردد.
2. صرف آشنايي؛ اصول روان شناسي اجتماعي كافي نيست و نميتواند فردي موفق و با نفوذ بسازد، بلكه علاوه بر آن بايد هميشه اصول مورد نظر را تجربه و تمرين کرد. بدون تمرين و تجربة عملي نمي توان در روابط اجتماعي موفق بود.
3. نكته ديگر كه در اين خصوص بايد توجه داشت اين است كه در هنگام تمرين مهارتهاي اجتماعي و شيوه ارتباط با ديگران بايد دقت نمود تا رفتار ظاهري و تصنّعي جلوه نكند.
4. توجه به ويژگيهاي سنّي، جغرافيايي، جنسيتي و زباني مخاطبان از ديگر عوامل موفقيت در روابط اجتماعي است.