اعتقاد به ظهور منجی و هدایت گر واقعی بشریت، ایده ای بوده است که تاریخ آن به تمامی ادیان الهی باز می گردد و انبیاء بزرگ ما، از محقق شدن وعده های الهی و گسترش عدل الهی در جهان خبر داده اند و در طول عمر بشریت، تمامی فرستادگان الهی، مردم را با آیندۀ روشن آشنا می ساختند و آنان را آماده درک چنین ایامی می نمودند. چنانچه قرآن کریم بر این مطلب صحّه می گذارد و عقیده به فرهنگ عدل جهانی را به قرن ها پیش منوط می دارد و می فرماید: «و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر انّ الارض یرثها عبادی الصالحون» ؛ یعنی ما در کتاب تورات و زبور درج نمودیم که عاقبت زمین را بندگان شایسته به ارث خواهند برد؛ که امام باقر (ع) در مورد این آیه می فرمایند: «هم اصحاب المهدی (ع) فی آخرالزمان» ، یعنی این وارثان زمین، یاوران حضرت مهدی (عج) در آخرالزمان می باشند. هشتمین امام شیعیان جهان نیز، در مورد مسائل و رخدادهای عصر غیبت و ظهور امام عصر (عج)، بیاناتی شیوا و راهگشایی دارند که بیش از پیش، این آینه زلال الهی و آرامش بخش هستی را به ما می نمایاند که به ابعاد مختلف این فرمایشات وحیانی می پردازیم:

1ـ غیبت و فلسفه آن
بی شک، وجود اقدس حضرت مهدی (عج) بنابر مصالح الهی و تقادیری که به خیر و صلاح بندگان می باشد، از چشم بشریت پوشیده شده اند و تا زمانی که زمینه کافی و لازم و بنابر مشیّت الهی برای ظهور آن حضرت فراهم نشود، آن حضرت طلوع نمی کنند. در اخبار و روایات فراوانی، معصومین بزرگوار ما، علّت و فلسفۀ عدم حضور حضرت مهدی (عج) را مشخص نموده اند. از آن جمله، برای غیبت امام، به بیعت نکردن او با افراد ـ ظالمان ـ اشاره شده است. پر واضح است که اگر چنین انسان کاملی بخواهد با آن علم و قدرت الهی خویش، جهان را از پلیدی ها و مظالم پاک نماید، باید نسبت به هیچ حزب و گروهی، اغماض و سستی نشان ندهد و مقابل تمامی تباهی ها و فسادهای افراد تجاوزگر را بگیرد و این مستلزم آن است که هیچ گونه توافق نامه یا معاهدۀ مبنی بر عدم تنش و یا رویارویی نداشته باشد تا بتواند با تدبیرات خاص الهی آن حکومت ایده آل را سرپا کند و مشکلات بجا ماندۀ بشریت را مرتفع سازد و این مطلبی است که وجود مقدس امام رضا (ع) به آن اشاره کرده و می فرماید: «گویا شیعیانم را می بینم که هنگام به شهادت رسیدن امام حسن عسکری (عج) در جستجوی امام خود در همه جای دنیا، بر می آیند ولی او را نمی یابند، راوی می گوید: عرض کردم برای چه یابن رسول الله؟ فرمودند: برای اینکه امام ایشان از نظرها غایب خواهد گشت. عرض کردم، چرا امام ایشان غایب می شود؟ حضرت فرمودند: «برای اینکه وقتی با شمشیر قیام کند، بیعت هیچکس بر گردن او نباشد.»

2ـ ناگهانی بودن ظهور
یکی از سنّت های الهی، هماره در بین ادیان مختلف این بوده است که برای انجام کارهای خوب و نیکو به آنها مهلت داده می شود و این خود از لطف و مرحمت الهی می باشد، چنانچه به قوم موسی (ع) و اقوام دیگر در دوری
آن حجج الهی از مردم مهلت داده می شد تا آنان سیره آن حجت الهی و دستورات او را اجرا کنند و اگر در این مدّت، به وظایف و دستورات الهی عمل نمی کردند، با ظهور وعده های الهی که از قبل به آنان تفهیم شده بود، مهلت توبه و انابه از آنان گرفته می شود و دیگر راهی برای نجات نداشتند. چنانچه قرآن کریم می فرماید: «یوم یأتی بعض ایات ربک لاینفع نفسا ایمانها لم تکن آمنت من قبل ارکسبت فی ایمانها خیراً» ؛ یعنی روزی که وعده های الهی محقق شود و ناگهانی فرا رسد، هیچ ایمانی دیگر کارگر نمی شود مگر آنکه قبل از آن ایمان آورده باشند یا کارهای خوب انجام داده باشند. ظهور حضرت مهدی (عج) نیز بطور فجاه و ناگهانی صورت می گیرد تا همین سنّت لایتغیر الهی، تحقق پذیرد و به خاطر همین است که وقت ظهور را کسی جز خداوند متعال نمی داند تا بندگان بیشتر به سوی اعمال نیک، بشتابند، چنانچه امام هشتم شیعیان می فرمایند: «بعد از امام حسن عسکری (ع)، حجت قائم امام است که اصل ایمان در زمان غیبت انتظار وی را می کشند و بعد از ظهور از وی فرمان برداری می کنند. اگر عمر دنیا جز یک روز باقی باشد، خداوند آن روز را چنان طولانی می کند تا او بیاید و جهان را بعد از اینکه پر از ظلم و جور شده است، از عدل پر می کند. نمی توان وقت آن را تعیین کرد، پدرم از پدرش و آن حضرت از پدرانش از علی (ع) روایت کرده اند که از رسول خدا (ص) سؤال شد، قائم (عج) که از نسل شماست کی ظهور می کند؟ فرمودند: «آمدن وی مانند آمدن روز رستاخیز است که جز خدا وقت آن را نمی داند. این مطلب در آسمان ها و زمین گران آمده و بطور ناگهانی و و بغته به سوی شما خواهد آمد.»

3ـ آزمون دشوار الهی در عصر غیبت
با جرأت می توان گفت که تمامی زندگی مردم از ابتدای تولد تا جدایی آنان از این دنیا، یک آزمایش نسبت به اعمال و رفتار آنان می باشد و خداوند مدّتی را که، به بندگان وقت داده است تا در این دنیا زندگی کنند، در آن امواجی از سختی ها و بلاها را خواهند دید و با صحنه های گوناگون زندگی مواجه می شوند تا سره از ناسره تشخیص داده شود و بندگان خوب و شایسته الهی محک بخورند و لایق نعمت های خاص الهی گردند، قرآن کریم در این باره می فرماید: «الذی خلق الموت والحیوه لیبلوکم ایّکم احسن عملاً» ؛ یعنی خداوند مرگ و زندگی را برای این خلق کرده است که بندگان خوب شناخته شوند و مورد آزمایش قرار گیرند. عدم حضور حجت الهی نیز خود یک آزمایش عظیم الهی می باشد که بنابر نص صریح روایات ما، عده ای در دین پا برجا می مانند و عده ای نیز در غفلت کامل دین خود را از دست داده یا در اصول و ارزش های خویش، ضعیف می شوند، چنانکه عده ای خبر از عدم وجود آن حضرت می دهند و آن حضرت را زیر سؤال می برند و عده ای کاملاً غرق در شهوات و مستی های دنیوی می شوند و با تمام وجود با ارزش های دینی مقابله می کنند و از هیچ کوششی دریغ نمی کنند. از آن طرف شیعیان خالص حضرت مهدی (عج) مانند کوهی آهنین در پی تقویت ایمان خود بر می آیند و روز به روز اشتیاق آنان به آن حضرت بیشتر می گردد تا آن حضرت طلوع کند و بتوانند در خدمت آن حضرت به اصلاحات جهانی و اصلاح بشری بپردازند. محمد بن ابی یعقوب بلخی می گوید: از حضرت امام رضا (ع) شنیدم که می فرمودند: «به زودی مردم مبتلا به آزمایش و امتحان سختی خواهند شد، به این معنا که به وسیله طفلکی که در شکم مادر و یا شیرخوار می باشد امتحان می شوند و کار به جایی می رسد که در ایام غیبت، می گویند حضرت مهدی (عج) ناپدید شده است و یا مرده است و دیگر امامی نیست، در حالی که پیغمبر خدا بارها (مانند مدتی که حضرت در غار حرا بودند و یا سه سال که در شعب ابی طالب بودند و یا سه روزی که در غار ثور بودند) از نظر مردم ناپدید می شوند، آگاه باشید که من هم به زودی وفات می کنم» امید است که خداوند متعال همه ما را از شیعیان و دوستان واقعی امام رضا (ع) و یاوران واقعی امام عصر (عج) قرار دهد.