دستوراتى که در نماز به جا آورده شود و گفته شود، بندبند آن همه آموزنده است ، و هر بند آن راه و رشته اى در خداشناسى است ، و آیین و روش آموزش زندگى و بندگى است .
نماز بزرگ ترین دستور خداوند مهربان به بندگانش است تا از کار بستن به آن در هر دو سرا، سرفراز و کامروا بوده باشند.
نماز انسان را فرشته خو مى کند؛ زیرا که نمازگزار از همه ی بدى ها پاک است . هر کس که نمازگزار است ، پاکیزه خوى و نیکوکردار و نیکو رفتار است ، از درنده خویى ، بدگویى ، تنبلى و ولگردى بیزار و برکنار است.
نمازگزار با آفریدگارش گفتگو مى کند و جسته جسته بدان جا مى رسد که همیشه و همواره خودش را در پیشگاه او مى بیند، هیچگاه خودش را فراموش نمى کند، پیوسته کشیک خویش مى کشد تا درست گفتار و نیکو کردار و پاکیزه رفتار باشد و مى باید که با انجام دادن این آیین و روش بسیار سودمند، ارزشمند و گرانبها، دارد خودش را راست و درست مى سازد. پیامبر بزرگوار اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: اگر مى خواهید با خدا گفتگو کنید نماز بخوانید، و اگر مى خواهید خدا با شما گفتگو کند قرآن بخوانید.
نمازگزار در هر شبانه روز چند بار از آفریدگارش مى خواهد که او را به راه راست و درست بدارد، راهى که همه پیامبران و دیگر بندگان شایسته اش بر آن بوده اند. و از گمراهى که راه بدکاران است دورى مى جوید.
نمازگزار افتادگان را دستگیرى مى کند، و با بیچارگان مهربانى مى کند، و با مستمندان دلسوزى مى نماید، و با همه فروتنى دارد و خودگذشتگى نشان مى دهد و از دشمنان دین و آیین خدایى چشم مى پوشد.
نمازگزار باید نخست وضو بسازد و تن و پوشاک او پاک باشد تا بتواند در پیشگاه خدایش بار یابد و با او سخن بگوید که : پاک شو اوّل و پس دیده بر آن پاک انداز کم کم آگاه مى شود که جان نمازگزار هم باید مانند تن و پوشاک او پاک باشد. و چون جان آدم پاک شده است آنچه که از او پدید مى آید پاک خواهد بود که : از کوزه همان برون تراود که در اوست . پس نمازگزار راستین ، پنهان و آشکار او، درون و بیرون او، دست و دهن او، اندیشه ها و پیشه هاى او، خواسته ها و کار و کوشش او همه پاک اند .
برگرفته از کتاب پندهای حکیمانه علاّمه حسن زاده آملی حفظه الله ، نوشته عبّاس عزیزی
