با توجه به وجود مشکلات روحی زیاد و عدم اعتماد به نفس، احساس نیاز شدیدی به استاد اخلاق دارم. لطفاً مرا راهنمایی کنید؟
ابتدا باید گفت که مشکلات در زندگی همیشه وجود دارند، اما این ما هستیم که با عقل و مشاوره و کمک دیگران می‌توانیم به آن جهت دهیم و با کمک دعا و نیایش و قدرت ایمان بر آن غلبه کنیم. در ادامه به برخی از راه‌های غلبه بر مشکلات اشاره می‌کنیم و بعد از آن در مورد اعتماد به نفس، اخلاق و اهمیت مشاوره سخن می‌گوییم و در آخر یک نگاه کلی به بحث خواهیم داشت.
برخی از راه‌های شناختی و عملی برای غلبه بر مشکلات
1. مشکلات همگانی است؛ مرفه‌ترین افراد هم مشکلات و فشارهای کاری خود را دارند. با نگاهی دقیق به افراد جامعه در می‌یابیم که بسیاری از افراد با سخت‌ترین مشکلات مبارزه می‌کنند که نسبت به مشکل ما واقعا بسیار پیچیده‌تر و دشوارتر است.
2. بی‌صبری و تحمل کم در سختی‌ها غالبا گرفتاری را دو برابر می‌کند. اول ما مشکل را یک امر غیر قابل حل در نظر می‌گیریم و بعد این اندیشه غلط باعث افسردگی و تشویش در ما می‌شود.[1] آری با ارزشترین سنگ‌های قیمتی در اثر تحمل و انتظار در زیر فشار سنگ‌ها به این مقام رسیدند.
گویند سنگ لعل شود در مقام صبر
آری شود ولیکن به خون جگر شود
3. سعی کنید مشکل خود را حل کنید؛ بسیار پسندیده است که با یک فرد متخصص آن را حضوراً مطرح کنید. توجه داشته باشید همیشه به مشکل فکر کردن و دنبال راه حل نرفتن، خود دو مشکل است:
الف- خود آن مشکل که با آن روبرو هستید.
ب- دغدغه و تشویشی که با چه کنم چه کنم برای شما حاصل می‌شود. پس از همین ابتداء به خودتان بگوئید که مشکل من قابل حل است. من از مشاوران خوبی می‌توانم برای حل مشکلم کمک بگیرم. آینده روشن است.
4. سعی کنید توانمندیهای خود را روی کاغذی بیاورید و نعمت‌هایی را که از آن بهره‌مند هستید را فهرست نمایید. حتما خواهید دید که الطاف و مهربانی‌های خداوند بر شما احاطه دارد.
5. از افرادی که همیشه حرف‌های مأیوس کننده می‌زنند فاصله بگیرد و در عوض دوستان مثبت اندیش و معقول برای خود پیدا کنید. [2]
6. مربیّان تعلیم و تربیت می‌گویند: اگر مردم به دنبال آرامش که در مذهب و دعاهای مذهبی پنهان است می‌رفتند، بیشتر این مشکلات حل می‌شد. پس شما از قدرت ایمان و توکل به خداوند کمک بگیرد. ویلیام جمیز روان شناس مشهور می‌گوید: ایمان نیروی است که در جاهایی که همه وسایل مادی بی اثر می‌ماند موثر واقع می‌شود، درمان می‌کند، برمی‌انگیزد و …
7. توجه داشته باشید که بسیاری از بزرگان اذعان دارند که مشکلات زندگی نقش سازنده‌ای در رشد و تعالی آنها داشته است. فقط کافی است خود را نبازیم و دنبال راه حل خوبی(بدون از دست دادن تعادل عاطفی و احساسی) بگردیم؛ و توجه داشته باشید راز زندگی در آن چیزی نیست که اتفاق می‌افتد. بلکه در واکنش مثبت و عاقلانه‌ایست که شما نسبت به آن اتفاق‌ها نشان می‌دهید.
کارل منینکر روان شناس مشهور معتقد است انسان سقوط می‌کند نه به این سبب که شکست خورده‌است بلکه به این دلیل که چنین می‌پندارد(که شکست خورده). بنابراین تصور نکنید شکست خورده‌اید، بزرگ بیندیشید، اعتقادات بزرگ و قوی(توکل به خدا، ایمان و …) داشته باشید، دعاهای بزرگ کنید، و اعمال بزرگ(نه خارج از توان خود که اینجا لازم است از مشاور و متخصص کمک بگیرید) انجام دهید، کار و تلاش را به اینها بیفزایید، و در نتیجه، رمز پیروزی بر مشکلات را به دست خواهید آورد.[3]
اعتماد به نفس
نیروی باور کلید طلایی اعتماد به نفس است.[4] باور به اینکه خدا شما را تنها نمی‌گذارد، خداوند مهربان با شماست، کارهای خداوند حکیمانه است، و باور به اینکه او در نهاد شما استعداد و توانمندیهای بسیار خوبی گذاشته است. با مجموع این نیروها شما می‌توانید بر مشکلات خود فائق آئید. شما اگرخجالتی هستید می‌توانید از این نیروها کمک بگیرید. به توانمندیهای خود ایمان داشته باشید، برای رفع خجالت تمرین کنید، از جملات مثبت تأکیدی استفاده کنید. (مثل من می‌توانم، برای خجالت خود دلیل منطقی‌ای می‌خواهم و …) ابتدا از فرد آشنا و نزدیک شروع کنید، بعد افرادی مثل دوستان هم بحث، تمرین کنید، با اعتماد به نفس در بین گروه خود سخن بگویید، حرف دلتان را بزنید، لیستی از کارهایی که بدون خجالت در جمع انجام داده‌اید را تهیه کنید، و همراه داشته باشید و دائما مطالعه کنید. پیش مشاور بروید و با اعتماد به نفس با او سخن بگوئید، مشکلات خودتان را به همان زیبایی که نوشته‌اید برای ایشان بشمارید، و منتظر راه حل او باشید.
استاد اخلاق
اگرچه دست یابی به استادان اخلاق مشکل است، اما ما می‌توانیم از زندگانی استاد بزرگ اخلاق، امام خمینی (ره) درس بگیریم، کتاب‌های ایشان را مطالعه کنیم و خودمان را به این الگو صحیح نزدیک‌تر کنیم. چه خوب است ما به سخنان دلسوزانه بزرگان گوش بدهیم و عمل کنیم. حضرت آیت‌الله بهجت که به اخلاق و ورع معروف هستند می‌فرمایند: بهترین کار برای شما این است که به واجبات خود عمل کنید و از محرمات الهی دوری کنید. بعد همین عمل کردن‌ها باعث رشد بیشتر می‌شود به شرط اینکه این دستورالعمل را پیاده کنیم. ما می‌توانیم از همین الان شروع کنیم، حتی از پشت میز مطالعه نسبت به گناهان گذشته توبه کنیم و جدی سعی کنیم به دستور فوق عمل کنیم و این راه به قول اساتید اخلاق، برترین راه است به شرط اینکه با توسل به ائمه ـ علیهم السلام ـ صورت بگیرد که البته مقدار آن هم باید درشروع کار زیاد نباشد(آهسته و پیوسته). آری حضرت علی ـ علیه السلام ـ می‌فرمایند: کار خوب اگر مدام و کم باشد(اکتفاء به واجبات و محرمات) بهتر است از کار خوب زیادی است که ملال آور باشد.
بهترین یار و همراه
وقتی از بزرگان از موفقیت‌ها سؤال می‌کنیم، هنگامی که به افرادی که از سخت‌ترین شرایط عبور کردند رجوع می‌کنیم، زمانی که رمز پیروزی مردان بزرگ را در کتاب‌ها مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم که آنها به مشورت بسیار اهمیت می‌داده‌اند. امروزه مشاوره جزء فرهنگ افراد تحصیل کرده شده است. آنها برای تحصیل، شغل، ازدواج، مشکلات زندگی، تغذیه و … از مشاوران کار آزموده استفاده می‌کنند و طبق فرمایش حضرت علی ـ علیه السلام ـ با مشورت با آنها عقل با تجربه و کارآزموده، آنها را به عقل خود پیوند زده است در نتیجه بجای درجا زدن، عبور از موانع و رسیدن به پیروزی را یاد می‌گیرد. حضرت رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ نیز در این باره فرموده‌اند: هیچ نیروی پشتیبانی همچون مشورت نیست.[5]
نکته پایانی: به نکاتی که در مورد غلبه بر مشکلات گفته شد به صورت کلی نگاه کنید و از مجموع آنها کمک بگیرید. برای پیروزی هرگز ادغام شدن در مشکل راه خوبی نیست. به حل مشکل بیندیشید و از متخصصان امر حتماً استفاده کنید. و از فعالیت‌های نشاط‌آور استفاده کنید چرا که آرامش و نشاط، روحیه شما را برای موفقیت بیشتر، اعتماد به نفس بالاتر و حل مشکلات بالا می‌برد. به نکات زیر توجه کنید:
1. تحرک داشته باشید. بیرون بروید در هوای تازه قدم بزنید از طبیعت استفاده کنید. اکسیژن بیشتری بگیرید تا سرحال‌تر شوید.[6]
2. از کتاب‌هایی مثل لطیفه، شعر، کشکول استفاده کنید. تبسم و لبخند زدن را تمرین کنید چرا که آن مثل ورزش دو درونی است. (مانند دونده به آرامش دست می‌یابید و بر نگرانی‌ها فائق می‌آیید. ) از خود می‌پرسم چرا اخم کرده‌ایم؟ چرا؟
3. از گفتگوی مثبت با خود و دوستان استفاده کنید[7](توجه به استعدادها و راه‌های کسب روشهای زندگی بهتر).
4. پرهیز از افکار آزارنده خود و دوستان و …(مشکل فعلی را همیشه از یک بعد نگاه نکنید. به موفقیت‌های خود که از سختی‌ها حاصل شد بیندیشید.)
5. دوش آب ولرم بگیریدو با حوله پس از استحمام بدن خود را چند دقیقه ماساژ دهید. [8]
6. از رنگ‌های روشن استفاده کنید و همراه خود عطر داشته باشید.
7. از مصاحبت از دوستان و خانواده خود لذت ببرید سعی کنید. فقط به نکات منفی آدم‌ها نگاه نکنید. زمینه تفریح کوتاه و سالم را فراهم آورید.
8. از خستگی مطبوع از کار بدنی و ورزش متعادل و منظم از لذت خواب عمیق‌تر و در نتیجه آرامش بیشتر استفاده کنید و لذت ببرید.[9]
معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
1. راز کامیابی در بحران‌های زندگی، دکتر آل سیبرت، ترجمه امین برجسته، انتشارات خدمات فرهنگی کرمان
پی نوشت ها:
[1] . آلبرت الیس، احساس بهتر، بهتر شدن، بهتر ماندن، مهرداد فیروز، بخت موسسه خدمات فرهنگی رسا، ص58.
[2] . اولریش پرامان، راز خوشبختی، مترجم: کتایون تجلی، تهران، نشر پیدایش، 1381، ص 142.
[3] . نورمن وینست پیل، باز هم مثبت درمانی، مترجم: فریبا مقدم، نشر اوحدی، 1376، ص 134.
[4] . همان، ص290.
[5] . شرفی، محمدرضا، جوان و نیروی چهارم زندگی، تهران، سروش، 1380، ص 119.
[6] . راز خوشبختی، ص 104.
[7] . همان، ص 143.
[8] . همان ص 94.
[9] . همان، تلخیص ، ص 204.
