چشم چرانی چه آثاری دارد؟

چشم‌، دریچه دل و اندیشه انسان است، اگر چگونه نگریستن را یاد بگیریم و چگونه دیدن را تجربه کنیم چشم ما چشمه‌ی امید و ایمان می‌شود و نگاه، عبادت و سبب رشد و تعالی و تکامل خواهد شد؛ و اگر آن را رها ساخته تا به هر چه هوی و هوس دستور داده است نگاه کنیم، جز آه و حسرت و تباهی نصیب ما نمی‌شود. مگر به هر چه «دیدنی است» باید نگریست؟ مگر از نگاه تا «گناه» چه فاصله‌ای است؟ اگر چشم در اختیار خرد و قلب سلیم باشد به هر چه و هر چیز نگاه نمی‌کند و اگر عقل و دل را در اختیار چشم قرار دهیم، هر آنچه دیده بیند دل کند یاد.
روانشناسان چشم‌چرانی را یک نوع بیماری روانی می شمارند،[1] چشمی که به این عمل زشت عادت کرده باشد هیچ‌گاه سیر نخواهد شد، در اثر همین نگاه ها است که بسیاری از جوانانِ پاکدامن از راه عفت خارج شده و در وادی فساد سقوط می‌کنند، وقتی چشم دید، دل می‌خواهد (مگر چقدر می‌توان مقاومت نمود؟) بالاخره عنان نفس را از دست می‌دهد و دنبال دلخواه می‌رود.
اسلام چون از مفاسد چشم‌چرانی و تأثیر آن بر سلامت روان و ایمان انسان اطلاع دارد به کلی آن را ممنوع ساخته است.
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «به مؤمنان بگو چشم‌های خود را از نگاه به نامحرمان فروگیرند و عفاف خود را حفظ کنند؛ این برای آنان پاکیزه‌تر است خداوند از آنچه انجام می‌دهند آگاه‌تر است و به زنان با ایمان بگو چشم‌های خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند و دامان خویشتن را خفظ کنند.»[2] در آیه‌ی مبارکه‌ به صراحت بیان شده که برای طهارت دل و ایمان، باید نگاه را کنترل نمود و در تفسیر این آیه احادیث بسیاری وارد شده که در یکی از آنها  پیرامون علت حرام بودن نگاه به نامحرم ذکر شده:
«حرمت نگاه به نامحرم به سبب تهییج و تحریک شهوانی است که در نگاه نهفته است و این تحریک سبب فساد و ورود در محرمات است.»[3] در حدیث دیگری رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «هر کسی چشم را از نگاه حرام و هوس‌آلود پرکند خداوند در روز قیامت آن را از آتش پر نموده مگر توبه کند و از این راه (نادرست) بازگردد.»[4] و همچنین حضرت علی ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: «هر کس چشم خویش را آزاد گذارد همیشه اعصابش ناراحت خواهد بود و به آه و حسرت دائمی گرفتار می‌شود.»[5] آثار منفی چشم چرانی
از آیه و احادیث فوق به خوبی روشن می‌شود چشم چرانی این آثار مخرّب را بر روح و ایمان انسان می‌گذارد:
1 ـ طهارت و پاکیزگی روح را از بین می‌برد.
2 ـ سبب خشم الهی و عذاب اخروی است.
3 ـ در این دنیا نیز با شعله‌ور شدن آتش شهوات، انسان را در فساد و تباهی غوطه‌ور می سازد.[6] 4 ـ آرامش روحی، روانی را نابود ساخته و انسان را گرفتار اضطراب و تشویش و حسرت دایمی می‌نماید.[7] در نتیجه اگر می خواهیم با طهارت و سلامت زندگی کرده و دل و اندیشه خود را از حرام بازداریم باید حریم نگاه را پاس داشت و برای آن محدوده‌ای قایل شد و چشم را از محرمات و صحنه‌های گناه فرو بست.
5- نگاه بد زمینه گناه
از یحیی بن زکریا پرسیدند که ابتدای زنا و منشا آن چیست؟ گفت: «نگاه کردن و آرزو نمودن، یعنی خیال و تصور کردن.
6. نگاه، زنای چشم
امام باقر-علیه السلام-: «زنای چشم، نگاه به نامحرم و زنای دست لمس کردن نامحرم و زنای دهان، بوسه زدن بر نامحرم است». [8] 7. بلوغ زودرس و….
اگر جوانی به نگاه بد عادت کند و شرایط ازدواج نداشته باشد، خاسته های جنسی عرصه را بر او تنگ می کند و سعی خواهد کرد که از راه های دیگر عطش خود را خاموش کند که به مشکلات و انحراف های جنسی رو می آورد که از آثار بد آن بلوغ زودرس، ضعف جسمانی، افت تحصیلی، دوری از معنویت و… خواهد بود.
امروزه در اثر تهاجم فرهنگی و ضعف ایمان بدحجابی‌های مرد و زن، رواج یافته و صحنه‌های محرِک در جامعه و رسانه‌های تصویری فراوان شده است و جوانان عزیز باید بدانند که نگاه به حرام و عادت به آن، آرامش روحی را از آنها گرفته و اضطراب را به وجود می آورد؛ زیرا هرچه دیدنی است، دست یافتنی نبوده و نگاه به آن جز آه و حسرت حاصلی ندارد. و اگر چشم جوانی بر نامحرم بیفتد باید حرمت «ناظر آگاه» را نگه داشته و از این لذت زودگذر، چشم فرو بست در حدیثی پیرامون راز چشم‌پوشی از حرام آمده است:
«چشم پوشی از محرمات الهی ممکن نیست مگر آنکه بیننده با چشم دل عظمت و جلال الهی را مشاهده نموده است» و از حضرت علی ـ علیه السلام ـ سؤال شده: چگونه می‌توان چشم از حرام فروبست؟ در پاسخ فرمود: «با اطاعت و فرمانبرداری در زیر نظر سلطانی که مطّلع بر اعمال مخفی توست»[9] شخص مؤمن که درپی کمال و طلب رضایت الهی و به دنبال سعادت دنیا و آخرت است از فرمان الهی پیروی کرده و به نصایح معصومین گوش فرا داده و خود را از آلودگی نجات می‌دهد و چشم را از حرام بازمی‌دارد؛ زیرا به فرموده‌ی امام صادق ـ علیه السلام ـ : «نگاه پی در پی در قلب شهوت را ایجاد می‌کند و همین مطلب برای انحراف بیننده کافی است».[10] و بدیهی است، فساد و انحرافِ دوری از خدا را در پی داشته و سبب محرومیت از فیض الهی است؛ اما جوانی که با آن مبارزه می‌کند و از این لذّت زورگذر چشم می بندد و به پاس حرمت پاکی و سلامت چشم را کنترل می‌کند خداوند نیز پاداش او را داده و او را از رحمت خویش بهره‌مند می‌سازد.
در حدیثی از پیامبر نقل شده: «نگاه تیر مسمومی از تیرهای شیطان است و هر کس به پاس عظمت و جلال و خوف الهی از آن چشم پوشی کند خداوند در قلب او ایمانی قرار می‌دهد که حلاوت و شیرینی آن را می چشد.»[11]

معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
ـ مشکلات جنسی جوانان، ص 175، 179، آیت الله مکارم شیرازی، نشر نسل جوان.
-گناهان کبیره،عبدالحسین دستغیب

پی نوشت ها:
[1]- احمدی، احمد، روان‌شناسی نوجوانان و جوانان، اصفهان، نشر مشعل، چاپ چهارم، 1373، ص 125.
[2] ـ نور/30 و 31.
[3] ـ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1363، ج10، ص 74.
[4] ـ میزان الحکمه، همان، ج 10. ص 77.
[5] ـ همان، ج 10، ص 71.
[6]- امینی، آئین همسرداری، انتشارات اسلامی، چاپ چهل و دوم، 1377، ص 281.
[7]- مکارم، مشکلات جنسی جوانان، نسل جوان، 177.
[8]- حرعاملی، وسایل الشیعه، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ج14، ح6.
[9] ـ میزان الحکمه، همان، ج 10، ص 81.
[10] ـ همان، ج10، ص80.
[11] ـ همان، ج10، ص78.