راجع به حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ و اوصاف آن بزرگوار باید بدانیم که شناختن مشخصات آن حضرت از دو جهت اهمیت بخصوص دارد: یکی از نظر تکلیف زیرا شناختن امام شرعاً و عقلاً واجب است و به حکم حدیث معروف:
«مَنْ ماتَ وَلَمْ یَعْرِفْ اِمامَ زَمانِهِ ماتَ مَیْتَهَ الْجاهِلِیِّهِ»
هر کس بمیرد و امام زمان خود را نشناخته باشد، مرده است (همانند) مردن جاهلیت.
و دیگر از جهت شناختن دروغ و باطل بودن دعاوی کسانی که به دروغ ادعای مهدویت کرده یا بنمایند، زیرا با ملاحظه این مشخصات، کذب و بطلان دعوای این افراد روشن و واضح می‌شود چون فاقد این صفات و خصائص بوده‌اند.
صفات و مشخصات حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ که در احادیث و روایات ذکر شده مشخصاتی است که هر کس آن مشخصات را در نظر بگیرد هرگز آن حضرت را با افراد دیگر اشتباه نخواهد کرد و اگر دیده می‌شود پاره‌ای فریب خورده و دعوای مهدویت را از شیادانی پذیرفته‌اند، به دلیل غفلت یا بی‌اطلاعی از این مشخصات و خصائص بوده، و یا آنکه بعضی مشخصات را که تمام مشخص نبوده و وصف عام آن حضرت و دیگران بوده، تمام مشخص شمرده و صاحبان وصف عام را با صاحب وصف خاص اشتباه کرده‌اند. بسیاری هم دانسته و عمداً این دعاوی را برای یک سلسله اغراض مادی و سیاسی و حبّ جاه و ریاست،به ظاهر پذیرفته و ترویج می‌نمایند.
وگرنه خصوصیات و اوصافی که برای آن حضرت بیان شده مشخصاتی است که جز بر آن شخص خاص و موصوف به آن صفات خاص (یعنی امام دوازدهم، یگانه فرزند امام حسن عسکری ـ علیهم السّلام ـ ) بر احدی از کسانی که ادعای مهدویت کرده‌اند قابل انطباق نیست و بطلان دعاوی آنها با توجه به این نشانیها و علامات مانند آفتاب آشکار و هویدا است.
علماء و دانشمندان متتبع و محیط به احادیث که وثاقت آنان مورد تأیید علم رجال و تراجم است، در کتابهای معتبر و مستند به نحو کافی و وافی این مشخصات را تعیین و توضیح داده‌اند که چون نقل آن احادیث در اینجا امکان پذیر نیست لذا ما فقط بر طبق احصای ناقص خودمان در کتاب (منتخب الاثر) قسمتی از این مشخصات را با ذکر عدد احادیثی که بر هر یک از آنها دلالت دارد به عرض خوانندگان ارجمند می‌رسانیم.
1ـ مهدی ـ علیه السّلام ـ از خاندان و ذریه پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ است. «طبق 389 حدیث.»
2ـ همنام و هم کینه پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و شبیه‌ترین مردم به آن حضرت است. «طبق 48 حدیث.»
3ـ در صفت شمائل و قیافه آن حضرت. «طبق 21 حدیث.»
4ـ از فرزندان امیر المؤمنین ـ علیهم السّلام ـ است. «طبق 214 حدیث.»
5ـ از فرزندان حضرت فاطمه زهرا ـ علیها السّلام ـ است. «طبق 192 حدیث.»
6ـ از فرزندان حسن و حسین ـ علیهما السّلام ـ است «طبق 107 حدیث.»[1]
7ـ از فرزندان حسین ـ علیه السّلام ـ است «طبق 185 حدیث».
8ـ نهمین از فرزندان حسین ـ علیه السّلام ـ است «طبق 148 حدیث».
9ـ از فرزندان زین العابدین ـ علیه السّلام ـ است «طبق 185 حدیث».
10ـ هفتمین از فرزندان حضرت باقر ـ علیه السّلام ـ است «طبق 103 حدیث».
11ـ ششمین از فرزندان حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ است «طبق 99 حدیث».
12ـ پنجمین از فرزندان موسی بن جعفر ـ علیهما السّلام ـ است «طبق 98 حدیث».
13ـ چهارمین از فرزندان حضرت رضا ـ علیه السّلام ـ است «طبق 95 حدیث».
14ـ سومین از فرزندان امام محمد تقی ـ علیه السّلام ـ است «طبق 60 حدیث».
15ـ جانشین جانشین امام علی نقی و پسر امام حسن عسکری ـ علیهما السّلام ـ است «طبق 146 حدیث».
16ـ اسم پدرش حسن ـ علیه السّلام ـ است «طبق 147 حدیث».
17ـ مادرش سیده کنیزان و بهترین ایشان است «طبق 9 حدیث».
18ـ دوازدهمین امام و خاتم ائمه است «طبق 136 حدیث».
19ـ دارای دو غیبت است (صغری و کبری) «طبق 10 حدیث».
20ـ غیبتش از بس طولانی خواهد شد که مردم ضعیف الایمان و کم معرفت، گرفتار شک و تردید می‌شوند «طبق 91 حدیث».
21ـ بسیار طویل العمر است «طبق 318 حدیث».
22ـ زمین را پر از عدل و داد کند بعد از آنکه پر از ظلم و جور شده باشد «طبق 123 حدیث».
23ـ مرور روزگار او را پیر نسازد و به سیمای جوانان باشد «طبق 8 حدیث».
24ـ ولادتش پنهان باشد «طبق 14 حدیث».
25ـ دشمنان خدا را می‌کشد و زمین را از شرک و ظلم و ستم و حکومت دیکتاتوران پاک و به تأویل جهاد کند «طبق 14 حدیث».
26ـ دین خدا را آشکار و اسلام را در تمام روی زمین گسترش دهد و فرمانروای روی زمین گردد و زمین را خدا به او زنده سازد «طبق 47 حدیث».
27ـ مردم را به هدایت و قرآن و سنت برگرداند «طبق 15 حدیث».
28ـ دارای سنت‌هایی از انبیاء است که از آن جمله غیبت است «طبق 23 حدیث».
29ـ با شمشیر قیام کند «طبق احادیث بسیار».
30ـ روش او روش پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ باشد «طبق 30 حدیث».
31ـ ظاهر نشود مگر بعد از آنکه مردم در امتحانات و آزمایش‌های سخت واقع شوند «طق 24 حدیث».
32ـ عیسی نازل شود و در نماز به آن حضرت اقتدا نماید «طبق 25 حدیث».
33ـ پیش از ظهورش بدعتها و ظلم و گناه و تجاهر به فسق و فجور، زنا، ربا، میگساری، قمار، رشوه، ترک امر به معروف و نهی از منکر و معاصی دیگر رایج شود، زنان مکشفه و در کارهای مردان شرکت کنند، طلاق بسیار و مجالس لهو و لعب و غنا و آوازهای مطرب علنی گردد. «طبق 37 حدیث».
34ـ هنگام ظهورش منادی آسمانی به نام او و نام پدرش ندا کند که همه آن را بشنوند و ظهور آن حضرت را اعلام کند «طبق 27 حدیث».
35ـ پیش از ظهورش نرخها بالا رود و بیماریها زیاد شود و قحطی ظاهر و جنگهای بزرگ بر پا شود و خلق بسیار از میان بروند «طبق 23 حدیث».
36ـ پیش از ظهورش (نفس زکیّه) و (یمانی) کشته شوند و در (بیدا) (که مکانی بین مکه و مدینه است) خسفی واقع شود و دجّال و سفیانی خروج کنند و صاحب الزمان ـ علیه السّلام ـ آنها را بکشد. «طبق احادیث باب 6 و 7 از فصل 6 و باب 9 و 10 از فصل 7».
37ـ برکات آسمان و زمین بعد از ظهورش ظاهر شود و زمین معمور آباد گردد و غیر خدا پرستش نشود و کارها آسان و خردها تکامل یابد «طبق احادیث باب 2 و 3 و 4 و 11 و 12 از فصل 7».
38ـ سیصد و سیزده نفر اصحاب او در یک ساعت به محضرش حاضر شوند «طبق 25 حدیث».
39ـ ولادت و مشروح تفصیلات و تاریخ آن و بعضی از احوال مادر جلیله آن حضرت «طبق 214 حدیث».
40ـ شرح بعضی از معجزات او در زامن حیات پدر بزرگوارش و در غیبت صغری و غیبت کبری و نام جمع کثیری از کسانی که مشرف به نعمت دیدار و لقای آن حجت خدا شده‌اند «طبق باب 2 و 3 از فصل 3 و باب 1 و 2 از فصل 4 و باب 1 و 2 از فصل 5».
بیش از این و به تفصیل هر کس خواسته باشد، از اوصاف حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ اطلاع حاصل نماید می‌تواند به کتاب منتخب الاثر نگارنده و یا کتابهای مبسوط و مفصل و جامع محدثین بزرگ مانند صدوق، نعمانی، شیخ طوسی و مجلسی ـ رضوان الله علیهم اجمعین ـ رجوع نماید.
[1] . اینکه آن جناب از فرزندان حسن و حسین ـ علیهما السّلام ـ است برای این است که مادر مُکرّمه‌ی آن حضرت امام محمد باقر، فاطمه بنت امام حسن مجتبی ـ علیه السّلام ـ است، پس حضرت باقر و امامان بعد از ایشان تا حضرت ولی عصر ـ عجل الله تعالی فرجه ـ همه از نسل حسن و حسین ـ علیهما السّلام ـ می‌باشند.
آیت الله صافی گلپایگانی ـ امامت و مهدویت، ج3، ص64
