ربّنا وابعث فیهم رسولاً منهم یتلو علیهم آیاتک و یعلمهم الکتاب والحکمه و یزکّیهم انّک أنت العزیزالحکیم.(بقره: 129)
پروردگارا! درمیان آنان، فرستاده‌ای از خودشان برانگیز، تا آیات تو را برآنان بخواند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد و پاکیزه‌شان کند؛ زیرا تو، شکست ناپذیر حکیمی.
پیام‌ها
-نیازبه رهبر آسمانی، از اساسی‌ترین نیازهای جامعه بشری است.
– یادگیری زمانی نتیجه می‌دهد که آمیخته با بینش و حکمت و همراه با تزکیه و تقوا باشد.(1)
کما أرسلنا فیکم رسولاً منکم یتلو علیکم آیاتنا و یزکّیکم و یعلّمکم الکتاب والحکمه و یعلّمکم مَّالم تکونوا تعلمون.(بقره: 151)
همان‌طور که درمیان شما، فرستاده‌ای از خودتان روانه کردیم، [که] آیات ما را بر شما می‌خواند و شما را پاک می‌گرداند، و به شما کتاب و حکمت می‌آموزد، و آنچه را نمی‌دانستید، به شما یاد می‌دهد.
پیام
-تلاوت آیات، تزکیه نفوس، تعلیم کلام خدا و حکمت و آگاه کردن مردم درباره آنچه نمی‌دانند، از وظایف پیامبران است.(2)
لقد من الله علی المؤمنین إذ بعث فیهم رسولاً مِّن انفسهم یتلو علیهم آیاته و یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب والحکمه و ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین.(آل‌عمران: 164)
به یقین، خدا بر مؤمنان منّت نهاد [که] پیامبری ازخودشان درمیان آنان برانگیخت، تا آیاتش (خدا) را برایشان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد؛ همانا پیش ازآن، در گمراهی آشکاری بودند.
هوالَّذی بعث فی‌الأمِّیِّین رسولاً مِّنهم یتلوا علیهم آیاته و یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب والحکمه و ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین.(جمعه: 2)
اوست آن کسی که درمیان بی‌سوادان فرستاده‌ای از خودشان برانگیخت، تا آیات او را برآنان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب حکمت برایشان بیاموزد، و [آنان] همانا پیش ازآن درگمراهی آشکار بودند.
پیام‌ها
– تزکیه نفس و پرورش فضیلت‌های اخلاقی و انسانی، ازجمله هدف‌های بعثت است.
– تزکیه نفس؛ یعنی پاک ساختن درون از پلیدی‌هایی همچون شرک و عقاید باطل و خرافی و هرگونه آلودگی.
– تزکیه نفس، مقدمه‌ای برای فراگیری کلام الهی و حکمت و دانش واقعی است.(3)
جنّات عدن تجری من تحتها الأنهار خالدین فیها و ذلک جزاء من تزکّی. (طه: 76)
بهشت‌های عدن که از زیر [درختان] آن جویبارها روان است، درآن جاودانه می‌مانند و این است پاداش کسی که به پاکی گراید.
پیام‌ها
– تزکیه، کلید بهشت است.
– مؤمن، اهل خودسازی و تزکیه است.(4)
یا ایّها الَّذین آمنوا لا تتَّبعوا خطوات الشّیطان. و من یتّبع خطوات الشّیطان فإنّه یأمر بالفحشاء والمنکر ولولا فضل الله علیکم و رحمته ما زکا منکم مّن احد ابدا ولکنَّ الله یزکّی من یشاء والله سمیعٌ علیمٌ.(نور: 21)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از پی گام‌های شیطان مروید، و هرکس برجای گام‌های شیطان پا نهد، [بداند که] او را به زشت‌کاری و [کارهای] ناپسند وامی دارد و اگرفضل خدا و رحمتش بر شما نبود، هرگز هیچ‌کس از شما پاک نمی‌شد، ولی [این] خداست که هرکس را بخواهد، پاک می‌گرداند و خدا [ست که] شنوایِ داناست.
پیام‌ها
– تزکیه بدون توفیق الهی امکان ندارد.
– انسان، هرلحظه به لطف خداوند نیاز دارد.
– در مسیرانسان، فریب و فحشا وجود دارد، ولی راه توبه و نجات نیز بازاست.(5)
… إنما ننذرالَّذین یحشون ربّهم بالغیب و اقاموا الصَّلاه و من تزکّی فإنّما یتزکّی لنفسه وإلی الله المصیر.(فاطر: 18)
… [ای رسول] تو تنها کسانی را که از پروردگارشان در نهان می‌ترسند و نماز برپا می‌دارند، هشدار می‌دهی؛ و هرکس پاکیزگی جوید تنها برای خود پاکیزگی می‌جوید، و فرجام [کارها] به سوی خداست.
پیام‌ها
– تزکیه با تقوا و نماز بدست می‌آید.
– تزکیه انسان، به سود خود اوست.
– ممکن است سود تزکیه را در دنیا دریافت نکنید، ولی در آخرت به یقین دریافت می‌کنید.(6)
فقل هل لّک إلی أن تزکّی. (نازعات: 18)
و بگو: آیا میل داری پاکیزه شوی؟
پیام‌ها
– یکی ازهدف‌های بزرگ پیامبران، هدایت سرکشان یا مبارزه قاطع با آنهاست.
– منظورازپاکیزگی مطلق، پاکیزگی از شرک و کفر و همچنین پاکیزگی از هرگونه ظلم و فساد است.(7)
قد افلح من زکّاها. (شمس: 9)
که هرکس آن (نفس خود) را پاک گرداند، به یقین رستگار شد.
پیام‌ها
– رستگاری ازآنِ کسی است که نفس خویش را تربیت کند.
– رستگاری بدون تهذیب نفس ممکن نیست.
– پاک‌سازی ازآلودگی‌ها سبب رشد می‌شود.(8)
والَّذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و إنَّ الله لمع المحسنین. (عنکبوت: 69)
و کسانی که درراه ما کوشیده‌اند، به یقین، راه‌های خود را برآنان می‌نماییم و همانا خدا با نیکوکاران است.
پیام‌ها
– برای بهره‌مند شدن از هدایت ویژه الهی، تلاش لازم است و باید گام اول را خود انسان بردارد.
– گاهی، یک گام یا یک لحظه تلاش خالصانه، هدایت و نجات ابدی را به دنبال دارد.
– راه‌های رسیدن به قرب الهی، محدودیتی ندارد.
– خداوند، هم راه قرب را به بنده‌اش نشان می‌دهد و هم تا رسیدن به مقصد، دست او را می‌گیرد.(9)
پی‌نوشت‌ها:
1. محسن قرائتی، تفسیر نور، ج1، ص263.
2. همان، ص303.
3. ناصرمکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج3، ص160.
4. همان، ج7، ص369.
5. همان، ج8، ص163.
6. همان، ج9، ص490.
7. همان، ج26، ص91.
8. همان، ج27، ص47.
9. همان، ج9، ص172.
منبع: نشریه گلبرگ- ش116
