وَ ألبِسْنِی زِینَهَ المُتّقینَ فی… القَولِ بِالحَقِّ وَ إن عَزّ.[۱]
صحبت در تبیین معیارهای تشخیص حق بود. چهارمین معیار، معصوم، اعم از پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و اوصیای ایشان بود که گفتیم روشن‌ترین معیار شناخت حق است. حق‌مداری تنها اختصاص به امیر المؤمنین (علیه السّلام) ندارد؛ بلکه همه امامان معیار تشخیص حق هستند. در فرازی از زیارت جامعه کبیره خطاب به آن حضرات می‌خوانیم:
وَ الْحَقُ مَعَکُمْ وَ فِیکُمْ وَ مِنْکُمْ وَ إِلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ أَهْلُهُ وَ مَعْدِنُه.[۲]
و حق، با شما و در وجود شماست و از شما، نشئت گرفته و به سوى شما، باز مى‌گردد و شما، اهل حق و معدن آن هستید.
در این جمله بلند، به جامع‌ترین شکل، محور حق و معیار تشخیص آن معرفی شده است. «الحقُّ مَعَکُم»، به پیوند ناگسستنى اهل‌بیت (علیهم السلام) با حق، اشاره دارد و «فیکم»، یعنى وجود شما، مظهر صفات حق تعالى است. «منکم»، منشأ هر گونه حقّى را خاندان پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) معرّفى نموده است و «إلَیکُم» نیز اشاره به بازگشت حق به سوى آنان است. اهل حق بودن ایشان و معدن حق بودنشان نیز در پایان عبارت آمده است.
در قرآن، ترازوی سنجش اعمال در روز قیامت، حق معرفی شده است:
﴿وَ الْوَزْنُ یَوْمَئِذٍ الْحَق﴾.[۳]
مراد از میزان در این آیه، ترازوهای ظاهری نیست، زیرا ترازو و میزان هر چیزی به حسب خودش است؛ مثلا معیار سنجش دمای هوا، دماسنج است. معیار سنجش اعمال در قیامت نیز در روایتی که از امام صادق (علیه السّلام) نقل شده، پیامبران و اوصیای آنان دانسته شده است. ایشان در پاسخ به سؤال از معناى آیه ﴿وَ نَضَعُ الْمَوازِینَ الْقِسْط؛ و در روز قیامت ترازوهاى عدل را مى‌نهیم﴾ فرمود:
هُمُ الأنبِیاءُ و الأوصِیاءُ علیهم السلام.[۴]
مقصود پیامبران و اوصیا [ى آنها] هستند.
پس هر چه عمل انسان به عمل انبیا و اوصیا نزدیک‌تر باشد، ارزش بیشتری دارد و سنگین‌تر است؛ و هر چه دورتر باشد، سبک‌تر و کم ارزش‌تر است.
در روایتی از امام باقر (علیه السّلام) نیز خطاب به دو تن از دانشمندان سنّى که دوستدار حضرت بودند، چنین نقل شده است:
شَرِّقا وَ غَرِّبا فَلا تَجِدانِ عِلْماً صَحیحاً إلّاشیئاً خَرَجَ مِن عِندِنا أَهْلَ البَیْتِ. [۵]
[اگر] به شرق و غرب عالم بروید، دانش صحیحى را نمى‌یابید، مگر آن که از نزد ما اهل بیت، بیرون آمده باشد.این است که مهم‌ترین معیار تشخیص حق از باطل، امام معصوم است که مظهر صفات حق و مبیّن قرآن کریم است؛ و همان طور که قبلا هم اشاره شد، عقل انسان نیز وی را به همین معیار ارجاع می‌دهد.
[۱] الصحیفه السجّادیّه، الدعاء ۲۰.
[۲] کتاب من لا یحضره الفقیه: شیخ صدوق، ج۲ ص۶۱۲ ح۳۲۱۳.
[۳] سوره اعراف، آیه ۸.
[۴] بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۷، ص۲۴۹، ح۶.
[۵] الکافى، شیخ کلینی، ج۱، ص۳۹۹، ح۳.
منبع : پایگاه آیت الله ری شهری
