نویسنده:ناصر سعد
منبع:روزنامه کیهان
عثمان بن حنیف انصاری یکی از اصحاب پیامبر گرامی اسلام (ص) بود. پس از رحلت رسول خدا از دوستداران و شیعیان حضرت علی (ع) شد و تا آخر عمر همچنان شیعه و پیرو آن حضرت باقی ماند. در زمان خلافت امیرالمومنین وی یکی از افراد مورد وثوق و از کارگزاران اصلی آن حضرت در اداره حکومت بود و بدین جهت حضرت امیرعلیه السلام او را به عنوان استاندار بصره انتخاب کرده بود. در اثبات ارادت وی به حضرت علی همین بس که وقتی اصحاب جمل یعنی طلحه و زبیر و پیروانشان به بصره لشکر کشیدند و وارد آن شهر شدند، عثمان را دستگیر و موی سر، ریش، ابرو و، مژه وی را کنده و او را از شهر بیرون کرده و هنگامی که امیرالمومنین در بین راه ایشان را دید بسیار متاثر شده و به حال او گریستند.همین شخصیت با آن میزان از ارادت و علاقه به حضرت علی و اعتماد متقابل مولا به او، در زمانی که استاندار بصره بود، به حضرت گزارش رسید، وی دعوت مهمانی یکی از سرمایه داران آن شهر را پذیرفته و سر سفره او حاضر شده است. حضرت علی (ع) از این عمل او برافروخته میشود و نامه ای تند و طولانی (45 نهج البلاغه) به او می نویسد و او را مورد سرزنش و ملامت قرار می دهد. این نامه امروز می تواند برای همه مسئولین کشور که داعیه پیروی از آن امام همام را دارند مایه عبرت و درس باشد. مخاطب این نامه امروز در واقع همه مسئولین و کارگزاران نظام مقدس جمهوری اسلامی است.
با هم بخش هایی از این نامه مهم و پندآموز را می خوانیم:
ای پسر حنیف، به من گزارش دادند، مردی از سرمایه داران بصره، تو را به مهمانی خویش فراخواند و تو به سرعت به سوی آن شتافتی، خوردنی های رنگارنگ برای تو آوردند و کاسه های پر از غذا پی در پی جلوی تو نهادند، گمان نمی کردم مهمانی مردمی را بپذیری که نیازمندانشان بواسطه ستم محروم شده و ثروتمندانشان بر سر سفره دعوت شدند. اندیشه کن در کجایی و بر سر کدام سفره میخوری؟
آگاه باش! امام شما از دنیای خود به دو جامه فرسوده و دو قرص نان رضایت داده است بدانید که شما توانایی چنین کاری را ندارید، اما با پرهیزکاری و تلاش فراوان و پاکدامنی و راستی مرا یاری دهید.سوگند به خدا! من از دنیای شما طلا و نقره ای نیندوخته و از غنیمت های آن چیزی ذخیره نکرده ام، بر دو جامه کهنه ام جامه ای نیفزودم، و از زمین دنیا حتی یک وجب در اختیار نگرفتم، و دنیای شما در چشم من از دانه درخت بلوط ناچیز تراست.من اگر می خواستم، می توانستم از عسل پاک و از مغز گندم و بافته های ابریشم برای خود غذا و لباس فراهم آورم، اما هیهات که هوای نفس بر من چیره گردد.آیا به همین رضایت دهم که مرا امیرالمومنین خوانند و در تلخی های روزگار با مردم شریک نباشم و در سختی های زندگی الگوی آنان نگردم؟
آفریده نشدم که غذاهای لذیذ و پاکیزه مرا سرگرم سازد، چونان حیوان پرواری که تمام همت او علف و یا چون حیوان رها شده. شغلش چریدن و پر کردن شکم بوده و از آینده خود بی خبر است آیا مرا بیهوده آفریده اند؟ آیا مرا به بازی گرفته اند؟ آیا ریسمان گمراهی در دست گیرم؟ و یا در راه سرگردانی قدم بگذارم؟ گویا می شنوم که شخصی از شما میگوید: «اگر غذای فرزند ابیطالب همین است پس سستی او را فراگرفته و از نبرد با هماوردان و شجاعان بازمانده است»
ای دنیا! از من دور شو، مهارت را بر پشت خود نهاده و از چنگال تو رهایی یافتم و از دامهای تو نجات یافته و از لغزشهایت دوری گزیده ام. کجایند امت هایی که بازرو زیورت آن ها را فریفتی که اکنون در گورها گرفتارند و درون لحدها پنهان شده اند؟
ای دنیا! به خدا سوگند اگر شخصی دیدنی بودی و قالب حس کردنی داشتی، حدود خدا را بر تو جاری میکردم به جهت بندگانی که آنها را با آرزوهایت فریب دادی و ملت هایی که آنها را به هلاکت افکندی و قدرتمندانی که آنها را تسلیم نابودی کردی و هدف انواع بلاها قرار دادی که دیگر راه پس و پیش ندارند.
از برابر دیدگانم دور شو، سوگند به خدا، رام تو نگردم که خوارم سازی و مهارم را به دست تو ندهم که هر کجا خواهی مرا بکشانی، به خدا سوگند، سوگندی که تنها اراده خدا در آن است، چنان نفس خود را به ریاضت وادارم که به یک قرص نان، هرگاه بیابم شاد شود، به نمک به جای خورش قناعت کنم و آنقدر از چشمها اشک ریزم که چونان چشمهای خشک در آید و اشک چشمم پایان بپذیرد.
آیا سزاوار است که چرندگان، فراوان بخورند و راحت بخوابند و گله گوسفندان پس از چرا کردن به آغل رو کنند و علی نیز (همانند آنان) از زاد توشه خود بخورد و استراحت کند؟ چشمش روشن باد که پس از سالیان دراز، چهارپایان رها شده و گله های گوسفندان را الگو قرار دهد!
خوشا به حال آن کس که سختی و تلخی را به جان خریده و به شب زنده داری پرداخته و اگر خواب بر او چیره شده بر روی زمین خوابیده و کف دست را بالین خود قرارداده و درگروهی است که ترس از معاد خواب را از چشمانشان ربوده و پهلو از بسترها گرفته و لبهایشان به یاد پروردگار در حرکت و با استغفار طولانی گناهان را زدوده اند، آنان حزب خداوندند، همانا حزب خدا رستگار است.پس از خدا بترس ای پسر حنیف! و به قرص های نان خودت قناعت کن، تا تو را از آتش جهنم رهایی بخشد.