نویسنده:صدف کوه‌کن
بزرگ‌ترین دشمن مننژیت
نارنگی از دسته مرکبات است و دارای انواع شیرین و ترش، بزرگ و کوچک است، دارای خواصی مشابه سایر مرکبات بوده و به دلیل عطر مطبوع و سهولت مصرف (امکان کندن پوست با دست) طرفداران بی‌شماری دارد.
در بلوچستان به آن باب‌بارتو می‌گویند و از لعاب زیادی که تخم آن ایجاد می‌کند برای نرم کردن سینه استفاده می‌کنند.
این میوه حاوی ویتامین‌های A ,B ,B2 ,B3 یا نیاسین و ویتامین C، همچنین پروتئین، چربی و قند است. نارنگی از لحاظ املاح مقدار زیادی فسفر، کلسیم، و مقداری کلر دارد، پوست آن نیز حاوی اسانسی معطر است که دارای خواص ضدعفونی کننده بوده و در ساختن ادوکلن و مرهم کاربرد دارد.
از نظر طب قدیم ایران این میوه سرد و تر است و به دلیل دارا بودن مقدار زیادی آب، ادرار آور است و به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک می‌کند.
نارنگی به لحاظ داشتن فسفر و کلسیم بالا، یکی از میوه‌هایی است که در تشکیل استخوان‌ها و اسکلت بدن مؤثر است.
این میوه صفرابر بوده و به دلیل غنی بودن از برم که یک مسکن بسیار قوی سلسله اعصاب به شمار می‌آید، می‌توان آن را جزء میوه‌های خواب‌آور به حساب آورد، بنابراین اگر می‌خواهید شب راحت بخوابید چند دانه نارنگی بخورید و یا از آن به عنوان دسر پس از شام استفاده کنید.
نارنگی درصد بالایی ویتامین C دارد از این رو برای سالم ماندن لثه‌ها و پیشگیری از بروز خشکی پوست به ویژه در فصل سرما نقش مؤثری دارد.
ویتامینC از جمله مهم‌ترین ویتامین‌های مورد نیاز بدن است که از بروز خشکی پوست پیشگیری می‌کند، این ویتامین در ساخت پروتئین‌ها پوست (کلاژن والاستین) که به حفظ آب بافت‌ها کمک می‌کنند، نقش دارد. به این ترتیب در صورت کمبود ویتامین C، خشکی شدید پوست رخ می‌دهد.
نوشیدن یک لیوان از آب مرکباتی نظیر پرتقال، لیموشیرین و نارنگی، قادر به تأمین ویتامین C مورد نیاز بدن است. همچنین ویتامین C موجود در آن با افزایش جذب آهن و ویتامین E مواد غذایی به حفظ شادابی پوست کمک می‌کند.
مصرف نارنگی کامل علاوه بر اینکه همان میزان آب میوه را در اختیار ما قرار می‌دهد، موجب می‌شود که بدن ما مقادیر زیادی فیبر نیز دریافت کند که این فیبر باعث کاهش کلسترول و LDL شده و کاهش چربی‌های خون را به دنبال دارد. این میوه به همراه سایر مرکبات حاوی فلاونوئیدهایی به نام هسپرتین (1) و نارینگنین (2) است که این مواد از ساخته شدن کلسترول در کبد جلوگیری می‌کنند. البته مقدار این مواد در پوست مرکبات بیش از سایر قسمت‌هاست.
دستاوردهای پژوهشگران ژاپنی وابسته به کانون پژوهشی میوه هم نشان می‌دهد که خوردن نارنگی علاوه بر بالا بردن سطح کار کبد، از گرفتگی رگ‌ها و سخت شدن جریان خون در سرخرگ پیشگیری می‌کند.
در واقع پس از آزمایش بر روی 900 نفر، مشخص شد که در نارنگی مادهای به نام «بتا – کریپتوسانتین» به اندازه زیادی وجود دارد و به همین دلیل کسانی که زیاد نارنگی می‌خورند، غلظت این ماده در خون آنها زیاد می‌شود.
پژوهشگران گفته‌اند که بررسی‌های مقایسه‌ای آنها نشان داده که واحد «گمانما – جی‌تی‌پی» که یکی از شاخص‌های شناسایی میزان وجود مانع در کار کبد است، در افرادی که روزانه سه تا چهار نارنگی می‌خورند، کم‌تر از افرادی است که یک نارنگی در روز می‌خورند.
این شاخص در افرادی که روزانه سه تا چهار نارنگی می‌خورند، 33 واحد و در افرادی که روزی یک نارنگی می‌خورند، 58/9 واحد بوده است.
پژوهشگران افزودند: آزمایش‌های آنها همچنین نشان داده، احتمال گرفتگی و سخت شدن سرخرگ‌های افرادی که غلظت ماده بتا – کریپتوسانتین در خون آنها بالا است، 50 درصد کم‌تر از دیگر افراد است و این ماده در نارنگی 10 برابر پرتقال است.
نارنگی به دلیل دارا بودن ترکیبات ویتامین A به نام کاروتنوئیدها که یکی از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها به شمار می‌آیند و عامل رنگ نارنجی در این میوه است از احتمال ابتلا به سرطان کبد و سایر سرطان‌ها می‌کاهد و مقاومت انسولین را نیز کاهش می‌دهد.
یافته دیگر این است که نوشیدن آب این میوه از احتمال ابتلای بیماران دچار هپاتیت ویروسی به سرطان کبد می‌کاهد. با این وجود محققان معتقدند که این مطالعات باید در نمونه‌های بزرگ‌تری انجام شود.
اسانس موجود در پوست نارنگی از بزرگ‌ترین دشمنان میکروب‌های دیفتری، مننژیت وحصبه به شمار می‌آید و از آن برای معطر کردن غذا، شربت‌های دارویی و غیر دارویی، ترشی‌ها و مرباها استفاده می‌کنند، از رسوم قدیمی ایرانیان این است که پوست مرکبات را در کنار منقل یا بخاری می‌گذارند تا محیط خانه را معطر کنند.
نارنگی بر خلاف پرتقال در مواقعی که فرد سرماخورده و دچار سرفه است، توصیه نمی‌شود زیرا اسانس موجود در این میوه راه‌های هوایی را تحریک می‌کند و سرفه تشدید می‌شود.
پی‌نوشت‌ها:
1. Hesperetin.
2. Naringnin.
منبع مقاله :
کوه‌کن، صدف، (1393)، میوه درمانی، تهران: همشهری، چاپ سوم
