خداوند در قرآن می فرماید:
(و الله الأسماء الحسنی ) (1)
برای خدا نامهای نیکوست.
برای خلیفه ی خدا در زمین نیز نامهای نیکی است، چون مظهر اسماء حسنی و اسم اعظم الهی است.
امام دوازدهم – علیه السلام – القاب زیادی دارد که در «کتاب النجم الثاقب» 182 نام و لقب ذکر شده است. (2) اکنون نام و کنیه و برخی از القاب آن حضرت را یاد آور می شویم.
نام امام دوازدهم محمد و کنیه اش ابوالقاسم است، که هم نام و هم کنیه رسول خدا – صلی الله علیه و آله و سلم – است. همان طور که حضرت رسول – صلی الله علیه و آله – خاتم الانبیاء است، امام دوازدهم – عجل الله تعالی فرجه الشریف – خاتم الاوصیاء است. امام دوازدهم – علیه السلام – احیا کننده ی دین جدش رسول الله – صلی الله علیه و آله و سلم – می باشد. و شبیه ترین خلق از نظر خلق و خلق به پیغمبر – صلی الله علیه و آله و سلم – است. حضرت رسول – صلی الله علیه و آله و سلم – درباره اش فرمود :« المهدی أشبه الناس خلقا و خلقا بی. » (3)
معروف ترین القاب حضرتش از این قرار است:
1. مهدی. در روایت آمده است: به او مهدی می گویند، «لأنه یهدی الی کل أمر خفی» (4) زیرا که او هدایت شده به اموری است که هیچ کس بر آن مطلع نیست؛ پس دانای همه ی اسرار است.
2. بقیه الله : هنگام قیام، اولین جمله ای که آن حضرت می فرماید این آیه است:
(بقیت الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین) (5) در روایات (6) آمده است: موقعی که آن حضرت را ملاقات می کنند، می گویند: (السلام علیک یا بقیه الله ) عبارت «بقیه الله » اشاره به این است که آن حضرت باقی مانده ی انبیا و اوصیاست.
3. حجت. در روایات آمده : « لولا الحجه لساخت الأرض بأهلها» (7)
اگر حجت خدا در زمین نباشد، زمین اهلش را فرو می برد.
دو حجت خدا بر بشر:
الف: حجت باطنی ب : حجت ظاهری
حجت باطنی : همان عقل و خرد آدمی است. و حجت ظاهری : عبارت از پیامبران و ائمه معصومین علیهم السلام اند (8) که سنت آنان ( اقوال، اعمال و تقریرشان) برای خلایق حجت است. از آن جا که معصوم – علیه السلام – عقل منفصل است، کسی حق ندارد از او دلیل بخواهد ، مگر برای دانستن دلیل و فلسفه ی سنت .
نقش انگشتر امام دوازدهم عبارت «انا الحجه» است که گاهی در پایان نامه ها به عنوان امضا مرقوم فرموده اند: «حجه بن الحسن»
4. خلیفه الله . خداوند در خطاب به فرشتگان می فرماید: (انی جاعل فی الأرض خلیفه) (9) همانا من در زمین جانشینی قرار می دهم.
یعنی در زمین خدا همیشه خلیفه و جانشینی است که نخستین آنها حضرت آدم و هم اکنون امام دوازدهم (علیه السلام ) است.
5. قائم. قیام مهدی – علیه السلام – قیامی فراگیر و همه جانبه و جاودانه است. از این رو آن وجود مقدس را «قائم بالحق» یا «قائم بأمر الله » و یا «قائم» می گویند.
6. منتظر. یعنی آن که انتظارش را می کشند. همان طور که در مقدمه متذکر شده ایم همه ی ابنای بشر منتظر مصلح اند؛ نه فقط شیعه و سایر فرق اسلامی، بلکه پیروان سایر ادیان و مذاهب و حتی طبیعیون و اشتراکیون منتظرند که ابر مردی بشریت را از بن بستهای علمی و سیاسی و اجتماعی نجات بخشد.
7. نور الله. نور خورشید باعث بقای حیات است و اگر نور خورشید نباشد، اثری از حیات باقی نخواهد ماند. امام زمان – علیه السلام- نیز از سه نظر نورالله است:
الف. از پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله و سلم – سؤال شد در زمان غیبت از حضرت مهدی -علیه السلام – چگونه استفاده می کنند؟ فرمودند: او مانند خورشید پشت ابر است. ( با آن که خورشید پشت ابر است از عمده ی فوائدش بهره مند می شویم ) (10)
نیز در روایت آمده : حضرت مهدی علیه السلام نوری دارد که بر نور خورشید برتری دارد. چرا که دل انگیز و زیباست و سوزندگی نور خورشید را ندارد.
ب . نور هدایت است. واژه «نور» که در آیه : ( یهدی الله لنوره من یشاء ) (11) و ( الله متم نوره ) (12) آمده اشاره به نور معنوی آن بزرگوار دارد.
ج .اصولا نورانیت حضرت مهدی – علیه السلام – محسوس است.
از نخستین انوار آفرینش است هر گاه او را در شب تاریک ببینند، اطرافش منور است. در داستانها نقل شده: افرادی که در شب تاریک در حالی که ماهتاب هم نبوده حضرت را در بیابان دیده اند، بیابان با نور آن حضرت روشن بوده است. در دعا آمده است: «علیه جلابیب النور و علم النور فی طخیاء الدیجور» (13) او دارای پوشش هایی از نور است او پرچم نورانی در تاریکی های شب تار است.
«السلام علیک یا نور الله الذی لا یطفی» (14) سلام بر تو! ای نور خدا که خاموش نمی شوی.
8. مآء معین. خداوند در قرآن می فرماید: قل أرأیتم ان أصبح ماؤکم غورا فمن یأتیکم بماء معین) (15) بگو به من خبر دهید اگر آب شما پنهان شد، چه کسی آب گوارای شما را به شما باز می گرداند؟ از آن جا که آب مایه حیات است از دو نظر امام دوازدهم به این اسم ملقب شده است:
الف. وقتی که ظهور می کند، درهای نعمت از آسمان و زمین به روی انسان ها گشوده می شود؛ از آن جمله بارانهای به موقع، باعث جاری شدن نهرها در زمین
می شود. در زیارت آن حضرت آمده است: «السلام علیک یا ربیع الأنام و نصره الأیام » (16) سلام بر تو ای بهار خلایق و خرمی روزگار!
در عبارت«ربیع الانام» خلایق به گل و گیاه پژمرده تشبیه شده اند که با آمدن مهدی – علیه السلام – (بهار) ، این گل و گیاهان شکوفا و شاداب می شوند.
ب . هنگام ظهورش دلها را زنده می کند( حیات جانها) چون مهمتر از آب حیات است.
9. غریم. کلمه ی «غریم» از ماده ی «غرامت» است که هم به معنای بدهکار است و هم بستانکار. این که حضرت به این واژه ملقب شده ، چون حضرت مهدی – علیه السلام – حق های فراوانی بر گردن ما دارد که حدود 60 حق را صاحب کتاب «وظیفه الأنام فی زمن غیبه الامام» با اسم مستعار «پیوند معنوی با ساحت قدس مهدوی»- مرحوم صدرالاسلام همدانی – در کتاب مذکور آورده است و نیز ترجمه ی فارسی کتاب : «مکیال المکارم» ، ج 2 ، ص 166 تا آخر کتاب، حقوق فراوان آن بزرگواران را بر گردن ما تا 80 حق بیان فرموده است بنابراین ، ما نسبت به حق های یاد شده به آن حضرت بدهکاریم و ایشان «طلبکار» و حداقل بدهکاری ما، سهم امام – علیه السلام – است. از طرف دیگر، خداوند او را برای واسطه ی فیض بودن و رحمت و فریادرسی ما آفریده است، از این جهت، ما از آن حضرت طلبکاریم و عنایات او از لحاظ مادی و معنوی به ما می رسد.
10- مطهر الأرض . او پاک کننده ی زمین در طول و عرض است. و زمین را از نجاسات ظاهری و باطنی در تمام ابعاد پاک می نماید. و کافر، سگ، خوک، شراب و همه ی پلیدی ها را از روی زمین محو می کند
11. عدل مشتهر. مهدی – علیه السلام – مظهر عدل پروردگار است. در بعضی از دعاها آمده است: «و العدل المشتهر ، مطهر الأرض و ناشر العدل فی الطول و العرض» (17) او مجسمه ی عدل مشهور و پاک کننده ی زمین از لوث رذائل و گسترش دهنده ی عدالت بر پهنه ی گیتی است.

پی نوشتها:

1- اعراف : 180.
2- رک النجم الثاقب: 55 باب دوم
3- بحارالانوار 72/51ج 16
4- بحارالانوار 30/51ج 6
5- هود: 86.
6- النجم الثاقب: 62
7- رک: الکافی/ 1:179
8- حضرت رسول – صلی الله علیه و آله و سلم – و حضرت زهرا – علیها السلام- نیز از حجج الهی اند.
9- بقره: 30.
10- «مهدی موعود» ص 846، به نقل از «کمال الدین» از جابر بن عبدالله انصاری.
11- نور: 35.
12-صف: 8.
13- رک: روزگار رهایی/ 1:128.
14- مفاتیح الجنان زیارت حضرت صاحب الامر – علیه السلام –
15- ملک: 30.
16- مفاتیح الجنان زیارت صاحب الامر – علیه السلام – .
17- مفاتیح الجنان زیارت حضرت صاحب الامر علیه السلام .
منبع: کتاب موعود امم