خداوند دنیا و ما فیها را عبث و بیهوده خلق نکرده است ،هدف از آفرینش تمام زمین و کرات و سیارات و هفت آسمان کمال و خدا گونه شدن انسان می‌باشد .این هدف بزرگ الزاماتی می‌خواهد و آن اینکه صحنه این دنیا باید جایگاه امتحان الهی باشد و تا آزمایش و حساب و کتابی نباشد پاداش و جزا معنایی ندارد .
الدنیا مزرعهالاخره ،دنیا مکان کاشت و داشت بذرهای اعمال نیک و بد می‌باشد و آخرت مکان درو و برداشت اعمال و نتایج آنان است .روز قیامت ،روز محاسبه است
پس اعمال انسان باید در این دنیا به صورت کامل صورت برداری شود و چیزی از قلم نیفتد تا برای روز حساب ذره‌ای ظلم نشود .حال مأموران ثبت چه کسانی هستند و کیفیت ثبت به چه صورت است ؟
مأموران ثبت اعمال
مأموران ثبت اعمال، ملائکه و فرستادگان الهی هستند. قران می‌فرماید:
إِنَّ رُسُلَنَا یَکْتُبُونَ مَا تَمْکُرُونَ ؛ رسولان ( فرشتگان ) ما، آنچه نیرنگ می‌کنید (و نقشه می‌کشید)، می‌نویسند!» (21/یونس)
در سوره انفطار آیه 10 به صراحت اعلام می‌کند : وَإِنَّ عَلَیْکُمْ لَحَافِظِینَ ؛ و بی‌شک نگاهبانانی بر شما گمارده شده فرشتگان مأموران الهی هستند که در کنار ما قرار دارند و عملی را که ما انجام بدهیم می‌دانند و مأمورند آن عمل را دریافت و بایگانی کنند .
از اعمال ما فیلم ناطق می‌گیرند و آنچه را که ضبط کرده‌اند در پرونده اعمال ما بایگانی می‌کنند ،به گونه‌ای که در روز قیامت وقتی پرونده اعمال به ما ارائه می‌شود همه آنچه را که در این دنیا انجام داده‌ایم به صورت تمام جلوی چشم خویش مشاهده می‌کنیم.
کیفیت ثبت اعمال
فرشتگان ثبت اعمال به صورت کامل از اعمال انسان صورت برداری می‌کنند ،نه اینکه قلم و کاغذ در دست بگیرند و بنویسند فلان بنده این گناه را انجام داده است یا نماز خوانده است ،بالاتر از این است آنها صورت برداری می‌کنند و این صورت برداری با صدا برداری است .به عبارت دیگر از اعمال ما فیلم ناطق می‌گیرند و آنچه را که ضبط کرده‌اند در پرونده اعمال ما بایگانی می‌کنند ،به گونه‌ای که در روز قیامت وقتی پرونده اعمال به ما ارائه می‌شود همه آنچه را که در این دنیا انجام داده‌ایم به صورت تمام جلوی چشم خویش مشاهده می‌کنیم .
بایگانی ثبت اعمال
همه آنچه که ما انجام می‌دهیم در اصل وجود ما باقی است یعنی یک جایگاه ثبت اعمال خود بدن انسان،یعنی طینت انسان و یا سلول‌های حافظه انسان است و ضمناً به لوح محفوظ هم منتقل می‌شود .
روز قیامت مردم اعمال خود را به گونه‌ای می‌بینند که گویا همین آلان مشغول انجام آن عمل هستند ،نه اینکه برای آنها یادآوری شود بلکه گویا در خود صحنه هستند. این گونه مردم اعمال خود را می‌بینند یعنی آنچه را که انجام داده‌اند مجدداً باز و برملا می‌شود. فرشتگانی که اعمال ما را دریافت کردند آن اعمال را بایگانی می‌کنند و روز قیامت ما آن اعمال را می‌بینیم .
تعابیر قرآن از چگونگی ثبت اعمال :
قرآن 4 تعبیر از ثبت اعمال را در ایات خود دارد که بیان می‌کند که اعمال به همان صورت دیده می‌شود:
1-دیدار اعمال
در سوره مبارکه زلزال می‌فرماید:
یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِّیُرَوْا أَعْمَالَهُمْ؛ در آن روز مردم به صورت گروه‌های پراکنده (از قبرها) خارج می‌شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود! (6)
1. فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ خَیْرًا یَرَه؛ پس هر کس هم‌وزن ذره‌ای کار خیر انجام دهد آن را می‌بیند! (7)
2. وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَهُ؛ و هر کس هم‌وزن ذره‌ای کار بد کرده آن را می‌بیند.(8)
انسان خود عمل را می‌بیند ،نه آثار عملی که انجام داده است را و خود عمل در روز قیامت مشهود می‌شود .یکی از متخصصین مسائل روان شناختی بر روی یکی از بیماران خود آزمایشی انجام می‌داد به این شکل که با یک الکترود سلول حافظه تحریک می‌کردند در یک لحظه مشاهده کردند فردی که مورد آزمایش است صحنه‌ای از گذشته زندگی خود (صحنه وفات مادرش ) را می‌بیند .همان حالت برای او تجدید شده و همان غم بر قلب او مستولی شده است .کنجکاو شدند ببینند آیا این مسئله قابل پیگیری است یا اتفاقی بوده است و دیدند که آزمایش در بعضی موارد جواب می‌دهد .به این نتیجه رسیدند که هر صحنه‌ای که در زندگی انسان اتفاق می‌افتد در یکی از سلول‌های حافظه با یگانی می‌شود .
2-صورت برداری و صدا بردای از اعمال
هر قولی که به تلفظ در آید مراقبی برای ثبت آن قول آماده است. یعنی حتی صداهای ما ضبط می‌شود و آن فیلمی که از اعمال ما برداشته می‌شود فیلم ناطق است و صامت نیست. در روایتی بیان شده که بنده مؤمن اگر نماز بخواند ملائکه اشکالات تجویدی او را اصلاح کرده و بعد بایگانی می‌کنند. و این یعنی از اعمال ما صدا برداری می‌شود .
1.مَا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ(ق-18)
انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌آورد مگر اینکه همان دم، فرشته‌ای مراقب و آماده برای انجام مأموریت (و ضبط آن)است .
3- دریافت اعمال
ما موران الهی اعمال ما را دریافت می‌کنند و دریافت بالاتر از صورت برداری اعمال است .
إِذْ یَتَلَقَّی الْمُتَلَقِّیَانِ عَنِ الْیَمِینِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ(ق-17)
(به خاطر بیاورید) هنگامی را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسانند اعمال او را دریافت می‌دارند; (17)
پس تعبیر (دیدن اعمال )،(صدابرداری و صورت برداری )، (دریافت عمل )و (نسخه برداری از اعمال )در متن قرآن مطرح شده است علاوه بر اینکه (ارزش گذاری اعمال )هم انجام می‌شود
4- نسخه برداری
در آیه 28 سوره جاثیه آمده است: وَتَرَی کُلَّ أُمَّهٍ جَاثِیَهً کُلُّ أُمَّهٍ تُدْعَی إِلَی کِتَابِهَا الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ در آن روز هر امتی را می‌بینی (که از شدت ترس و وحشت) بر زانو نشسته; هر امتی به سوی کتابش خوانده می‌شود، و (به آنها می‌گویند:) امروز جزای آنچه را انجام می‌دادید به شما می‌دهند!
چنان نیست که آنها (درباره معاد) می‌پندارند، بلکه نامه اعمال نیکان در «علیین» است! (18-مطففین )
چنین نیست که آنها (درباره قیامت) می‌پندارند، به یقین نامه اعمال بدکاران در «سجین است .(7-مطففین )
این کتاب ما است که به حق با شما سخن می‌گوید(و اعمال شما را بازگو می‌کند); ما آنچه را انجام می‌دادید می‌نوشتیم!(29)
پس تعبیر (دیدن اعمال )،(صدابرداری و صورت برداری )، (دریافت عمل )و (نسخه برداری از اعمال ) در متن قرآن مطرح شده است علاوه بر اینکه (ارزش گذاری اعمال ) هم انجام می‌شود. ترازوهایی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد یک باره وزن عمل، ارزش واحد، جمع کل و نتیجه را اعلام می‌کند، یعنی همه این‌ها با هم صورت می‌گیرد .
فرشتگان آن عملی که از انسان صادر می‌شود را دریافت ،صورت برداری، صدابرداری ،نسخه برداری می‌کنند و همه این‌ها همراه با ارزش گذاری است .
شاید در این دنیا در امور دنیاییمان موفق باشیم اما آیا در آخرت نیز جزء رستگاران هستیم روزی که از همه اعمالمان سوال می‌شود ؟از ذره ذره افعال و افکارمان سوال می‌شود .آن روز چگونه هستیم و چه کسی به فریادمان خواهد رسید
فرشتگان اعمال ما را دریافت می‌کنند . و مانند میکرو فیلم در بدن ما ضبط می‌کنند و به لوح محفوظ منتقل می‌شود ،و روز قیامت ما این اعمال را مشاهده می‌کنیم :
روز قیامت کتابی را برای او خارج می‌کنیم که این کتاب را منشور و باز شده می‌بیند .بعد به او خطاب می‌شود که : پرونده‌ات را بخوان که تو امروز برای محاسبه خودت کافی هستی هر کس به راه هدایت رفته باشد به نفع خود این راه را رفته و هر کس هم به گمراهی رفته باشد ،به ضرر خود راه گمراهی را انتخاب کرده است .
ما بار کسی را بر دوش دیگری قرار نمی‌دهیم ،هر کس عهده دار اعمال خودش هست و البته ما تا پیامبری نفرستیم عذابی نخواهیم داشت .(اسراء 14-15 )
نتیجه :
شاید در این دنیا در امور دنیاییمان موفق باشیم اما آیا در آخرت نیز جزء رستگاران هستیم روزی که از همه اعمالمان سوال می‌شود ؟از ذره ذره افعال و افکارمان سوال می‌شود .آن روز چگونه هستیم و چه کسی به فریادمان خواهد رسید ؟
منابع : المعجم المفهرس محمد فؤاد الباقی تفسیر المیزان –علامه طباطبایی
