نویسنده : نیلوفر رستمی
پدر بزرگم می‌گفت غذا با خودش لذت و آرامش می‌آورد و خوش به حال زن‌ها که هر 2 اینها را صاحب‌اند. اما پدر بزرگم به یقین یادش رفته بود که بگوید الزاما همیشه درست کردن غذا آرامش نمی‌آورد! معلوم نیست از کجا و چه طور وظیفه تاریخی آشپزی به عهده زن‌ها گذاشته شده؟ اولین زنی که به سمت آتش رفت چه کسی بود و اولین غذایی که پخت چه بود؟ و چقدر خوشمزه که همه بی‌برو برگرد تایید کردند که زن‌ها باید بپزند و مردها در درگاهی آشپزخانه بایستند و داد بزنند آن پرسش معروف را که: عیال شام ما کو؟ یا این روزها کمی مهربان‌تر: عسلم، گلم، پس این شام ما چی شد؟ و پرسش تاریخی دیگری هم هست، وقتی مردی در لحظه‌ای از زن مورد علاقه‌اش با لحنی آرام و بی‌خیال می‌پرسد: راستی عزیزم آشپزی‌ات چطور است؟
و وقتی بشنود آشپزی که هیچ، او بلد است نه یک جور بلکه چند جور کیک و ترشی هم درست کند قند توی دلش آب می‌شود و فکر می‌کند این شد یک زن حسابی! البته همان‌طور که واژه عیال به خانمم، عسلم و. .. تغییر کرد پایه‌های مطبخ هم مرکزیتش را از دست داد و حالا خیلی از زن‌ها نه تنها پختن نمی‌دانند بلکه حتی از دم کردن یک چای ساده هم ناتوانند و خیلی از مردها هم آکتور بودن زن، موقعیت اجتماعی و میزان حقوقش برایشان مهم‌تر است و حتی آنها که اصرار دارند بگویند
ما خیلی روشنفکریم آشپزی را کاری cheap یا همان پست برای زن‌ها می‌دانند! حالا خیلی از مردها در خانه می‌مانند و آشپزی می‌کنند و زن‌ها در بیرون مشغولند و عده‌ای هم به‌عنوان آشپزهای مبتکر به تلویزیون می‌روند و انواع غذاهای چنین و چنان را در ظرف‌های پیرکس و گل‌دار آموزش می‌دهند و خیلی از مردها هم از آشپزی‌شان لذت می‌برند و از گفتنش ابایی ندارند
حتی آخر مرد‌فکورها، مثل نجف دریابندری با کتاب «کتاب مستطاب آشپزی»اش یا علی رفیعی کارگردان فیلم «ماهی‌ها عاشق می‌شوند» یا داریوش مهرجویی که در فیلم‌هایش همیشه سفره‌های رنگین غذا یکی از مهم‌ترین وسایل لوکیشن شان به حساب می‌آید. دنیا برعکس شده و حالا خیلی از مردها هم صاحب آرامش و لذت پختن در چاردیواری خانه‌شان شده‌اند.
آقا شما آشپزی می‌کنید؟
کارمند بانک طوری نگاهم می‌کند انگار حماقت‌بارترین سوال هستی را از او پرسیده‌ام. یعنی چه!؟ معلوم است که نه! مگر مرد هم آشپزی می‌کند!؟ می‌گوید: بله آقا، تازه خیلی از مردها دست پختشان حرف ندارد. ببخشید ولی آنها مرد نیستند. مرد واقعی وظیفه‌اش پول در آوردن است، زن و مرد باید وظیفه خود را بشناسند، زن من 23 سال است که غذا درست می‌کند و هیچ حرفی هم ندارد.
همکار مطبوعاتی می‌گوید: «البته. من به تساوی حقوق زن و مرد معتقدم بنابراین 3 روز در هفته درست کردن غذا به عهده من است. من املت درست می‌کنم یا غذا از بیرون می‌گیرم. به هر حال من وظیفه‌ام را انجام می‌دهم.»
و مهران کاشانی، فیلمنامه‌نویس که معتقد است غذا پختن یک جور خلق کردن است، می‌گوید: «من از آشپزی لذت می‌برم. از کارهایی است که به شدت مرا به زندگی وصل می‌کند. آشپزی به من تمرکز هم می‌دهد در دقایقی که فقط فکرم مثلا مشغول سرخ شدن یا خرد کردن چیزی است به شدت می‌توانم روی فیلمنامه‌هایم تمرکز کنم و اغلب فکرهای جدید درباره فیلمنامه سر اجاق به ذهنم می‌آید. من آشپزی را کاری زنانه نمی‌دانم چون گرسنگی فقط متعلق به زن‌ها نیست.»
زن نویسنده‌ای نیز می‌گوید: «به نظرم آشپزی افتخار نیست، امتیاز زنانه نیست، مثل بقیه کارهای روزمره است و هرکسی از عهده‌اش برمی‌آید. خیلی ناراحت می‌شوم از اینکه همسرم آشپزی را وظیفه من می‌داند و فکر می‌کند خودش آنقدر کارهای مهم‌تری دارد که آشپزی می‌تواند جنبه تفریح برایش داشته باشد.» با این حال خیلی از زن‌ها نیز از اینکه آشپزی می‌کنند نه تنها ناراحت نیستند بلکه از آن لذت هم می‌برند و برایشان آشپزی بلد نبودن مرد مهم نیست.
آشپزی شبیه نقاشی است
از منابع کهن فارسی بیش از چند رساله آشپزی در دوره‌های مختلف وجود ندارد که همگی رساله‌ها را هم آشپز‌باشی‌های مرد نوشته‌اند، یکی از آنها را حاج علی‌اکبر کاشانی آشپزباشی دربار ناصرالدین شاه به اسم سفره اطعمه نوشته و مملو از دستورهای غذایی تهران قدیم است. 2 رساله دیگر هم به گفته دریابندری متعلق به دوره شاه اسماعیل اول و شاه عباس است. یعنی در دوره‌هایی که به‌شدت زن عیال بوده و عیال رسالت ویژه‌اش آشپزی بوده، رساله‌های آشپزی را مردها نوشته‌اند!
حسین قاظیان جامعه‌شناس معتقد است هر چیز از جمله آشپزی وقتی وارد بازار درآمد و کار می‌شود مردها تعریف مردانه‌ای به آن می‌دهند در نتیجه آشپزی در حکم حرفه، فارغ از هر مسئله دیگر، شغل مردانه تعریف می‌شود.
البته وضعیت به این شکل نمی‌ماند و آشپزان زن هم به میدان می‌آیند و کتاب‌های خوبی را منتشر می‌کنند. نجف دریابندری، مترجم آثاری مانند همینگوی، در آشپزی ظاهرا از مردهای دیگر پیشروتر بوده و کتابی با عنوان «کتاب مستطاب آشپزی» منتشر کرده که در حال حاضر یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آشپزی به حساب می‌آید. او در گفت‌وگویی آشپزی را نوعی هنر و چیزی شبیه نقاشی عنوان می‌کند و آشپزی ایرانی را جزو 3 مکتب ما در آشپزی جهان در کنار آشپزی چینی و رومی می‌داند.
منبع: همشهری انلاین
