اعمال شب اول (شب عید فطر)
نماز شب اول
بجا آورد دو رکعت نماز، در رکعت اول بعد از حمد هزار مرتبه توحید و در رکعت دوم یک مرتبه توحید بخواند و بعد از سلام نماز سر به سجده بگذارد و صد مرتبه بگوید: «اتوب الی الله» (به سوی خدا باز می گردم) و سپس بخواند: «یا ذالمنّ و الجود یا ذالمنّ و الطّول یا مصطفِی محمّد صلّی الله علیه و آله صلّ علی محمّد و آله و افعل بی کذا و کذا» و به جای آن حاجات خود را بطلبد.[1] ثواب: روایت است که حضرت امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ این دو رکعت را به این کیفیت به جا می آورد و سپس سر از سجده بر می داشت و می فرمود: «به حق آن خداوندی که جانم به دست قدرت او است هر که این نماز را بخواند هر حاجت از خدا بطلبد البته عطا کند و اگر به عدد ریگهای بیابان گناه داشته باشد خدا بیامرزد«.
در روایت دیگر به جای هزار مرتبه توحید صد مرتبه وارد شده، لیکن نماز را بعد از نماز مغرب و نافله آن باید به جا آورد و شیخ و سید بعد از این نماز این دعا را نقل کرده اند: «یاالله یاالله یاالله…».[2] روز اول شوال (روز عید فطر)
روز عید فطر است که یکی از بزرگترین و مهمترین اعیاد اسلامی می باشد.
نماز عید فطر
نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام، واجب و در زمان غیبت مستحب است.[3] «عید شریف فطر، عید است برای ضیافت الله؛ و عید شریف قربان، عید است برای لقاء الله».[4] (امام خمینی (ره))
اسلام دارای دو عید رسمی است:
1. عید فطر، که پس از پایان ماه مبارک رمضان برگزار می شود.
جشن بازگشت از آلودگیهای روحی و اخلاقی به فطرت پاک و نیل به مقام تقوا در مهمانسرای الهی.
2. عید قربان، که در پایان مراسم حج (دهم ذیحجه) گرفته می شود.
جشن قربانی کردن خودپرستی، تجمل پرستی، پول پرستی، خود برتر بینی و بازگشت از شیطان به سوی الله و صفات الهی.
برای برگزاری این دو عید اسلامی، مسلمانان با لباسهای آراسته در میدانی باز و گشاده، در دشت یا صحرا گرد هم جمع می شوند و با سرور و شادی تکبیر می خوانند.
الله اکبر، الله اکبر
لا اله الّا الله، و الله اکبر
الله اکبر و لله الحمد
الله اکبر علی ما هدانا
و آن گاه با هم دو رکعت نماز به جا می آورند.[5] کیفیت نماز عید فطر
نماز عید دو رکعت است. که نمازگزار در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره، باید پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند. و بعد از قنوت پنجم، تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد.
سپس در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید، بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود. بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.[6] احکام نماز عید فطر
1. نماز عید فطر وقربان در زمان حضور امام (عج) واجب است.
2. نماز عید فطر و قربان در زمان غیبت مستحب است.
3. وقت نماز عید از اول آفتاب روز عید تا ظهر.
4. مستحب است که قبل از نماز عید، غسل نماییم.
5. نماز عید، سوره مخصوصی ندارد. بهتر است که در رکعت اول آن، سوره 91 (شمس) و در رکعت دوم سوره 88 (غاشیه)، یا در رکعت اول سوره 87 (اعلی) و در رکعت دوم سوره 91 ( شمس) خوانده شود.
6. نماز عید، اذان و اقامه ندارد و به جای آن سه بار گفته می شود: «الصّلوه».
7. پس از نماز، امام جماعت در برابر مردم قرار می گیرد و مانند نماز جمعه رجاءً در دو نوبت سخنرانی می کند و در ضمن پند و اندرز بیان مسائل سیاسی و اجتماعی، در عید فطر احکام زکات فطر، و در سخنرانی عید قربان احکام ذبح و قربانی و موارد مصرف آنها را بیان می نماید.[7] دعای قنوت نماز عید فطر
اللهمّ اهل الکبریاء و العظمه و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرّحمه و اهل التقوی و المغفره، اسئلک بحقّ هذا الیوم، الّذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد صلّی الله علیه و آله ذخراً و شرفاً و کرامهً و مزیداً، ان تصلی علی محمّد و آل محمد و ان تدخلنی فی کلّ خیر ادخلت فیه محمّدا و آل محمّد، و ان تخرجنی من کلّ سوء اخرجت منه محمّدا و آل محمد صلواتک علیه و علیهم. اللهمّ انی اسئلک خیر ما سئلک به عبادک الصّالحون و اعوذ بک ممّا استعاذ منه عبادک المخلصون.
خداوندا تو سزاوار بزرگی، سرفرازی، بخشندگی، توانایی، بخشایش و رحمتی. سزاوار آنی که به خاطر تو پرهیز کنیم و از تو آمرزش بخواهیم در روزی که برای مسلمانان عید قرار داده ای. و برای محمد که درود خدا بر او و دودمانش باد، ذخیره افتخار و بلندی مقام که بر او و دودمانش درود فرستی و مرا بدانچه نیکی و سعادت است و به محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ و خاندانش ارزانی داشته ای بهره مند سازی و از هر بدی که محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ و خاندانش را خارج ساختی، رهایی دهی، درود تو بر محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ و خاندانش باد. خداوندا! از تو می خواهم بهترین چیزی را که بندگان شایسته ات از تو می خواهند، و به تو رو می آورم بدان گونه که بندگان شایسته ات از بدیها پناه آورده اند.[8]