مکان نمازگزار چند شرط دارد:
شرط اول : آنکه مباح باشد. کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد، نمازش باطل است . ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه ی غصبی ، مانعی ندارد.
نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه کسی که منفعت ملک مال او می باشد باطل است مثلا در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند نمازش باطل است و همچنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حق دارد نماز بخواند مثلا اگر میت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدانکنند نمی شود در ملک او نماز خواند.
کسی که در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند.
اگر در جایی که نمی داند غصبی است ، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده ، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب ، نمازش باطل است .
اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است ، و در آنجا نماز بخواند، نماز او باطل است .
کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد، نماز او باطل است و
همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند. کسی که در ملکی با دیگری شریک است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شریکش نمی تواند در آن ملک تصرف کند، و نماز بخواند.
اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است و همچنین است اگر به ذمه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.
اگر صاحب ملک به زبان اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند که قلبا راضی نیست نماز خواندن در ملک او باطل است و
اگر اجازه ندهد و انسان یقین کند که قلبا راضی است نماز صحیح است .
تصرف در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است حرام و نماز درآن باطل است مگر آنکه بدهکاری او را بدهند
یا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند.
تصرف در ملک میتی که به مردم بدهکار است حرام ، و نماز در آن باطل است . ولی تصرفات جزئی که برای برداشتن میت معمول است ، اشکال ندارد. و نیز اگر بدهکاری او کمتر از مالش باشد و ورثه هم تصمیم داشته باشند که بدهی را بدهند، تصرفی که غیر فروختن و از بین بردن مال باشد، اشکال ندارد. اگر میت قرض نداشته باشد، ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غایب باشند، تصرف در ملک او حرام ، و نماز در آن باطل است . ولی تصرفات جزئی که برای برداشتن میت معمول است ، اشکال ندارد.
نماز خواندن در مسافر خانه و حمام و مانند اینها که برای واردین آماده است اشکال ندارد و اگر وثوق پیدا نشود که
صاحبش راضی است مشکل است ولی در غیر این قبیل جاها، در صورتی می شود نماز خواند که مالک آن اجازه بدهد، یا حرفی بزند که معلوم شود، برای نماز خواندن اذن داده است مثل اینکه به کسی اجازه دهد در ملک او بنشیند و بخوابد که از اینها فهمیده می شود برای نمازخواندن هم اذن داده است .
در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و
خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمین های زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر
و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام
و نماز باطل است .
شرط دوم :
مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نماز بخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگر آنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد
. نماز خواندن در اتومبیل و کشتی و ترن و مانند اینها، وقتی ایستاده اند،مانعی ندارد.
روی خرمن گندم و جو و مانند اینها، که نمی شود بی حرکت ماند، نماز باطل است .
در جایی که به واسطه ی احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است . و در جایی که ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، باید نماز نخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست . و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند، صحیح است .
شرط سوم : آنکه در جایی که سقف آن کوتاه است و نمی تواند در آنجا راست بایستد، یا به اندازه ای کوچک است که جای رکوع و سجود ندارد، نمازنخواند. و اگر ناچار شود که در چنین جایی نماز بخواند، باید به قدری که ممکن است قیام و رکوع و سجود را به جا آورد.
انسان باید رعایت ادب را بکند،و جلوتر از قبر پیغمبر و امام علیه السلام نماز نخواند. چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد، حرام است ولی نماز باطل نیست .
اگر در نمازی چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهر باشد که بی احترامی نشود اشکال ندارد، ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه ای که روی آن افتاده ،کافی نیست .
شرط چهارم : آنکه مکان نمازگزار اگر نجس است به طوری تر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد، ولی جایی که پیشانی را بر آن می گذارد اگرنجس باشد در صورتی که خشک هم باشد، نماز باطل است ، و احتیاط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.
بنابر احتیاط مستحب ، باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او ازجای ایستادن کمی عقب تر باشد.
اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد، و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن است که نماز را دوباره بخوانند.
اگر بین مرد و زن ، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد، نمازشان صحیح است ، و احتیاط مستحب هم در دوباره خواندن نیست .
شرط پنجم : آنکه جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او، بیش از چهار انگشت بسته پست تر یا بلندتر نباشد، و احتیاط واجب آن است که از سرانگشتان پا هم بیشتر از این پست و بلند تر نباشد.
بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت جایز نیست و احتیاط در نماز نخواندن در آنجا است . لیکن اگر خواند، نمازش باطل نیست .
نماز خواندن در جایی که تار و مانند آن استعمال می کنند باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است .
در خانه کعبه و بر بام آن نماز واجب خواندن مکروه است ولی در حال ناچاری مانع ندارد.
خواندن نماز مستحب درخانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد. بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند.
